Dagur - 09.05.1998, Qupperneq 6

6 LAITGARDAGUR 9. UA'l 19 9 8
ÞJÓÐMÁL
Útgáfustjóri: eyjólfur sveinsson
Ritstjórar: stefán jón hafstein
ELÍAS SNÆLAND JÓNSSON
Aðstoðarritstjóri: birgir guðmundsson
Framkvæmdastjóri: marteinn jónasson
Skrifstofur: strandgötu si, akureyri,
GARÐARSBRAUT 7, HÚSAVÍK
OG ÞVERHOLTI 14, REYKJAVÍK
Símar: 460 6ioo OG soo 7080
Netfang ritstjórnar: ritstjori@dagur.is
Áskriftargjald m. vsk.: i.oso KR. A mAnuði
Lausasöluverð: íso KR. OG 200 KR. helgarblað
Grænt númer: 800 7080
Símbréf auglýsingadeildar: 460 6161
Símar auglýsingadeildar: creykjavík)563-1615 Amundi Amundason
CAKUREYRI)460-6191 G. Ómar Pétursson
OG 460-6192 Gréta Björnsdóttir
Netfang auglýsingadeildar: omar@dagur.is
Simbréf ritstjórnar: teo 617icakureyri) 55i 6270 creykjavík)
Uppsagnir kemtara
I fyrsta lagi
Meirihluti réttindakennara á Akureyri sagði upp störfum í gær.
Ovissa sem í kringum þessar uppsagnir skapast kemur niður á
einbeitingu og trú nemenda og foreldra á skólanum og fram-
kallar neikvæð viðhorf til hans. Þess vegna er þessi baráttuað-
ferð óheppileg. Þó kennarar á Akureyri hafi verið í sviðsljósinu
í gær þá má búast við svipuðum aðgerðum víðar um land á
næstunni, ef marka má fréttir. Engum dettur í hug að segja að
kennarar frekar en aðrir launamenn séu of sælir af launum
sínum. Hins vegar er nauðsynlegt að fram komi að þjóðarsátt
náðist um það í kennaraverkfallinu í haust að þeir fengju
Iaunahækkanir umfram það sem almennt gerðist. Sú sátt náð-
ist í von um kennslufrið og festu í skólastarfi. Sú von og sú sátt
fýkur nú út um gluggann.
í öðru lagi
En kennarar sem segja upp eru ekki einu sökudólgarnir í
þessu máli. Launanefnd sveitarfélaga hefur verið í sérkenni-
legum lögregluleik við að ávíta þær sveitastjórnir sem gert hafa
sérsamninga við kennara og skora á aðrar að slaka ekki á klón-
ni. Það lá hins vegar fyrir strax eftir samningana í haust að
ekki var tekið á fjölmörgum spurningum sem vörðuðu starfs-
kjör kennara og vinnutilhögun. Það var skilið eftir til úrlausn-
ar heima í héraði og víða hefur einmitt verið farið út á þær
brautir með góðum árangri. Aðrar sveitarstjórnir hafa hins
vegar kosið aðgerðarleysið í skjóli launanefndarinnar.
1 þriðja lagi
Séu kennarar óánægðir með viðbrögð fræðsluyfirvalda í héraði
er kjörið tækifæri til að láta það í ljós í komandi kosningum.
Það er hins vegar Ijótur leikur að stofna til enn eins uppnáms
í skólastarfi barnanna okkar með uppsögnum, til að gera kjara-
mál kennara að kosningamáli. Það eru til aðrar leiðir til að
koma málum á dagskrá. Hér eru kennarar á hættulegri leið
sem vísast gæti orðið til að spilla trú manna á stéttinni og því
að hægt sé að ná fram skynsamlegum breytingum á launakjör-
um og vinnufyrirkomulagi.
Birgir Guðmimdsson
Útgáfufélag: DAGSPRENT
Fymdar viimuvélar
og milljarða tap
Garri hefur aldrei rekið fyrir-
tæki og alltaf verið sannfærður
um að það hlyti að vera ákaf-
lega vandasamt verk. Það get-
ur svo margt farið úrskeiðis.
Starfsfólk er eilíft með kröfur
um hærri laun og betri aðbún-
að, meira þetta og meira hitt.
Svo eru það sveiflur í gengi,
efnahagskreppa í Asíu og guð
má vita hvað sem getur gert
mönnum erfitt fyrir sem eru
að reyna að reka fyrirtæki sitt
eftir bestu vit-
und og getu.
En Garri
hafði ekki gert
sér grein fyrir
hversu
áhættusamur
fyrirtækja-
rekstur 1' raun-
inni er fyrr en
hann las við-
talið við Þórð
Ingva Guð-
mundsson, fyrrverandi fram-
kvæmdastjóra eignaleigufyrir-
tækisins Lindar, í Degi í gær.
Lind var í eigu Landsbankans
og fór á hausinn með braki og
brestum fyrir margt löngu og
bankinn tapaði hundruðum
milljóna.
Ballið búið
Þórður upplýsir sem sé að
þetta sé allt endurskoðendum
að kenna eða réttara sagt
fyrndum vinnuvélum. Stjórn-
endur Lindar ætluðu í góðri
trú að afskrifa vinnuvélar sínar
á sjö árum en endurskoðendur
fyrirtækisins vildu flýtifyrna
tækin - eins og það heitir í
bransanum - á þremur árum.
Og þar með var ballið búið
eins og Þórður segir orðrétt.
Rándýrar vinnuvélar voru
íyrndar á 3 árum en ekki 7 og
Landsbankinn og fleiri töpuðu
mörgum, mörgum, mörgum
milljónum króna. Svona geta
fyrningarreglur, sem meira að
segja vel reyndir menn í við-
skiptalífinu áttuðu sig ekki á,
velt þungu hlassi. Skilin milli
feigs og ófeigs í viðskiptalífinu.
Og svona er vald endurskoð-
enda mikið.
Töpuð útlán
Það skildi þó
aldrei vera að
svipaðar skýr-
ingar séu á því
að Lands-
bankinn og
Búnaðarbank-
inn hafa þurft
að afskrifa út-
lán upp á 14
milljarða und-
anfarin fimm
ár eins og
upplýst hefur verið í svari við
enn einni fyrirspurn Jóhönnu
Sigurðar um bankana.
Það skyldi þó aldrei vera að
endurskoðendur þeirra hafi
heimtað að vinnuvélar, skip,
fiskieldisstöðvar og ýmislegt af
því tagi yrði fyrnt á sárafáum
árum og ballið þar með búið
hjá viðkomandi fyrirtækjum.
Með hörmulegum afleiðingum
fyrir ríkisbankana, land vort og
þjóð. Þetta gengur ekki leng-
ur. Garri vill að það verði lög-
fest að vinnuvélar verði ekki
fyrndar á minna en sjö árum.
Þannig má fyrirbyggja að góð
og gegn fyrirtæki eins og Lind
fari á hausinn í framtíðinni.
GARRI.
ELÍAS
SNÆLAND
JÓNSSON
skrifar
Átveislan inikla
Talsmenn vinnuveitenda hafa
gífurlegar áhyggjur af því þessa
dagana að alþýða manna á ís-
landi hafi það of gott. Kaupið
hefur hækkað alltof mikið, segja
þeir, og svo eru menn jafnvel að
heimta meira!
Það er vissulega rétt að al-
mennt launafólk í landinu er
Ioksins að fá hlut í góðærinu,
eftir að hafa mátt búa við skert
kjör um árabil. Góðærið fór fyrst
til fyrirtækjanna og hins opin-
bera; það er fyrst núna sem ai-
þýða manna fær að njótá þess
Iíka. En að vísu í misjafnlega
miklum mæli.
Náttúrulðgmálið
Það þarf til dæmis að leggja sam-
an kjarabætur ansi margra laun-
þega á Iægstu töxtunum til að
slaga upp í eina Iaxveiðiferð á
vegum Landsbankans - að ekki
sé nú talað um kostnað við að-
eins einn af þessum sérstöku
„kruðerí“-veiðitúrum Kol-
brabbans.
Og þær þúsundir manna sem
enn hafa ekki atvinnu þrátt fyrir
góðærið fá auðvitað lítinn bita af
stækkandi þjóðarköku. Slíkt
heldur hins vegar ekki vöku fyrir
neinum í herbúðum vinnuveit-
enda þar sem gjarnan er litið á
„hæfilegt" atvinnuleysi sem nátt-
úrulögmál. Slíkt fólk hefur ekk-
ert að gera við góðærisborðið.
Gómsætir bitar
Lægstu Iaun í Iandinu er enn
skammarlega Iág. Það er því al-
veg óþarfi fyrir kvótakónga, kol-
krabba og aðra ráðamenn í röð-
um vinnuveitenda að hafa miklar
áhyggjur af þeim kjarabótum
sem almennt launafólk hefur
loksins tekist að kría út.
Á aðalfundi sínum voru vinnu-
veitendur hins vegar ekki aðeins
að hafa áhyggjur af alþýðunni.
Þeir beindu augum sínum Iíka
að þeim gómsætu bitum sem
enn er að finna hjá ríkinu og þeir
vilja endilega fá að læsa kol-
krabbakrumlum sínum í sem
allra fyrst. Einkavæða! Einka-
væða! Einkavæða! Þannig hrópa
þeir og vilja fyrst fá að „kaupa“
ríkisbankana en síðan afganginn
af arðvænlegum ríkisfyrirtækjun-
um.
Þannig ætla vinnuveitendur að
halda mikla veislu fyrir sjálfa sig.
Og á meðan þeir éta yfir sig af
gróðavænlegum ríkisfyrirtækjum
munu þeir vafalaust af mann-
gæsku sinni halda áfram að hafa
gríðarlegar áhyggjur af óhófleg-
um kjarabótum láglaunafólksins.
-X^MT
svairad
Ætlarþú aðfylgjast
með Eurovision-
keppninni í Sjónvarp-
inu í kvöld?
Jónas Ingimundarson
píanóleikarí.
„Ég verð
bara ekki
heima svo ég
missi af
keppninni.
Nei, ég hef
svo sem ekki
Iagt mig eftir
því á undan-
förnum
árum að horfa á Eurovision, en
hún hefur svo sem sést í mínu
sjónvarpi einsog á öðrum heimil-
um, og ég veit því svona um hvað
keppnin snýst. Ég hef að annar-
ari og öðruvísi tónlist að hverfa
og læt mér hana nægja.“
Ólöf Kolbrún Harðardóttir
óperusönghma.
„Nei, ég á nú
ekki von á
því. Ég er
með hugann
við músík
alla daga og
öll kvöld og
ég hef ekki
einu sinni
leitt hugann
að þessari Euruvisionkeppni.
Það má þó vel vera ef stund gefst
og ég heima þá muni ég horfa á
keppnina - en þetta er ekki efst á
blaði."
Rangar Bjamason
söngvarí.
„Ég er að
fara út að
borða og ætli
ég taki þetta
bara ekki
upp á vídeó-
ið og horfi á
þetta þegar
ég hef tíma.
Mér finnst
alltaf gaman að þessari keppni,
það er mikið í hana lagt og þarna
fær fjöldi tónlistarmanna og
söngvara tækifæri til að láta Ijós
sitt skína fyrir hundruð milljóna
manna - og sumir slá í gegn.“
Sigrún Eva Armannsdóttir
söngkona ogjymtm Euruvision-farí.
„Nei, ég verð
að vinna
þetta kvöld.
Ég næ
reyndar byrj-
unni á
keppninni og
get horft á
hana - en
síðan þarf ég
sjálf að fara að syngja á Hótel
Sögu. Jú, það var rosalega gam-
an að taka þátt í þessari keppni á
sínum tíma, þegar við Sigga
Beinteins sungum Iagið Nei eða
já í Malmö í Svíþjóð árið 1992.
En ég fylgist ekki jafn vel með
keppninni í dag og ég gerði áður
fyrr.“