Dagur - 13.02.1998, Side 7

Ttyfir
FÖSTVDAGUR 13. FEBRÚAR 1998 - 7
ÞJÓÐMÁL
Sviptingar og fram-
farir í Ólafsfirði
BJORN
VJLIJK
GISLASON
BÆJARFULLTRÚI ÚLAFS-
FIRÐI
SKRIFAR
Líklegt þykir mér að nýliðið ár
1997, muhi verða Olafsfirðing-
um lengi minnisstætt. Að mínu
mati hafa aldrei orðið aðrar eins
sviptingar í því byggðarlagi ef
horft er til atvinnumála, með
sameiningu fyrirtækja og til-
komu nýrra og \ast að enginn
hefur séð þær breytingar fyrir í
upphafi síðasta árs. A sl. ári
komst Olafsfjörður í hóp skuld-
ugustu sveitarfélaga landsins ef
ekki það verst setta og ekki séð
hvernig menn ætla að klóra sig
fram úr því.
Þessu til viðbótar fór svo efsta
og að menn héldu traustasta
stofnun bæjarins, Sparisjóður
Olafsfjarðar, á hausinn og var
það bæjarbúum mikið áfall. Ekki
er enn séð fyrir endann á því
máli sem teygir sig út um víðan
völl og er að skjóta upp kollinum
á ólíklegustu stöðum. Eg ætla á
næstunni að fjalla um þessi mál
og fleiri sem ég tel mikilvægt að
Ólafsfirðingar ræði opinskátt.
Sameming fyrirtækja
I marsmánuði 1997 var tilkynnt
um sameiningu fyrirtækjanna
Sæbergs hf. í Olafsfirði og Þor-
móðs Ramma hf. á Siglufirði.
Ohætt er að segja að sú samein-
ing hafi komið mönnum á óvart,
þrátt fyrir að mikið samstarf hafi
verið með þessum fyrirtækjum á
sl. árum. I kjölfar þessa kom svo
sameining Magnúsar Gamalíels-
sonar hf. við hið nýja fyrirtæki
sem þá þegar var orðið eitt af
þrem stærstu sjávarútvegsfyrir-
tækjum Iandsins, með mjög ster-
ka kvótastöðu í bolfiski og rækju
Verulegar sviptingar urðu í atvinnumálum í Ólafsfirði á síðasta ári, segir greinarhöfundur. Fyrirtæki voru sameinuð, skip seld og
sparisjóðurinn fór á hausinn.
og öfluga fjárhagsstöðu.
Þetta sameiningarferli hefur
síðan leitt af sér ýmsar breyting-
ar í rekstri hér í Olafsfirði og
sýnist sitt hverjum um það eins
og vonlegt er. Stærsta breytingin
og sú sýnilegasta fyrir Olafsfirð-
inga er sú að tveir togarar, Sól-
berg ÓF-12 og Múlaberg ÓF-32,
eru nú gerðir út til rækjuveiða
frá Siglufirði og keyptur var stór
frystitogari til Ólafsfjarðar, Eng-
ey RE-1, sem nú hefur fengið
nafnið Kleifaberg ÓF-2. Sólberg
og Múlaberg hafa verið gerðir út
frá Ólafsfirði frá upphafi eða í
nærri aldarfjórðung enda smíð-
aðir fyrir Ólafsfirðinga á sínum
tíma. Utgerð þeirra hefur alla tíð
verið burðarásinn í fiskvinnslu í
Ólafsfirði og afkoma byggðar-
Iagsins stóð og féll með því fram-
an af að þessar útgerðir skiluðu
sínu sem þær og gerðu.
Sólberg ÓF-12 hefur frá upp-
hafi verið gert út með miklum
sóma og á árinu 1990 keypti út-
gerð skipsins, Sæberg hf., togar-
ann Ólaf Bekk (síðar Múlaberg)
af Útgerðarfélagi Ólafsfjarðar en
sú útgerð hafði lengi staðið höll-
um fæti og fór að lokum á koll-
inn. Magnús Gamalíelsson hf.
hafði í áratugi verið einn stærsti
atvinnurekandi í Ólafsfirði með
útgerð og fiskvinnslu og gerði út
togarann Sigurbjörgu ÓF-12 og
Snæbjörgu ÓF-4, 50 tonna bát.
Nú mynda þessi tvö fyrirtæki,
Sæberg hf. og Magnús Gamalí-
elsson hf., ásamt Þormóði
Ramma hf. á Siglufirði eins og
áður segir eitt stærsta sjávarút-
vegsfyrirtæki landsins sem nú
gerir út 10 skip hér við land.
Skiptar skoðanir
Töluverðar umræður hafa verið
um það í Ólafsfirði hvort þessi
umskipti í atvinnulífinu hafi orð-
ið eða muni verða Ólafsfirðing-
um til góðs. Benda margir á
brotthvarf Sólbergs og Múla-
bergs úr byggðarlaginu því til
sönnunar að Ölafsfirðingar hafi
borið skarðan hlut frá borði í
þessum sameiningum. Þeir hinir
sömu benda líka á það að störf-
um sjómanna í Ólafsfirði hafi
fækkað við þessar breytingar og
telja þeim allt til foráttu.
Eg er annarrar skoðunar. Auð-
vitað þykir mörgum og þar á
meðal mér eftirsjá í þeim skipum
sem hafa verið gerð út frá Ólafs-
firði svo lengi sem Sólbergið og
Múlabergið voru. Þau skip eru
hinsvegar hvergi farin og munu
án efa eiga eftir að skila sínu
áfram til byggðarlagsins eins og
áður. Kleifabergið mun verða
gert út frá Ólafsfirði og fyllir ríf-
lega upp í það skarð sem hin
skipin skildu eftir sig. I áhöfn
Kleifabergs eru 26 menn að
langmestu leyti Ólafsfirðingar.
Þeim til viðbótar eru svo u.þ.b.
10 afleysingamenn í fastri vinnu
við skipið, allt Ólafsfirðingar. Á
Sólbergi og Múlabergi voru alls
30 störf utan afleysingastarfa. Á
þeim skipum er stór hluti áhafna
enn frá Ólafsfirði þannig að
þvert gegn því sem haldið hefur
verið fram hefur sjómannstörf-
um í Ólafsfirði líklega fjölgað
eftir sameiningu fyrirtækjanna
og að auki eru þau betur launuð
en áður. Þormóður Rammi - Sæ-
berg hf. gerir nú út 3 bolfisk-
frystitogara frá Ólafsfirði, skip
sem hafa úr meiri kvóta að moða
en gengur og gerist hjá öðrum
skipum og munu því skila áhöfn-
um, fyrirtækinu og byggðarlag-
inu meiri tekjum en áður hefur
þekkst í Ólafsfirði.
Lítuni til framtiðar
Menn mega ekki fara á taug-
um þó svo að í augnablikinu sé
einhverjir sjómenn í landi og
jafnvel á atvinnuleysisskrá. Fyrir
því er augljós ástæða þar sem
eitt skipanna Sigurbjörg ÓF-1
hefur sl. Ijóra mánuði verið í
umtalsverðri klössun, sem
reyndar Iá fyrir að yrði áður en
skipið var lagt í sameininguna
miklu. Viðhald og endurbætur
skipa er alltaf nauðsynlegt og
mun vonandi halda áfram sem
hingað til.
Að framansögðu þykir mér
ljóst að til framtíðar litið munu
þessar breytingar koma okkur
Ólafsfirðingum sem og Siglfirð-
ingum til góða. Þetta mun hins-
vegar að öllum líkindum hafa
sína vaxtarverki á meðan að
menn eru að koma rekstrinum í
endanlegt horf. Fólk verður
hinsvegar að halda ró sinni og
ætla ekki þeim Ólafsfirðingum
sem rekið hafa Sæberg hf. og
M.G. hf. í áratugi það að ætla að
koma sinni heimabyggð á vonar-
völ með þessum breytingum.
Slfkt þykir mér ijarri öllu lagi.
Got og óðagot á Alþmgi
HÍIMIR
MAR
PETURSSON
FRAMKVÆMDASTJÓRI
ALÞÝÐUBANDALAGSINS
SKRIFAR
A dögunum komu þeir til Alþing-
is formenn stjórnarflokkanna
með fyrrverandi formann Sjálf-
stæðisflokksins í aftursætinu og
vildu fá að gjóta með hraði lög-
um sem útgerðarmenn höfðu
sáð fyrir í kollum þeirra. Eins og
konur sem komnar eru á steypir-
inn var dálítill gassagangur á
þeim. Þeim lá mikið á að lögin
fæddust og engar refjar. Það
varðaði þjóðarhag. Eftir sex daga
verkfall sjómanna varð að koma
þeim á sjó í hasti annars töpuð-
ust mikilvægir milljarðar.
Það er auðvitað margt og mik-
ið að athuga við þessar fæðingar-
hríðir fóstbræðranna. Fyrst ber
að halda því til haga að það er
ekki þeirra að fæða af sér lög,
a.m.k. ekki þegar þeir bera ráð-
herrahattana sína. Enda fór það
svo að móðir Iaganna, Alþingi,
taldi ekki ráðlegt að lög sem
þessi fæddust með hraði. Ráð-
herrunum voru gefnar róandi
ræður og sagt að slappa af. Enda
töldu þeir sem ætlað var að fós-
tra afkvæmið, þ.e.a.s. sjómenn,
að þetta væri afleitur krói sem
myndi svipta þá réttinum til að
beijast fyrir kröfum sínum og
kjörum.
Viljalaust vcrktæri
Á undanförnum árum hefur
margt orðið til þess að veikja
stöðu Alþingis gagnvart fram-
kvæmdavaldinu (ríkisstjórn).
Ekki hefur bætt úr skák að nú-
verandi stjórnarflokkar hafa mik-
inn meirihluta á löggjafarsam-
komunni. Þeim hættir því til að
líta á Alþingi sem afgreiðslu-
stofnun eða viljalaust verkfæri í
höndum sér.
Það hefur tíðkast allt of lengi
að litið sé á stjórnarfrumvörp
sem merkilegri frumvörp en
þingmannafrumvörp. Að vísu er
það oftast þannig að stjórnar-
frumvörp njóta stuðnings meiri-
hluta þingmanna og þess vegna
eru þau líklegri til að verða að
lögum en frumvörp stjórnarand-
stöðunnar. En sá meirihluti er
oft þvingaður fram með flokks-
hollustu og hlýðni við leiðtog-
ana. Þess vegna eru stjórnar-
frumvörp ekkert merkilegri en
önnur frumvörp á Alþingi.
I fyrstu atrennu njóta frum-
vörp aðeins stuðnings flutnings-
manna sinna og síðan leiðir
þingræðisleg vinna fram niður-
stöðuna. Það þýðir ekki fyrir ráð-
herra að bruna á fákum sínum
upp að Alþingi eins og hverri
annarri lúgusjoppu og panta eitt
stykki lög með túmat, sinnepi og
hráum.
Orinar í eyrum
Formaður Sjálfstæðisflokksins
sagði einhveiju sinni að það væri
hægt að hlusta svo mikið á gras-
rótina að maður fengi orma í
eyrun. I þetta skipti hlustaði
hann svo mikið á Grátkórinn að
hann fékk hringorma í eyrun.
Hann hefði betur hvílt sig aðeins
á óratóríu Kristjáns Ragnarsson-
ar og hlýtt um stundarkorn á sjó-
menn sem hafa fyrir daufum
eyrum verið að krefjast þess að
staðið sé við lög og samninga. Þá
hefðu landsfaðirinn og meðreið-
arsveinar hans komist hjá því
óðagoti að rjúka með andfælum
niður á Alþingi til að heimta að
verkfallsrétturinn yrði tekinn af
sjómönnum.
Það er augljóslega þjóðarhagur
að fiskur sé borinn að landi. En
það er engu minni þjóðarhagur
að staðið sé við Iög og samninga
um kjör sjómanna. Komist menn
upp með að bijóta ein lög og
einn samning er aldrei að vita
hvar það endar. Þegar þeir félag-
ar brunuðu niður á þing með
króann sinn var varla hægt að
tala um að verkfall sjómanna
væri farið að hafa áhrif nema þá
á skjálftamælum á skrifstofu
LIÚ. Það var því engin neyð á
ferðinni en ríkisstjórnin hefði
getað liðkað til fyrir samningum
með þeirri sjálfsögðu kurteisi að
tala við sjómennina sjálfa.
Það er síðan alger öfugsnún-
ingur hjá stjórnarherrunum að
tala um ofbeldi stjórnarandstöð-
unnar f þessu máli þegar hún
kom í veg fyrir óðagot þeirra.
Með slíkum málflutningi eru
fulltrúar framkvæmdavaldsins í
raun að segja að það sé ofb ;k!:
gagnvart þeim að hafa löggjmúr-
vald. Það sjá allir hvers kimr
lýðskrum felst f slíku tali.