Alþýðublaðið - 08.12.1966, Blaðsíða 16

SÖGN
FYRIRSÖGN
Baksíðan verður að þessu sinni
að biðjast forláts á alvarlegri
ambögu, sem hún flutti í gær. Við
Baksíðumenn höfum stundum áður
lagt útvarpsþættinum um j
daglegt mál efni upp í hendurnar ;
Og jafnvel þótzt þar svolitlum ó- j
xátti beittir stöku sinnum. En að
þessu sinni munum við hvorki
æmta né skræmta, þótt við verðum ;
fyrir aðkasti úr þeirri átt, einfald j
lega vegna þess að tilefnið er fyr !
ir hendi.
Að vísu hefur fleirum en Bak
síöunni orðið hált á því að gera
það ópersónulegt sem á að vera
persónulegt og öfugt. Slíkt hendir
til dæmis stjórnmálamenn iðu-
lega, sem veitast hver að öðrum
fyrir margs konar atvik, sem háð
eru öðrum gerendum en mann
iegum og eins þykir mörgum stund
um gott að geta skotið sér bak við
eitthvað ópersónulegt, kerfi eða
skipulag eða eitthvað þéss háttar,
þegar réttara væri að leggja málin
Skúli Guðmundsson
Skúla má kalla skáldmæring.
skikkanlegan í sinni.
Og hafirðu fyrir þér Húnaþing',
hefurðu Skúla í minni.
Geðjast honum gras og lyng'
og gömul sveitakynni.
Og alltaf liirðir hann einseyring
upp af götu sinni.
fyrir á persónulegan hátt. Og hið
sama gildir í málfari, þar er stund
um ruglað saman persónulegri og
ópersónulegri setningaskipun, eins
og Baksíðuna henti að þessu sinni
Stundum hefur verið veitzt að
blöðum fyrir það að fyrirsagnir
væru iðulega slæmar og stundum
hrein málleysa. Hefur þá oft ver
ið bent á, að í þær vantaði þann
setningarhluta, sem sumir telja
þýðingarmestan og kennslubækur
segja að skeri úr um, hvort setn
ing sé setning eða ekki. Þessi setn
ingarhluti er umsögnin, en af
tæknilegum ástæðum er sögninni
oft sleppt úr fyrirsögnum. Að
vísu hefur aldrei borið á öðru en
fyrh-sagnirnar skildust, þótt um
sögnina vantaði, en það kemur
setningarfræðinni auðvitað ekkert
við, fremur en lienni kemur við
prófessora , að fyrri villan sé í
raun réttri alis engin villa). Engin
sögn er betri en röng sögn, svo að
ekki sé minnst á missagnir, en
það mundi vera sú tegund sagna
"sem blöðin eiga í mestu stríði við,
þegar öllu er á botninn hvolft.
Úr því farið er að minnast á
villur í blöðum, má ekki gleyma
því að þau eiga sér marga söku
naula, suma innbundna í dýrindis
band og brotna um af heilum aug
lýsingaskrifstofum, enda ætlað veg
legri sess á heimilum en aumingja
dagblöðunum fær nokkru sinni
hlotnazt. Er þar átt við sumar þær
bækur, sem verið er að gefa út
í nýlegri skáldsögu eftir einn
kunnasta rithöfund landsins ber
til dæmis nokkuð á því, að línur
standi á hvolfi, þannig að lesend
ur verði að standa á liaus til að
Tilveran spólar í Reykjavík.
Vísir.
Kaupmenn vilja láta opinbert
hverjir tóku þátt í svindlinu
með danska grósseranum, þar
sem þeir liggja allir undir
jrun um ólieiðarleg viðskipti.
Gaman væri að heyra frá þeim
kaupmönnum sem ekki vilja
birta nöfn svindlaranna.
almenn skynsemi og almenn notk
un tungunnar. Samkvæmt þessari
skoðun eru umsagnarlausar fyrir
sagnir hrein vitleysa setningar-
fræðilega séð. .
En að fenginni reynslu verður
það að teljast álitamál, hvort ekki
sé þrátt fyrir allt réttara að halda
áfram að hafa fyrirsagnir sagn
lausar. Það hefur komið áþreifan
lega á daginn, hvernig farið get
ur, þegar farið er að troða sögn
inn í fyrirsögn. Síðari villan kann
þá að verða verri liinni fyrir. (Og
þegar það nú er líka komið í ljós
í langlokum langskólagenginna
missa ekki úr sögunni. (Það skal
tekið fram að þetta mun ekki með
ráðum gert, eins og sumir kynnu
kannski að halda með nokkrum
rökum eftir að hafa séð sumar
bækur sem svokallaðir fagmenn
hafa séð um uppsetningu á.) Og
í annarra nýútkominni bók er nafn
höfundar ritað á þrjá mismunandi
vegu á jafnmörgum blaðsíðum.
Mörg fleiri dæmi af svipuðu tagi
niætti tína til ,en þetta mun þykja
orðin nógu löng afsökunarbeiðni.
Það er . ástæðulaust að teygja lop
ann í grein sem betur hefði ver
ið að hafa aldrei ástæðu til að
skrifa.
Nú er fariff að kenna liér
svaka klára sjálfsvarnaríþrótt.
Kallinn er að hugsa tun að
fara á námskeið til að hann
%eti varið sig' fyrir kelling-
unni.
— Og ef hann bilar eitthvað meðan ég er í burtu, þá er aspirín í
næst efstu skrifborðsskúffunni minni.
MEY mótmælir öllum djörfum
skcmmtunum hvort sem er í
kvikmyndahúsum eða heima-
húsum#