Dagur - 29.05.1998, Qupperneq 1

Samkvæmt skýrslu Dóms- og
kirkjumálaráðuneytis frá síð-
asta ári urðu 1100 konur
jyrirofbeldi heima fyrir. „Að-
eins toppurinn á ísjakan-
um, “ segir SigríðurH. Jóns-
dóttir útskríftarkandídat í
hjúkrunaifræði.
Fjórir útskriftarnemar úr heilbrigðisdeild
Háskólans á Akureyri tóku fyrir heimilis-
ofbeldi í lokaverkefni sínu. Ritgerðin
nefnist: „Hann var ógnvaldur í lífi mínu“
og Qallar um upplifun kvenna sem búa við
heimilisofbeldi.
Ýmsat goðsagnir
„Við tókum viðtal við fjórar konur sem
höfðu orðið fyrir ofbeldi í heimahúsum.
Ahuginn kviknaði á fyrirlestri hjá Síu
Jónsdóttur um heimilisofbeldi. Hún vitn-
aði í heilmiklar tölur úr skýrslu Dóms- og
kirkjumálaráðuneytis en við vildum vita
hvernig konunum á bak við tölurnar liði,“
segir Sigríður. „Þetta hefur lítið verið
rannsakað hérna heima svo við töldum
þörfina mikla.“
Sigríður segir alls kyns goðsagnir vera í
kringum heimilisofbeldið, það séu bara
alkóhólistar sem beiji konurnar sínar, eða
að ofbeldið hætti ef konan verður þunguð.
„Þetta er bara ekki svona. Barsmíðunum
linnir ekki þó alkinn hætti að drekka og
meðgangan ver konuna ekki. Þungun get-
ur jafnvel verið orsök barsmíðanna. Ger-
andinn finnur oft fyrir öfund verði konan
ólétt og lætur það bitna á henni. Þá er
þetta ekki endilega bundið við konu og
karlmann. Það eru dæmi um heimilisof-
beldi hjá hommum og lesbíum líka.“
Keríið klikkar
Sigríður vill meina að kerfið sé alveg lok-
að gagnvart heimilisofbeldi. Flestar konur
komi inn í heilbrigðiskerfið í gegnum
meðgöngueftirlitið og þar ætti ákveðin at-
hugun að fara fram. „I þessu eftirliti eru
ótal spurningar lagðar fyrir konurnar en
„Er þetta mer að kenna? (Sviðsett myndj
kvennaat-
hvarfið á Ak-
ureyri niður.
Konur héðan
þurfa því að
leita suður
eftir hjálp."
engin þeirra snertir hugsanlegt heimilisof-
beldi. Það er aldrei spurt. Menn slúðra
ýmislegt sín í milli en það er aldrei talað
við konurnar sem er það mikilvægasta.
Heimilisofbeldi er „taboo“ í íslenska heil-
brigðiskerfinu. Það er ekki til,“ segir Sig-
ríður. En árekstrarnir eru ekki bara í heil-
brigðiskerfinu. „Þolendur eru alls staðar
að reka sig á veggi. Lögreglan getur ekkert
gert fyrr en konan kærir. Þessu er öðruvísi
farið erlendis. Hér verður konan að gera
allt sjálf. Það hjálpar henni enginn." Sig-
ríður segir konur sem verða fyrir ofbeldi
ekki líta til heilbrigðiskerfisins sem lausn-
ar. Mesta hjálpin sé í kvennaathvarfinu en
það þurfi að fá konurnar til að leita þang-
að sé þess þörf. „Svo er ekkert heimilisof-
beldi á Akureyri. Það er búið að leggja
Stórt
vandamál
~ i g r í ð u r
deild." í lokaverkefninu er ofbeldishringn-
um skipt í þrjú stig. Fyrst er ofbeldið and-
legt þar sem konan er niðurlægð á ýmsan
hátt t.d. með níðyrðum og henni e.t.v.
skammtaðir peningar. Því næst verður of-
beldið líkamlegt og maðurinn gerir árás á
konuna og að lokum er gerandinn fulllur
iðrunar, gefur konunni gjafir og er blíður
en mynstrið endurtekur sig alltaf. Konan
trúir því ekki að sambandið stefni í ofbeldi
og fer að kenna sér um ástandið. „Þetta er
gríðarlega stórt vandamál í samfélaginu,
mun stærra en menn halda og tölur gefa
til kynna. Opinberar tölur eru aðeins
toppurinn á ísjakanum. Það verður að við-
urkenna vandamálið og taka á því á for-
dómalausan hátt og á jafnréttisgrund-
velli," segir Sigríður
Ahrif heimilisofbeldis eru gjarnan lang-
vinn. „Komum fórnarlamba heimilisof-
beldis í heilbrigðiskerfið fækkar ekki þó
þeim takist að komast burt úr sambúð-
inni. Fósturlát og sjálfsvíg eru algengari í
þessum hóp en öðrum og spennan sem
þetta fólk lifir í leiðir oft til líkamlegra
kvilla. Heimilisofbeldi er stórfellt heil-
brigðisvandamál," segir Sigríður. -J\'.
ótrú- ^Ww|.
legt hvað ^rJar
karlmenn 0sP Egi/sdóttir, Sigríður'fjij0,'0kaverkefninu. ----^
geti gert U cí J°nsdóttir oo Inn^ d TUJra vtr,stri: Huoní,
Í » " « " -----------
sinum. „Konur
geti gert
k o n u m
sínum. „Konur
hafa komið gersamlega
í méli á slysa-