Vísir - 18.02.1967, Blaðsíða 8

V í SIR . Laugardagur 18, febrúar 1967.
8
\
VÍSIR
(Jtgefandi: BlaOaútgáfan VISIK
Framkvæmdastjóri: Dagur Jónasson
Ritstjóri: Jónas Kristjánsson
AOstoBarrltstjórl: Axel Thorsteinson
Frfttastjóri: Jón Birgir Pétursson
Auglýsingastjóri: Bergþór Olfarsson.
Auglýsingar; Þingholtsstræti 1, slmar 16bi> jg 13099
AfgreiOsia: Túngötu 7
Rltstjóm: Laugavegi 178. Simi 11660 (5 Unur)
Askriftargjaid kr. 100.00 & mánuOl innanlands.
i lausasölu kr. 7,00 eintakiO
PrentsmiOja VIsis — Edda h.f.
Gömlu flokkarnir í Hollandi
töpuðu fylgi íþingkosningunum
Bölsýnisrugl Tímans
Xíminn sagði nú í vikunni, að ágreiningur stæði um
margt milli stjórnarflokkanna og Framsóknar, en þó
um ekkert meira en „bölsýniskenninga'r forsætisráð-
herrans og sálufélaga hans“. Þetta er hraustlega mælt
hjá móðuharðindamálgagninu. Þjóðinni er eflaust enn
í fersku minni spádómur þingeyska spekingsins um
„móðuharðindi af mannavöldum", þegar viðreisnar-
stjórnin var mynduð. Tíminn tók þetta upp sem inn-
blásin spádómsorð og stagaðist á atvinnuleysi, sam-
drætti og örbirgð, sem í vændum væri af völdum
stjóraarstefnunnar. En ekkert af þessu kom. Atvinna
og framkvæmdi'r hafa aldrei verið meiri en í tíð nú-
verandi stjóraar, og velmegun almennings hefur farið
vaxandi með hverju ári.
Þrátt fyrir þetta keníúr enn í dag varla út tölublað
af Tímanum, þar sem ekki er kýrjaður sami bölsýnis-
söngurinn. Allt á að vera að fara í kalda kol, sjávar-
útvegur, iðnaður og hvers konar atvinnurekstur á
heljarþröminni. Sé þetta ekki bölsýni, er vandséð
hvað á að kalla því nafni. Það kemúr þvi úr hörð-
ustu átt þegar Tíminn er að bregða forsætis'ráðherra
og ríkisstjórninni um ótrú á framtíðinni.
Og með hverju rökstyður svo Tíminn fullyrðingar
sínar um bölsýni ríkisstjórnarinnar? Hann vitnar í
ummæli forsætisráðherra á flokksfundi Sjálfstæðis-
flokksins sl. haust, þar sem hann sagði m.a.:
„Við skulum þá fyrst gera okkur grein fýrir því,
að þjóðfélag okkar er með þeim allra minnstu í
heiminum. Auðsætt er, og hefur oft verið sagt áður,
að erfitt ér að halda jafnvægi á lítilli bátkænu, erf-
iðara að halda henni í jafnvægi, heldur en að halda
stóru skipi í jafnvægi“. Um sjávarútveginn sagði
hann, að hann væri stopull og háður stórum sveifl-
um, og um iðnaðinn: „Ég segi það enn og aftur, að
sjálfsagt er og eðlilegt að halda iðnaðinum við, en
það kostar að við verðum að bo'rga meira en ella fyr-
ir vöruna“, og ennfremur: „Ef við eigum að halda
við landbúnaði, eins og við verðum að gera, þá hlýt- j
ur það að leiða til stórhækkandi verðlags innanlands.1
Þetta er óhjákvæmilegt“.
Þetta kallar Tíminn bölsýni. Vitibornir menn kalla!
það hins vegar, að gera sér grein fyrir staðreynd-
um. Ekkert í framangreindum orðum ráðhe'rrans verð-
ur hrakið með rökum. Og þeir eru sízt kjörnir til
forustu í þjóðmálum, sem ekki vilja viðurkenna þess-
ar staðreyndir og láta eins og þær séu ekki til. En
fáfræði og skilningsleysi leiðtoga Framsóknarflokks-
ins á jafnvel einföldustu atriðum efnahagsmálánna
virðast engin takmörk sett.
Úrslit þingkosninganna i Hol-
landi f fyrradag urðu þau, að þeir
tveir flokkar, sem um langt árabil
hafa verið mestu ráðandi á vett-
vangi stjómmáianna, Kaþólski
flokkurinn og Jafnaðarmannaflokk-
urinn, glötuðu fylgi og hafði verið
búizt við þvi. AUs buðu 23 flokk-
ar fram, en i landinu fór með völd
bráðablrgðastjóm til undirbúnings
kosningunum og til þess að stjóma
sem embættismannastjóm, þar til
ný stjóm tæki við.
í NTB-frétt frá Haag í gær Tjar
sagt, að úrslitin sýndu mikla fg5#s-
rýrnun Kaþólska flokksins og jafn-
aðarmanna, en mikinn sigur fyrir
hinn nýja flokk D66, sem hafði
umbætur á kosningalöggjöfinni á
stefnuskrá sinni. Samkvæmt NTB-
fréttinni tapaði Kaþólski flokkur-
inn 8 af 50 þingsætum og jafnaðar-
menn 6 af 43, en D66 fékk 7 þing-
menn kjörna. Bændaflokkurinn
fékk 7 þingmenn kjörna, hafði 3.
Þingkosningamar fóru fram 3 mán-
uðum áður en reglulegu kjörtíma-
bili lauk og þremur mánuðum eftir
að mynduð var bráðabirgöastjóm
Zijlstra prófessors, en hlutverk
hennar var sem að ofan segir, að
undirbúa nýjar kosningar, en ekki
hafði tekizt að mynda starfshæfa
samsteypustjórn eftir fall Cals-
stjómarinnar. Ágreiningurinn milli
kaþólskra og jafnaðarmanna var
um afgreiöslu fjárlagafrumvarpsins.
Eins og gorkúlur á haug
Þegar kosningar voru ákveönar
spruttu upp nýir flokkar sem gor-
kúlur á haug, og alls urðu þeir 36,
sem ætluðu að hafa frambjóðendur
í kjöri, en 13 heltust úr lestinni,
er framboðsfrestur var útrunninn,
svo að alls buðu 23 flokkar fram.
Flokkarnir skammlífu hétu nöfn-
um eins og „Flokkur litla manns-
ins“, Piparsveinaflokkurinn“ o. s.
frv. Sumir dóu, því að ekki var
hægt að leggja fram tryggingarfé
það, sem krafizt er, 1000 gyllini,
en það endurgreiðist ekki, ef flokk-
ur kemur engum að.
En ýmsum þótti nóg og meira
en nóg að eftir skyldu vera 23, —
og óttuðust stjórnmálalegt öng-
þveiti og þar með um framtíð lýð-
ræðisins í landinu.
Mikill ágreiningur er um margt í
hollenzku þjóðlífi um þessar mund
ir, milli kaþólskra og jafnaðar-
manna, milli trúarlegra og verald-
legra flokka, — skatta, kaupgjalds-
og verölagsmál eru umdeild — þau
urðu Calsstjóminni að falli. Hún;
réði ekki við þau mál: Veröbólgan;
óx með stökkhraöa, húsnæðis-|
vandamáliö varð æ erfiðara við-i
fangs — og atvinnulevsi jókst hröð I
um fetum.
Atvinmileysi
Nú eru 100,000 menn skráðir at-
vinnulausir en um leið og atvinnu-
leysi hefur færzt f aukana hefur
kaupgjald hækkað um 40 af hundr-
aði. Ár þessu hefur leitt, að 14.000
af um 80.000 útlendum verkamönn-!
um f iandirru eru nú farnir- heim!
eða á förum.
Fjöldi smáíyrirtækja hefur orð-
ið að hætta vegna kauphækkana
og aukins tilkostnaðar og stóru
fyrirtækin hafa sagt upp fólki, til
dæmis Philips^verksmiðjumar i
Eindhoven 2500 manns og lokað
tveimur af verksmiðjum sínurn
Þingsæti í fulltrúadeildinni eru
150.
Skoðanakönnun
fyrir kosningarnar fór á þá leið,
að Kaþólskir myndu ekki fá nema
38 í stað 50, jafnaðarmenn 36 í
stað 43, Frjálslyndir fá 19 í stað
16 en Kristilega sögulega sam-
bandia (mótmælenda) halda sínum
13 þingsætum og „Andbyltingar-
flokkurinn“ sínum 13. — Þannig
myndu klofningsflokkarnir auka
fulltrúa sína um 15 til 30—32 þing-
sæti.
D—66
En nú sýna úrslitin mikinn sigur
flokksins D-66 (D merkir demo-
krati eða lýðræði en 66 er stofn-
ár flokksins). — Þetta er flokk-
ur menntastéttanna og var skor-
Bendick 25 ára. Haft er eftir henni,
er hún var sett á listann:
— Auðvitað er ég himinlifandi
Ég botna aldrei neitt í því sem
stjómin gerir eða segir — en þeg-
ar Koek-Koek talar stendur allt
Ijóslifandi fyrir hugskotsaugum
mínum — það er þetta, sem er svo
dásamlegt viö hann og flokkinn
hans“ ... og svo kom Hetty fram
í sjónvarpi, og í yfirlitsgrein um
þetta allt í erlendu blaði var sagt
í lokin:
„Mönnum hlýtur að skiljast, aö
það er dálítið erfitt að spá eins
og allt er í pottinn búið...“
Zijlstra forsætisráðherra.
aö á þær til fylgis við flokkinn,
og hann styðja friðarsinnar allir
og andstæðingar konungdæmis.
Þessi flokkur segir þingræöið í
Holland sjúkt og slappt, hikandi
og volandi.
Koek-koek flokkurinn
Þá er eftir að nefna hinn furðu-
lega Koek-Koek-flokk, eða „Gagg-
flokkinn", en hann stofnaði hænsna
búseigandinn Hendrik Koek-Koek,
53 ára að aldri, fyrir tveimur árum.
Og hann stofnaði hann vegna þess,
að hann var orðinn þreyttur á að
ala upp kjúklinga — og einkum
þreyttur á að greiða skatta, eins
og hann kvað að orði, og meðferð
borgaralegra yfirvalda á sér sem
skattþegni. í upphafi skopuðust
menn aö honum, en í sveitarstjóm-
arkosningunum í marz í fyrra fékk
flokkurinn 43 fulltrúa kjörna. Þeg-
ar þetta er skrifað voru ekki fyrir
hendi tölur um hvernig flokkur
hans fór út úr kosningunum, en
fyrir kosningarnar var talið að
hann gæti orðiö allhættulegur
stjómarflokkunum — vegna vax-
jndi fyrirlitningar á öllu „gamla
þingræðinu“ Hendrik heilsar með
.-ams konar sigurtákni (V) og
Churchill hvar sem hann fer. Nr.
12 á framboðslista flokksins var
Ijóshærða kvikmyndadísin Hetty
En nú eru sem sagt úrslitin
kunn að því leyti, að ljóst er að
meginstoöimar gömlu, íhalds og
krata, eru talsverðum mun veikari
en áður. Og óvissa mikil um, hvaö
framundan er.
Sigur litlu floklcanna
í brezka útvarpinu voru úrslitin
kölluð „sigur litlu flokkanna".
Á margt athyglisvert má benda
í sambandi við þau. 1 fyrsta lagi, að
ágreiningur er mikill um stjórnmál.
trúmál og ný lífsviðhorf komin til
sögunnar, traustið bilaö á eldri
flokkunum, dvínandi virðing fyrir
gömlum hefðum í þessu gamla
traustleikans landi. í stuttu máli
kominn tími nútíma ringulreiðar og
vitleysu á mörgum sviðumv festan,
traustið tilheyrir liðnum tíma. Um
trúmála- og stjórnmálaágreininginn
er það að segja, að hann hefur leitt
til aukins en dreifös stuðnings við
mótmælendaflokka og kannski er
! sá straumur þyngri í dýpinu en á
■ yfirborðinu, að Holland framtíðar-
! innar eigi að vera lýðveldi. — Ger-
i breyttar aðstæður hafa haft sín á-
i hrif. Holland, þetta litla áður
itrausta land var til skamms tíma
j mikið nýlenduveldi, og verður nú
að aðhæfa sig breyttum skilyröum,
og á mikið undir samstarfi komið
í EBE og kann ef til vill ekki aö
öllu við sig þar. Framtíðin er óviss
á tímum enn vaxandi upplausnar,
atvinnuleysis og anriarra erfiðleika,
og stjórnarmyndun verður án efa
erfið, og það sem verst er, nýrri
samsteypustjórn bíða miklir erfið-
leikar, nema þróunin stefni aftur
f áttina til sem fæstra en traust-
astra flokka, — og frá öryggisleysi
og hættum þeim, sem samfara eru
mikilli flokkafjölgun — en hún leið
ir óhjákvæmilega til raunverulega
æ meira stjómleysis, nema straum-
amir taki aðra stefnu. — a.
f-‘"’íltj