Alþýðublaðið - 13.10.1966, Side 8

KASTLJÓS
STERKASTA
VOPN
PORTÚGALA
Kjarni hers þess, sem Portúgalar beita í nýlendum sínum, eru harðsnúnir fallhlífahermenn. Hér sjást
þeir á hersýningn á þjóðhátíðardegi Portúgala i Lissabon. Neðst tii vinstri á myndinni er Salazar
forsætisráðherra.
„ V

m
mm
• ; -
Í ,
mhÉ
!

:

ÁRÁS sú, sem nýlega var gerð
á portúgalska sendiráðið í Kins-
hasa (áður Leopoldville), höfuð-
borg Kongó, markaði hvorki upp
haf né endalok erfiðleika Portú
gaia í Afríku.
Brfiðleikar þessir eiga sér
margra alda sögu. Þeir grófu um
sig vegna þess, að Portúgalar van
ræktu hinar víðfeðmu nýlendur
sínar í efnahagslegu 'og pólitísku
tilliti og mögnuðust við hörmung
ar þrælahaldsins. Á síðari tímum
jukust erfiðleikarnir um allan
helming vegna nauðungarvinnu
og grimmdarverka þeirra, sem
baðmullar- og sykurbarónarnir í
nýiendúnum stóðu fyrir í nafni
hinnar fjarlægu einræðisstjómar í
Lissabon, sem ræður lögum og
lofum á Igeysistóru landflæmi, sem
er langtum auðugra og 23 sinnum
stærra en móðurlandið.
Portúgalar vöknuðu við vond-
an draum kvöld nokkurt í marz
1961, þegar nokkrum skotum var
skotið á lögreglubifreið, er ók um
götur bæjarins Sao Salvador Do
Congo í Norður-Angola.
Næsta sólarhring voru 300 hvít
ir Portúgalar myrtir í átökum á
40 stöðum. Konum var nauðgað og
þær krossfestar, börnum mis-
þyrmt og þau brennd lifandi. Á
næstu þremur vikum Angólaupp
reisnarinnar myrtu Bakongo-stríðs
menn frá Angola ag Kongó 1000
hvíta menn til viðbótar og þar að
auki 6000 blökkumenn, sem neit
uðu að taka þátt í Shryðjuverkun
um.
★ EK ÁKÆRAN KÉTT?
Nauðsynlegt er að 'hafa þessi
hryðjuverk í huga til að skilja
hina miklu og skyndilegu breyt
ingu, sem orðið hefur á stefnu
Portúgala gagnvart nýlendum
þeirra í Afríku og löndum þeim
sem að þeim liggja.
Það væri sannarlega kaldhæðni
örlaganna, ef þær ásakanir Kongó
stjómar hafa við rök að styðjast,
að Portúgalar skjóti skjólshúsi yfir
hermenn í þjónustu Moise
Tshombes, fv. forsætrsráðehrra í
Kongó, í Angola og hafi í hyggju
að styðja hann í sókn er hann
hyggst gera inn í Kongó til að
brjótast aftur til valda. Hér virð
ist Kongóstjóm og portúgalska
stjórnin hafa skipt um hlutverk.
Sennilega var það þessi grunur
sem leiddi til árásarinnar á portú
galska sendiráðið í Kinshasa.
Portúgalar vilja ekki fallast á,
að þessar ásakanir hafi við rök
að styðjast, en þeir halda því fram
eins og réttlætingar væri þörf,
að Mobutu hershöfðingi, forseti
Kongó, sendi vopn til uppreisnar
manna, sem Portúgalar halda nú
í herkví í Angola.
En hvað svo sem hæft er í á-
sökununum þá hafa breytingar þær
sem orðið hafa á stefnu Portúgala
ótvirætt belnzt í þá átt að bæta
ástatndið i nýlendum sínum, að
hefta framsókn svörtu þjóðernis
sinnanna með valdi og fjarlægja
orsakir þeirra umkvartana, sem
líklegt er að Séu stefnu þjóðern
issinna til framdráttar.
★ TVÆK ADRAK UPP-
REISNIR.
Síðan uppreisnin brautzt út í
Angola 1961 hafa Portúgalar átt
í höggi við vopnaða uppreisnar
menn á tveimur öðrum stöðum í
Afríku, og hafa yflrráð þeirra á
tfáðum þessum stöðum verið í
hættu. Önnur uppreisnin hófst í
portúgölsku Guineu á hinni heitu
strönd Vestur-Afríku 1963, og hin
hófst 1964 í Mozambique, sem er
1.500 mflna langt landssvæði á
suðausturströnd Afríku. Gagn-
stætt því, sem flestir hafa spáð,
virðast Portúgalar vera að bera
sigur úr býtum á öllum þremur
vigstöðvunum.
★ í Angola sem er auðugust
hinna þriggja nýlendna, hefur
"Pc|rtúgölum t(|ki2ít að innlkróa
uppreisnarmenn, eða innrásar-
mennina eins og Portúgalar kalla
þá, svo rækilega á litlu svæði í
norðurfrumskógunum að þúsundir
portúgalskra hermanna og ef til
vill hundrað orrustuþotur hafa ver
ið sendar til Mozambique til að
binda endi á hryðjuverkin þar.
★ í Portúgölsku Guineu hefur
einnig skapazt nokkurs konar þrá
tefli í viðureigninni við hryðju
verkamenn. Leiðtogi þeirra, Amil
car Cabral, stjómar herhlaupum
yfir landamærin frá Conakry í Gu
ineu, en innrásarmennirnir sækja
aldrei mjög langt inn í landið og
árásirnar standa sjaldan lengi.
★ í Mozambique standa Portú
galir nú andspænis því sem þeir
kalla erfiðasta vandann, þar se>#i
uppreisnarmenn geta ferðast svo
til óhindrað um hið eyðilega kjarr
skógasvæði í norðvestur- og norð
austur-hornum landsins.
★ NÝTÍZKU VOPN.
Árásarmennirnir hafa verið
hræddir og klaufskir og barizt tólf
saman í hóp. En nú eru í fylgd
með þessum tólf manna hópum
bræddra og klaufskra árásarmanna
þjálfaðir og snjallir hermenn bún
ir nýtízku vopnum, aðallega af
kínverskri eða rússneskri gerð.
Vopn þeirra eru öll mjög svip
uð og þe*r , sem hlotið hafa ein
hverja hesrþjálfun, hafa allir verið
í sömH æfingabúðum í Kína og Sov
étríkjtmum. En þó virðist engin
sameiginleg heirstjáun s;tmræma
starfeemi hryðjuverkamannanna i
þessttm þremur nýlendum Portú
gala. HryfSjuverkamenn klofna sí
fellt í andstæðar fylkingar vegna
valdabaráttu, sem brýtzt út aftur
og aftur,, og- 'hefur þetta orðið
Portúgölum að miklu liði.
Hér er einn sem komið er úm'
mjög einhliða styrjöld að ræða
. Hinir harðsnúnu fallhlífarhermenn.
Pramhald á 10. síðlB.
Frá árásinni á portúgalska sendlráðið í Kinshasa, Skjöi oje húsgögn Uggía á vlð o» dreif fyrir framaa byrgingnna. Árásarmennirnir
flýja undan kongósku lögreglunni.
8 13. október 1966 - ALÞÍÐUBLtfHÐ