Vísir - 28.10.1967, Qupperneq 9

V í S IR . Laugardagur 28. október 1967.
0
Óperusöngvarar verða að geta leikið nú á dög-
um—en áður fyrr var aðeins spurt um röddina
Viðtal vs8 frú Nönnu Igils Bförnsson óperusöngkonu og hörpuleikara
u Frú Nanna Egils Björns-
son óperusöngkona er
ein af þeim íslenzku lista-
mönnum, sem hafa gert garð-
inn frægan erlendis og kom-
izt framarlega f raðir þekktra
listamanna á alþjóðlegan
mælikvarða. Frú Nanna var
fastráðin söngkona við þekkt
óperuhús í Þýzkalandi og
Austurríki eftir margra ára
söngnám hjá frægum kenn-
urum bæði í Evrópu og Am-
eríku. Einnig lagði frú Nanna
stund á hörpuleik og mun
hún vera eini íslendingurinn,
sem hefur lært þá list.
Frú Nanna er nú flutt heim
til íslands eftir margra ára úti-
vist og býr hún eð manni
sínum, Birni Sv. Bjömssyni
skammt utan við Hafnarfjörð og
heimsótti blaðamaður hana þang
aö .
Það fyrsta sem vakti athygli
þegar kom inn á heimili þeirra
hjóna var lítil hrapa er stóð
við hliðina á geysivoldugum
flygli í stofunni. Sagði Nanna
að hún æfði sig á þessa litlu
hörpu til að halda kunnáttu
sinni viö. Við báðum Nönnu
nú að skýra lítillega frá náms-
ferli sínum.
„Ég byrjaöi í söngtímum hjá
Sigurði Birkis hér í Reykjavík
og hélt minn fyrsta konsert 16
ára gömul í Hafnarfirði.
Skömmu síðar fór ég til Wupp-
ertan í Þýzkalandi og hóf þar
nám í söng og hörpuleik. Síðan
var ég heima stuttan tíma en
hélt svo til Hamborgar til frek-
ara náms og dvaldist þar í nær
10 ár. Þegar ég hafði verið þar
í eitt ár söng ég fyrst opinber-
lega í Péturskirkjunni, en þá
var flutt Oratorium eftir Verdi.
Ég komst á samning við óper-
una í Innsbruck í Austurríki og
mitt fyrsta hlutverk þar var
Barbara í Kaupmanninum í
Feneyjum. Ég varð að læra hlut
verkið á fimm dögum, þar sem
ég tók við því vegna veikinda
annarrar söngkonu. Síðan komst
ég á samning við \óperuna í
Koblenz í Þýzkalandi en þá kom
stríðið og öll neyðin sem því
fylgdi. Lítil starfsemi var í
óperuhúsunum og leikhúsunum
og þetta voru ákaflega erfiðir
tímar, en ég hafði þó atvinnu
allt fram til 1944.
Eftir stríðið fór ég til Argent-
inu og hélt áfram að syngja þar
og fékjt ég mjög góðan kenn-
ara, Rose Ader Baroness Trig-
ona. Hún var mjög fræg söng
kona, það var sagt að Puccini
hafi beðiö hennar á sínum tíma,
en hún hafnaöi honum og gift-
ist barón nokkrum. Hún söng
mjög mikið með Benjamino
Gigli, og var hún ekki síður
fræg en hann á þeim árum.
1953 fór ég aftur til Þýzka-
lands og söng við útvarpið í
Hamborg og ýmis söngleikjahús,
sem fluttu sígildar óperettur".
„Söngstu ekkert hér heima á
þessu langa tímabili?"
„Ég hefi aöeins einu sinni
sungið í sviði Þjóðleikhússins,
en það var í Betlistúdentinum,
sem fluttur var 1957 og kom
ég þá gagngert heim til aö
syngja í þeirri sýningu. Ég kom
líka einu sinni til að hafa hörpu
tónleika, og hélt þá fyrir fullu
húsi í Iönó. Ég kom ekki endan
lega heim fyrr en fyrir 3 árum,
og síðan hef ég átt f nokkrum
veikindum og þurft að ganga
undir uppskurð, en hef getað
notað tfmann að nokkru leyti til
að undirbúa mig undir söngför
til Danmerkur sem 'lengi hefur
staðið til en veröur nú eftir
áramótin".
„Geturöu sagt mér nokkuð
frekar um söngförina?"
„Ég ætlaði að fara til Dan-
merkur og syngja þar fyrir u.
þ.b. einu ári, en varð þá að fara
í þindaruppskurð, þar sem veik
indi mín' komu oröiö nokkuð
niður á söngnum. Ég er nú bú-
in að ná mér fyllilega og fer ég
utan um áramótin og held ljóða
tónleika í Odd-Fellow Palæet í
Kaupmannahöfn og fer síðan
væntanlega eitthvað víöar e.t.
v. til Englands. Eins og ég sagöi
eru þetta eingöngu ljóða-
tónleikar og mun ég m.a. syngja
íslenzk lög, en ég hef alltaf
lagt áherzlu á að kynna íslenzk
lög þegar ég hefi sungið sjálf-
stætt“
„Hvernig fannst þér nú að
syngja erlendis og geta ekki
komiö heim árum saman?"
„Ég hef alltaf viljað helzt
vera hér heima, en þetta var
mín atvinna og því ekki um ann
að að ræða. Ég get ekki neitað
því að það var mjög erfitt að
samlagast andanum í þessum
stóru óperuhúsum til að byrja
með. Ég var auðvitað eins og
hver annar feiminn fslendingur,
og þaö var alltaf sagt við mig
að mig vantaði „olnbogana" Mér
fannst alltaf að annað hvort gæti
maöur hlutinn eða ekki og raun
ar finnst mér þaö ennþá, fólk
skyldi aldrei kenna öðrum en
sjálfum sér um ef það kemst
ekki áfram. Ég er mjög fegin
yfir að vera nú alflutt heim að
lokum. en neita því ekki að ég
sakna erilsins í kringum óper-
urnar og þess að hafa ekki á-
kveöin verkefni að vinna að“.
Yfir kaffibollanum ræddi frú
Nanna um þá þróun sem hefur
átt sér stað hjá óperusöngvur-
um. og þær breytingar sem
hafa orðið á túlkunarmöguleik-
um söngvaranna á sviðinu.
„Áður fyrr voru söngvarar
Nanna við flygilinn á heimili sinu að Stekkjarflöt 10.
flokkaðir i fjölmarga flokka,
ekki aðeins eftir rödd, heldur
eftir útliti, hæfileikum og „typ-
um“. Svo var einnig í leikhús
unum ,en eftir því sem far-
iö, var að gera meiri alhliða
kröfur til leikara, var einnig
farið að gera meiri kröfur til
óperusöngvara. Auðvitaö hljóta
hlutverk hins lyriska soprans
og messo soprans ætíð að vera
ólík, efstu raddirnar eru oftast
elskendahlutverkin. Nú er farið
að g a miklu meiri kröfur til
alhliða hæfileika söngvaranna, •
þó aö þvl veröi ekki neitað að
hlutverk f sígildum óperum
sníði söngvaranum mjög stakk
hvað snertir fjölbreytni í túlk-
un á hlutverkinu. Leikari getur
flutt eintal á þúsund mismun
andi vegu, með mismunandi
„stemningum“ og blæbrigðum.
Hins vegar eru aríur í sfgild-
um óperum mjög formfastar og
ætíð erfitt að brjóta upp hina
hefðbundnu túlkun á þeim, og
persónurnar flestar mjög skýrt
mótaöar og erfitt að skapa nýj-
ar manngerðir úr þeim. Þess
vegna er óhjákvæmilegt að söng
konurnar, sem syngja þessi
klassisku ^hlútvérk, háfi ein-
hverja pá eiginleika sem. ein-
kenna hlutverkiö, eða geti auð-
veldlega tileinkað sér þá“.
„Er ekki geysilega erfitt. fyr-
ir útlendinga aö komast að sem
söngvarar erlendis?"
„Vissulega er þaö erfitt.
þetta kostar geysilega vinnu og
þjálfun, og framboðiö af fólki
sem vill koi ast að við leikhús
in sem söngvarar eða leikarar
er miklu meira en leikhúsin
standa undir. Hins vegar er það
algildur Vani í allflestum leik-
húsum og óperum að fólk sé
reynt, jafnvel þó að um atvinnu
fólk sé að ræða. Ég hefi oft
furðað mig á því, að þetta virð-
ist alls ekki þekkjast hér á landi.
Auðvitaö eru færustu listamenn
imir ekki reyndir, þegar samiö
er við þá, en þegar verið er að
ráða í eitt og eitt hlutverk, þá
þykir sjálfsagt að láta þá sem
koma til greina, spreyta sig ann
að hvort á einhverju úr verkinu,
eöa einhverju öðm“.
>f
„Geturðu sagt að lokum frá
einhverju skemmtilegu atviki
sem þér er minnisstætt?"
„Mér er alltaf f minni atvik
sem skeði þegar ég var aö
byrja að syngja í Kaupm..nnin-
um í Feneyjum. Ég var vitan-
lega mjög spennt, og var alltaf
mætt út í sviðsvænginn löngu
áöur en kom að mér, og höföu
meðsöngvarar mínir mjög gam
an af að stríöa mér á þessari
óskapa stundvísi. Einu sinni þeg
ar ég var að bíða eftir innkomu
minni með stórt handklæði um
hálsinn til að halda á mér hita,
héldu þeir mér viljandi uppi á
snakki þar til allt í einu var
komið að mér. Skipti það engum
togum að ég arkaði inn á sviðiö
í skrautklæðunum með hand-
klæðið um hálsinn. Ég tók ekki
eftir neinu, fyrr en ég sá aö
fólkið úti í vængnum fór að
benda og pata og brá svo viö
að ég sem alltaf var svo tauga
óstyrk varð alveg róleg, tók
handklæðið í mestu makindum
og lagði á handlegginn, og hugs
aði meö mér að nú væri óþarft
að vera óstyrkur lengur, þar sem
ég yrði rekin á stundinni. í
hléinu kom leikhússtjórinn til
mín og taldi ég fullvfst aö nú
ætti að reka mig, en hann var
himinlifandi ,og sagði að ég
skyldi endilega hafa þetta fall-
ega sjal sem oftast, það heföi
verið svo eðlilegt og skemmti-
legt hvemig ég tók það áf mér
og lagði það á handlegginn. Eft
ir þaö var ég miklu rólegri á
sýningum".
Kennari frú Nönnu í Buones Aires, barónessa Trigona (fyrir miðju) ásamt nemendum sinum og með-
söngvara, Benjamino Gigli. Nanna er fremst hægr megin á myndinni.