Dagur - 07.07.1998, Blaðsíða 5

■ V.Av.V'!
I^iir—
MENNINGARLÍFIÐ t LANDINU
. ' » V .itl \ v '11 ,•
ÞRIÐJUDAGUR 7. JÚLÍ 1998 - 21
Gamalt popp um
ameríska imglmga
Leikfélag
Reykjavíkur:
GREASE eftir
Jim Jacobs og
Warren Casey.
Veturliði
Guðnason.
Leikstjóri og
danshöfundur:
Kenn Oldfi-
eld.
Leikmynd: Stígur Steinþórs-
son.
Tónlistarstjóri: Jón Olafsson.
Hljóðstjórn: Gunnar Árnason.
Lýsing: Lárus Björnsson.
Búningar: Elín Edda Ama-
dóttir.
Frumsýnt á Stóra sviðinu 3.
júlí.
Frægur rokksöngleikur á sviði
Borgarleikhússins þessa björtu
sumardaga, - hvað á svo sem að
segja um verk eins og Grease?
Er ekki líklegt að þeir sem
áhuga hafa á svona löguðu viti
allt um þetta verk, hafi séð kvik-
myndina margsinnis og kunni
lögin? Grease er sem sé dæmi
um afar vel heppnaðan afþrey-
ingariðnað, hefur gengið lengst
allra söngleikja á Broadway að
sögn, frumsýnt 1972. Það eina
sem má þykja furðulegt er að
hann skuli ekki hafa komist hér
á svið fyrir löngu. Einnig það
kann að eiga sínar skýringar. I
leikhúsunum fer nú fram æ út-
farnari markaðssetning eins og
annars staðar í þjóðfélaginu.
Kunnátta í sölumennsku er orð-
in allra brýnust í leikhússtjórn
nú á dögum og ekki verður bet-
ur séð en helstu leikhússtjórar
vorir sýni fótfimi á því hála
svelli. Það er þá bara tímanna
tákn að þetta fræga kassastykki
frá Broadway skuli nú loksins
dregið fram í nostalgíunnar
nafni. Og af undirtektum á
frumsýningu að dæma þarf víst
ekki að kvíða aðsóknar- eða
áhugaleysi gagnvart þessu við-
fangsefni.
Ekkert unifrani
Kenn Oldfield setti áður upp í
Borgaleikhúsinu Galdrakarlinn í
Oz, sem auðvitað er miklu
veigameira verk en þetta. Sýn-
ingar Oldfields bera vott um
góða kunnáttu og útsjónarsemi.
Dansatriðin eru hér, sem áður
hjá Ieikstjóranum, hið besta í
sýningunni. En í Grease er ekki
fyrir að fara neinni frumlegri
sýn í túlkun eða sviðsetningu,
enda víst ekki til þess ætlast í
sýningum af þessu tagi sem eru
nánast staðlaðar. Sýningin verð-
ur því furðu vélræn, - að vísu vel
smurð vél. Eins og leikendurnir
hafa sjálfir sagt í viðtölum þurfa
stjórnendur sýningarinnar í svo
mörg horn að líta að þeir geta
ekki sinnt einstökum hlutverk-
um neitt að ráði. Verða því leik-
endurnir sjálfir að reyna að
gæða hlutverk sín einhverjum
persónuleika. Og þar er ekki úr
mildu að moða. Utkoman verður
liðlegt sjó og ekkert umfram
það.
Sagan í leiknum er skelfilegt
þunnildi. Það segir í stuttu máli
frá tveim unglingahópum, strák-
um og stelpum, sem eru að
byrja að lifa lífinu, með kennara
yfir sér, íþróttaþjálfara og allt
sem tilheyrir. Strákarnir að byija
að keyra trylIitæki.Tveir ungling-
Grease er dæmi um vel heppnaðan
afþreyingariðnað.
arnir, Danny og Sandy, verða
skotin eins og gengur, en það
sem helst stendur í vegi fyrir
ástum þeirra er sakleysi Sandy.
Þegar hún loks hefur yfirunnið
það, tileinkað sér látbragð og
hátterni gellunnar, fellur allt í
ljúfa löð. Boðskapurinn er sem
sé þessi: Kastaðu sakleysinu,
vertu eins og hinir, vertu töff!
En þetta fagnaðarerindi er sett
fram með furðublóðlausum
hætti, að minnsta kosti miðað
við það sem tíðkast í selnni tíð.
Unglingamenningin hefur
breyst mikið á þessum aldar-
Ijórðungi, orðið grófari, rudda-
fengnari, illskeyttari, eins og
nýrri leikrit um umgmennalíf
sýna. I samanburði við það er
Grease hreinn sunnudagaskóli.
Litlaus hlutverk
Leikendur allir, nema tveir, eru
ungt fólk sem er um það bil að
hasla sér völl sem fullgildir leik-
arar. Sumir hafa nýlokið prófi,
aðrir eiga það eftir. Þetta fólk er
upp til hópa gjörvilegt á sviðinu,
en skortir flest persónuleg
stíleinkenni sem vonlegt er. Það
er áberandi á þeim sem eru í að-
alhlutverkunun, bæði Rúnari
Frey Gíslasyni (Danny) og
Selmu Björnsdóttur (Sandy). Er
þó ekkert í þeirra framgöngu
sem stingur í augun, hún er í
alla staði frambærileg. Aðeins
eru þau dauf í persónugerðinni,
enda hlutverkin litlaus frá hendi
höfunda, þetta eru hálfgerð
súkkulaðibörn. Selma náði sér
vel á strik í nokkrum söngatrið-
um.
Það er ástæðulaust að þylja upp
nöfn einstakra leikenda í þessum
hópi. Þeir standa sig allir sóma-
samlega, en tveir vöktu þó sér-
staka athygli mína. Edda Björg
Eyjólfsdóttir í hlutverki góðu
matelsku stúlkunnar Jan og Hall-
dór Gylfason sem leikur Roger af
ósvikinni skopgáfu og Qöri. -
Reyndu leikararnir, Edda Arnljóts-
dóttii sem kennslukona og Pálmi
Gestsson sem útvarpsskemmti-
kraftur, skáru sig ekki úr hópnum.
Mest gaman var að Pálma syngj-
andi og svífandi á skýi.
Leikmyndin er haganleg og
áhersla lögð á hinn draum-
kennda þátt, músíkin hávær og
taktföst. Þýðingin var munntöm
á að hlýða en söngtextarnir
heyrðust mér hálfgert hnoð.
Sem fyTr sagði er dansinn best-
ur. Verður svo þessi lopi ekki
lengra teygður.
„Ég vildi ekki koma fram fyrr en ég væri sáttur sjálfur.
Það tók tíu ár, “ segir Aðalsteinn Svanur.
Það tók 10 áren bókin
ernú orðin að veru-
leika. Aðalsteinn
Svanurgafút sína
fyrstu Ijóðabók á dög-
unum.
„Eg veit ekki af hverju ég fór að
yrkja. Svo ég slái nú saman klisj-
um, ætli það hafi ekki verið
þessi gamla tjáningarþörf sem
olli því. Eg hef samt alltaf haft
mjög gaman af hvers konar
skriftum og meðferð á texta,“
segir Aðalsteinn Svanur Sigfús-
son sem gaf út sína fyrstu ljóða-
bók 2. júlí sl.
Tíu ár í vinnslu
Aðalsteinn er útskrifaður frá
málaradeild Myndlista- og
handíðaskóla Islands og vinnur
á auglýsingastofunni Stíl á Ak-
ureyri. Ljóðabók hans hlaut
nafnið Kveikisteinar og var
hvorki meira
né minna en
10 ár í vinnslu.
„Ég fór að fást
við ljóðagerð af
einhverri al-
vöru fyrir um
tólf árum síðan
og ákvað ég
fljótlega að
gefa út bók.
Fyrir um tíu
árum var fyrsta
handritið til en
mér fannst það
ekki nógu gott
og hélt áfram
að vinna það
fram að síð-
ustu áramót-
um. Eg var
ekki orðinn
sáttur við það
fyrr en fjrir
tiltölulega skömmu síðan.“
„Ég ákvað það mjög snemma í
þessum skáldskaparpælingum
að fara allt aðra leið en ég gerði
í myndlistinni. Ég sýndi mikið
og byrjaði mjög snemma að
halda sýningar, oft illa ígrundað-
ar. Ég er ekki mjög stoltur af
þeim öllum,“ segir Aðalsteinn og
hlær. „Ég ætlaði ekki að gera
það aftur í bókmenntageiranum.
Ég vildi ekki koma fram fyrr en
ég væri sáttur sjálfur. Það tók
. ^ * U
tiu ar.
Ljóðakverið tvískipt
I Kveikisteinum eru rúmlega 30
óbundin Ijóð og skiptist bókin í
tvo kafla. Sá týrri er frá bernsku-
árunum á Árskógströnd þar sem
Aðalsteinn ól manninn og sá
seinni eru „sundurleitar vanga-
veltur hins fullorðna manns. Ég
vann við skógrækt í 13 ár og
rauði þráðurinn í gegnum bókina
eru tengsl mannsins við náttúr-
una,“ segir Aðalsteinn. Mál og
menning gefur bókina út. Fyrst
kemur hún út í ljóðaklúbbi Máls
og menningar en síðan fer hún í
beina sölu. „Það tókst í fyrstu til-
raun að finna útgefanda og ég er
mjög ánægður með það. Eg vildi
alls ekki standa í sjálfsútgáfu. Ég
veit hvers lags bras það getur ver-
ið."
Aðalsteinn stefnir á að önnur
Ijóðabók líti dagsins ljós að öðr-
um tíu árum liðnum. „Þetta er
ágætis ramrni," segir hann og
hlær. „Það er ekkert of mikil
pressa heldur. Ljóð getur haldið
áfram að þroska"St ansi Iengi, það
skemmist ekki með aldrinum. Ef
það þolir geymslu í allmörg ár þá
er það birtingarhæft."
■menningar
LÍFID
Norræna húsið.
Iistakonur
fá forgang
I tengslum við myndlistar-
sýningu sumarsins í Nor-
ræna húsinu, „Þeirra mál ei
talar tunga. Islandsdætur í
myndlist“, verður menning-
arskrá hússins í sumar
helguð konum.
Hér er því stiklað á stóru
yfir fjölbreytta dagskrá. En
ganga má að því vísu að
alltaf sé eitthvað um að vera
í Norræna húsinu um helgar
og á þriðjudögum. I dag, 7.
júlí, ætlar Heiða Jóhanns-
dóttir bókmenntafræðingur
og kvikmyndagagnrýnandi að
tala um konur í íslenskri
kvikmyndagerð og sýna brot
úr kvikmyndum. Heiða skrif-
aði lokaverkefni í bók-
menntafræði um frásagnar-
mynstur og hetjuímynd
Hollywood formúlumynda,
og stundar nú mastersnám í
kvikmynda- og menningar-
fræðum.
Á sunnudaginn mun Mar-
grét Helga Jóhannsdóttir
leikkona lesa brot úr dag-
bókum Elku Björnsdóttur.
Elka var verkakona í Reykja-
vík, fædd árið 1881 og lést
1924. Það var sjaldgæft að
verkakonur héldu dagbækur
á þessum tíma, hvað þá að
þær varðveittust. Margrét
Guðmundsdóttir sagnfræð-
ingur valdi efnið. Þriðjudag-
arnir eru oftast helgaðir
kvikmyndum. I næstu viku
verða sýndar stuttmyndir
eftir tvær ungar kvikmynda-
gerðarkonur, þær Maríu Sól-
rúnu Sigurðardóttur og
Onnu Th. Rögnvaldsdóttur.
Meðal annarra kvikmynda á
dagskrá í sumar eru „Ingaló"
Ásdísar Thoroddsen og „Svo
á jörðu sem á himni“, síðasta
mynd Kristínar Jóhannes-
dóttur. Báðar munu koma og
ræða við áhorfendur að sýn-
ingu lokinni. Tónlistin er
fyrirferðarmikil í Norræna
húsinu í sumar. Kammertón-
leikar með Kobenhavns
kammerensamble, sem með-
al annars frumflytur verkið
„Pottaseið" eftir Mist Þor-
kelsdóttur verða 7. ágúst.
Sönglög eftir íslenskar konur
verða flutt 9. ágúst. Og 14.
ágúst verða tónleikar
kvennakórsins Vox Feminae
undir stjórn Margrétar
Pálmadóttur. Helgina 24,-
25. júlí verða tvær sýningar
Bomerang leikhússins á
verkinu „Under brudslöj-
an/Under brudesloret".
Laugardaginn 15. ágúst,
degi áður en myndlitarsýn-
ingunni lýkur, verður Ljóða-
stund með íslenskum skáld-
konum. Dagskrá hefst yfir-
leitt klukkan 16 og þá beðið
um 700 krónur í inngangs-
eyri. Itarlegri upplýsingar
fást í Norræna húsinu.
V_______________________)