Alþýðublaðið - 10.06.1966, Blaðsíða 7

Efnahags-
undrið
kvatt
RISARNIK STÆKKA,
Aðeins þeú- stærstu og öflug-
ustu hafa.í rauninni nokkra mögu
leika til þess að komast yfir
fyrrgreinda erfiðleika, og í ofaná
lag njóta þeir. góðs af, þróuninni.
Samsteypuþróun síðustu ára hef
Þetta línurit sýnir ótvírætt hnignun efnaliagsundu rsíns. Tala sjálfstæ'ðra fyrirtækja fér Ört lækkamti.
Þýzka efnahagsundrið, sem var
nokkurs konar vörumerki á þró-
un iðnaðar og fjármála í Vest-
Ur-Þýzkalandi eftir seinni heims
styrjöldina, virðist nú vera að líða
undir lok. Þúsundir og aftur þús
undir lítilla, meðalstórra og
stórra fyrirtækja, sem spruttu
upp úr ösku þriðja ríkisins vegna
hióðgjafa frá Bandaríkjunum í
anynd Marsliall-hjálpar o. fl., hafa
á síðustu árum, annað hvort ver
20 ára gamalt, sé nú fuilmótað
og verði því framvegis að standa
á eigin fótum. Þannig er líka
komið, að einstök fyrirtæki verða
að bjarga sér eins og þau bezt
geta, en takist það ekki ,eru þau
úr leik.
Það eru hrn miskunnarlausu
lög frumskógarins, sem haldið
hafa innreið sína í Vestur-Þýzka
land. Nýir tímar — nýir siðir.
Daglega verða eigendaskipti hjá
WWWWWWWWWWWWWWWWWWWWHWWV
Iðnaður Vestur-Þýzkalands er
smám saman aS komast I hendur
ur þessa þróun með ýmis konar
ur þessa þróun með ýmiss konar
skattaívilnun, en afleióingín er sú,
að þúsundir fyrirtækja hafa orðió
gjaldþrota eða sameinast stærstu
fyrfrtækjunum.
Efnahagsumlrið' skapaði hið nýja Þýzkaland, en á síðustu árum liefur undrið leitt til myndunar
auðhringa. sem ryðja úr vegi eða leggja undir sig minni fyrirtæki.
1WWWWWWWWWWW%WWWWWWWWWW
ið lögð niður eða þá gleypt af
staerri keppinautum, og nýjar þús
undir mUnu fylgja á eftir næ-stu
árln.
NÝIR TÍMAR — NÝIR
SEÐIR,
Nú er ekki lengur þörf fyrir
það persónulega frumkvæði, sem
einkenndi svo mjög uppbvggingu
Þýzkalands. Endurreisnin er svo
langt á veg komin, að allar þær
þúsundir fjölskyldu- og einstakl
ingsfyrirtækja, sem lagt hafa sinn
skerf til viðreisnarinnar, geta nú
ekki lengur krafist hjálpar og
verndar til aukinnar starfsemi.
Það verðui’ að líta svo á, að hið
nýja Þýzkaland, sem er aðeins
fjölda þýzkra fyrirtækja, og þau
hverfa í gin ónefndra auðfélaga.
Baráttan er orðin svo hörð, að
einungis þeir sterkustu hafa nokk
uð góða möguleika til *ð halda
velli, og þess vegna leitást þeir
sterku við að verða stöðug. sterk
arl. Eigendur smáfyrirtækjanna
hafa gefizt upp í samkeppninni
og baráttunni um hlutdeild 1
markaðntim.
Opinberar skýrslur herma þann,
ig, að frá 1957 til 1964 hafi tala
svokallaðra sjálfstæðra verk-
smiðjueigenda, kaupmanna og
bænda — lækkað um 200.000. Og
á sama tíma hefur fjöldi verka-
manna aukast um 2,8 milljónir.
Aðalástæðurnar fyrir hinu ört
vaxandi hruni fyrirtækja eru tald
ar vera of háir skattar á tekju-
afgangi_ of lítil fjárhagsmyndun
un og sú staðreynd, að mikill
hluti af þeirri kynslóð, sem alið
hefði upp nýja iðnrekendur, féll
í heimsstyrjöldinni.
ÞRÁTT FYRIR AUKNA
VELMEGUN.
Þrátt fyrir vaxandi velmegun,
magnast þessi þróun hröðum
skrefum. Og ef til vill er ástæð
urnar að finna í hinni a'mennu
aukningu velmegunar. Hinn mikli
vinnuaflsskortur og stóvstígar
framfarir í tækni kalla á stöðugt
aukna fjárfestingu og lántökur
fyrirtækja, og í dag er svo kom-
ið, að þrír fjórðu hlutar fjárfest'
ingarinnar byggjast á erlendu
fjármagni. Fyrir tíu árum mátti
einungis 46 þrósent af fjárfest-
ingunni vera fengin að láni.
Þéssi þróun leggur vitaskuid
visst farg á arðsemi fyrirtækj-
anna, og þar sem peningastofnan
ir — samkvæmt kröfu frá ríkis-
bankanum — krefjast jafnframt
hærri og hærri gjalda vegna lána,
sem veitt eru, þrengist kostur
þeirra enn.
Þessi þróun nýtur í ríkum
mæli stuðnings hins optnbera.
Þannig ýtir Bonn stjórn.n bein-
linis undir samsteypumyndanir
með alls konar skattaívilnunum.
Þess végna eiga iðnaðarsam-
steypur eins og Krupp, Thyssen,
Siemens og Bosch auk fleiri, auð
velt með að varðveita veldi sitt
og djTð, á meðan flest fv'irtæki
af eðlilegri stærð verða að heyja
harða baráttu fyrir tilveru sinni.
DÝR NAUÐSYN.
Sjálfvirkni, gemýting, umsvifa
mikill rekstur, rannsóknir og
markaðsleit eru dýr nauðsyn
þeim, sem vilja standa upp úr.
En jafnframt eru þetta kröfur,
sem neyða mörg fyrirtæki til að
velja um tvennt: gjaldþrot eða
samsteypumyndun.
Eftirfarandi dæmi tala skýru
máli um þá samsteypumyndun,
sem átt hefur sér stað í vestur-
þýzkum iðnaði á síðustu árum.
Fyrir fáum árum síðan mynd
uðu yfir 100 fyrirtæki, smjörlíkis
iðnaðinn. Aðeins 33 þeirra , hafa
staðið af sér þróunina. Af 30
sígarettuframleiðendum eru 10 úr
leik. Meira en 70 prósent af
mjólkuriðnaði Vestur-Þýzkalands
,eru í höndum þriggjarsgmsteypa.
Afgangurinn skiptist niður á mik
inn fjölda lítilla, staðbu.ndinna
fyrirtækja. Af 190 framleiðcndum
útvarpstækja eru 174 úr leik.
Eins hefur farið á fjölmörgum
öðrum sviðum. Þannig éfu bað að
eins þrjú fyrirtæki, sem fram-
leiða tannkrem: Blendax, Colgate-
Palmolive og Elida. Það síðast
nefnda tilheyrir Unilever <
Hér hafa aðeins verið nefnd
örfá dæmi, en í öllum preinum
vestur-þýzks iðnaðar gætir ríkr
ar þróunar í þessa átt.
Þessi þróun bitnar fvrst og
fremst á fjölskyldufyrirtækjum og
einstaklingsfyrirtækjum, sem
verða að láta í minni pokann, t.
d. eru möguleikar fjölskyldufyr-
irtækja til öflunar erlends fjár-
magús engir, borið Kaman við
stóru auðhringana.
Því fer oft svo, að fvrirtæki
þessi liafa ékki bolmagn til þess
að fylgjast með þróuninni og
verða að gtfast upp.
ur haft það í för með sér að 5d
stærstu iðnfyrirtæki Vestur-
Þýzkaland.s, með Volkswagenverto
smiðjurnar í fararbroddi, hafa ú.
tæpum sex árum aukið hiut sinn,
í iðnaðarframleiðslunni úr 17,7%l •>
í 22,8%. Ef tekin erti- 1000,.
stærstu fyrirtækin, hefur hlutui* c:
þeirra aukizt úr 52% í 55,4%. !
í sambandi við þennan fyrir-.,,
tækjadauða kemur samt í liós, a3..<-,-
fjöldinn allur af þeim fyrirtækj
um, sem á síðustu árum hafa orff
ið að kveðja „efnahagsundrið"
svonefnda, hefur vaxið mjög fisk.
ur um hrygg, og fyrri eigendur ,
þeirra geta í dag setið hjá og;
notið ávaxtanna af gróða eftir-.
stríðsáranna. Aðeins fáir þeim
athafnamönnum, sem látið hafa i,
minni pokann fyrir valdi jöfranna, :
sitja uppi með tap. Flestir þeirra .
hafa komið ár sinni það vel fyrir .
borð, að þeir geta lifað góðu lífi*
það sem eftir er ævinnar me£t
þvl að lána fjármagnsþyrshim fyr .
irtækjum peninga. — Þannig lauk
þýzka „efnahagsundrinu"
ALÞÝÐUBLAÐIÐ 10. júní 1966