Dagur - 31.10.1998, Blaðsíða 4

20 - LAU GARDAGU R 31.0KTÓBER 1998
Thyptr
MENNINGARLÍFIÐ í LANDINU
L
bóka i
Elias Snæland
Jónsson
ritstjóri
HILLAN
McEwanvann
Beryl Bainbridge varð að lúta í
Iægra haldi í fimmta sinn.
Bookerinn eftirsótti var afhentur
í vikunni og hann lenti enn einu
sinni hjá öðrum en henni. Að
þessu sinni fékk Ian McEwan
verðlaunin, jafnvirði nokkuð á
þriðju milljón íslenskra króna,
fyrir skáldsöguna Amsterdam.
LEIKFÉLAG
@£rEYKJ AVÍ KLRJ®
BORGARLEIKHÚSIÐ
Stóra svíði kl. 20.00
Mávahlátur
eftir Kristínu Marju Baldursdóttur
í leikgerð Jóns J. Hjartarsonar
5. sýn. lau. 14/11, gul kort
6. sýn. sun. 15/11, græn kort
7. sýn. fös. 20/11, hvít kort
Stóra svið kl. 20.00
Grease
eftir Jim Jacobs og Waren Casey
í dag lau. 31/10, kl. 15.00,
uppselt
60. sýn. fös. 6/11, uppselt
laug.7/11. kl. 15:00, uppselt
laug. 14/11, kl. 15:00 uppselt
aukasýning sun. 15/11, kl. 13:00
laug. 21/11, kl. 15:00 uppselt
laug. 28/11, kl. 15:00 uppselt
laug. 28/11, kl. 20:00 uppselt
aukasýning sun. 29/11, kl. 13:00
Síðustu sýningar
Stóra svið kl. 20.00
Sex í sveit
eftir Marc Carnoletti
í kvöld lau. 31/10, uppselt
sun. 1/11 uppselt
laug. 7/11 uppselt
sun. 8/11 uppselt
fim. 12/11 uppselt
50. sýn. fös. 13/11 uppselt
fim. 19/11 laus sæti
laug. 21/11 uppselt
Litla svið kl. 20.00
Ofanljós
eftir David Hare
fim. 5/11, laug. 7/11,
laug. 14/11
ATH. TAKMARKAÐUR
SÝNINGAFJÖLDI
Litla sviðið
SUMARIÐ
eftir Jökul Jakobsson
í kvöld lau. 31/10 og sun. 1/11
Tilboð í tilefni málþings er
miðaverðið 1.000,- kr.
ATH takmarkaður sýningarfjöldi
litla sviðið kl. 15:00
Jökulsvaka
Málþing um Jökul Jakobsson og
verk hans. Sun. 1/11 kl. 15:00
Miðasalan er opin daglega
frá kl. 13 - 18 og fram að
sýningu sýningadaga.
Símapantanir virka daga frá kl. 10.
Greiðslukortaþjónusta.
Sími 568 8000 fax 568 0383
Og eins og stundum áður urðu
harðar deilur í enskum fjölmiðl-
um um niðurstöður dómnefnd-
arinnar sem var undir forsæti
Hurd lávarðar, fyrrum utanríkis-
ráðherra Breta.
Hann segir lokavalið hafa stað-
ið á milli þeirra tveggja. „Við
sáum fljótlega að það var ekkert
meistaraverk í boði sem hlyti að
fá verðlaunin," sagði hann og var
þar með sammála ýmsum um að
framboðið hafi verið óvenju dap-
urt í ár.
Beryl tók niðurstöðunum með
jafnaðargeði. „Það hefði verið
gaman að fá verðlaunin, en ég er
samt ekki eyðilögð," sagði hún
við blaðamenn eftir athöfnina.
„Ian hryllilcgi“
McEwan er fimmtugur að aldri
og hefur sent frá sér átta skáld-
sögur og tvö smásagnasöfn.
Hann fæddist árið 1948. Fyrstu
árin var hann mikið á flakki með
föður sínum, sem var í hernum,
en var síðan komið fyrir í heima-
vistarskóla. Hann var þá ellefu
ára.
McEwan stundaði nám við há-
skólann í Austur-Anglíu og varð
fyrsti nemendinn á skáldskapar-
námskeiði Malcolm Bradburys -
en það varð frægt fyrir að unga
út góðum rithöfundum. Þar
lærði hann að færa margháttaða
*****^^^* Það er alltaf
JÓHANNESAR- gaman að kíkja í
blöð sem maður
hefur ekki séð
áður og velta fyr-
ir sér efnistökum
og stíl, ekki síst
þegar kveður við
nýjan tón, þó
ekki sé endilega
um hinn eina
hreina tón að
ræða.
Staddur á flug-
velli á dögunum greip ég ófrjálsri
hendi með mér upp í háloftin
stórt og mikið blað, sem ég sé
ekki betur en heiti Undirtónar.
Blaðinu fletti ég í flugvélinni mér
til ómældrar ánægju, þrátt fyrir
að efni blaðsins sé einkum ætlað
fólki sem er um fjórðungi aldar
yngra en ég og kannski ríflega
það. Og raunar var sumt efni í
blaðinu svo kátínuvekjandi að
Undirtónar er eina lesefni sem
ég hef haft í höndum um borð í
flugvél, sem slegið hefur á
ólæknandi flughræðslu mína.
Harkaleg krossfróun
Þeir halda sem sé úti dálkum
með kvikmyndagagnrýni í Undir-
tónum. Og þetta er ekki hefð-
bundin gagnrýni dag- og annarra
og að mörgu leyti sára reynslu
sína í Ietur. Fyrsta safn smásagna
hans birtist árið 1975 (First
Love, Last Rites). Þar kvað strax
við óvenjulegan tón sem féll
Nýi Bookerhafinn með
sigursöguna.
gagnrýnendum vel í geð. í kjöl-
farið komu annað smásagnasafn,
snobbblaða. Þarna var verið að
vega og meta, auk „venjulegra"
kvikmynda, annars vegar hryll-
ingsmyndir og hins vegar klám-
myndir. Og mér er ljúft og skylt
að gefa Iesendum Dags, sem
tæpast hafa Undirtóna undir
höndum alla daga, tækifæri til að
njóta með mér.
Um þá frægu mynd The
Exorcist segir m.a.: Fólk stóð í
röð klukkutímum saman til þess
að fá miða á The Exorcist, flestir
hlupu ælandi út, sumir féllu í yf-
irlið, en óhætt er að segja að hún
fékk mjög sterkar viðtökur. Sér-
staklega var það þó senan þar
sem stelpan fróar sér frekar
harkalega með krossi."
Um myndina The Nostril
Picker (Nefbormaðurinn) segir:
„Leikurinn er afleitur og það sést
langar Ieiðir að annar maður en
aðalleikarinn er fenginn til að
döbba yfir hann. Myndatakan og
klippingin er tfmaeyðsla og leik-
stjórnin sú slappasta í mann-
kynssögunni."
Söguþræðinum í Nefbormann-
inum er lýst svona: „Joe er geð-
veikur drulludeli, sem eltir
gaggóstelpur um allt, sem vilja
ekkert með hann hafa. Fyrir tilvilj-
un kynnist Joe einhveijum róna,
sem kennir honum að breyta sér í
In Between the Sheets (1978),
og síðan skáldsögurnar The
Cement Garden (1978), The
Comfort of Strangers (1981)
sem kom út á íslensku sem Vina-
þel ókunnugra, The Child in
Time (1987), The Innocent
(1990), Black Dogs (1992), The
Daydreamer (1994), Enduring
Love (1997) og svo verðlauna-
sagan Amsterdam.
Viðfangsefni hans þóttu af
ýmsum í meira lagi hrollvekj-
andi: blóðskömm ungmenna,
raðmorð, barnamorð, nauðgun
og sundurlimum svo nokkur
dæmi séu tekin. Um hríð gekk
hann undir nafninu „Ian
Macabre" (Ian hryllilegi) af þess-
um sökum.
Elskhugarnir
Amsterdam er stutt skáldsaga
sem fjallar um ást og dauða,
tryggð og sviksemi. Hún hefst
við útför Molly Lane, glæsilegrar
konu sem skrifaði um veitinga-
hús í London (enginn skilur
hvers vegna sagan heitir Amster-
dam) og var vinsæl í sam-
kvæmislífinu. Hún veiktist
skyndilega á miðjum aldri, hrak-
aði fljótt ekki síður andlega en
líkamlega og hafði misst vitið
þegar hún lést.
Þótt Molly væri gift átti hún í
ástarsambandi við marga aðra
hvað sem er. Róninn lærði það í
Nam. (!?). Joe breytir sér í stelpu
og fer í skóla og kynnist einhverj-
um stelpum. Seinna fara stelpur í
vinahópnum að fínnast dauðar út
um allt, en hver framdi verkið?
Svaka duló! Einhver hálfvita lögga
er á hælunum á honum og fyrir
rest fínnur hann Joe, ekki spyrja
mig hvemig. Þá hefst einn leiðin-
legasti og Iengsti, hlaupandi, elt-
ingarleikur í manna minnum, sem
er svo illa tekinn og klipptur að
það hálfa væri nóg. Síðan er skoti
hleypt af, en hver dó? Enn meira
duló!“
Jamm. Eg segi nú bara: Arni
Þórarinsson, þú getur farið að
pakka saman!
TiHxniianlegur skortur
á kakósenum
Klámmyndin Shanes World fær
þessa umsögn. „Þarna er engin
appelsínuhúð eða aukakeppir,
einungis 100% Iíkamar sem, ef
þeir voru ekki skapaðir til verks-
ins, eru þá allavega vel uppgerð-
ir með sílikoni og tilheyrandi fi'n-
eríi.“ Og um sömu mynd segir:
„Því er sérlega ábótavant að eng-
ar kakósenur eða annar ósómi
sem kryddar tilveruna eru þarna
til staðar."
Um ldámmyndina Næturhjúkk-
karlmenn. Tveir elskhuganna
hittast við útförina og ræða mál-
in; tónskáld sem er að semja sin-
fóníu og ritstjórn eins helsta dag-
blaðs landsins. Þeir óttast að
deyja jafn óhugnanlega og Molly
og heita því hvor öðrum að sjá til
þess að hinn fái að deyja snar-
lega ef hann missi vitið!
Það reynir hins vegar mjög á
vináttu þeirra þegar eiginmaður
Mollyar kemur ljósmyndum sem
hún tók í svefnherberginu til rit-
stjórans og vill að hann birti þær.
A myndunum er utanríkisráð-
herra Iandsins í kvenmannsklæð-
um. A ritstjórinn að birta mynd-
irnar og auka þar með söluna á
blaði sínu, eða væri hann með
því að svíkja sameiginlega ást-
konu þeirra?
Um þennan þráð spinnur
McEwan sögu sem margir lofa í
hástert, þótt þeir viðurkenni að
Amsterdam sé ekki besta bók
hans, en aðrir láta sér fátt um
finnast og segja jafnvel að verð-
launasagan líkist frekar kvik-
myndahandriti en skáldsögu.
McEwan er tvíkvæntur. Hann
á tvö börn með fyrri konu sinni.
Núverandi kona hans er bók-
menntaritstjóri Financial Times.
Hann lýsti því yfir eftir verð-
launaveitinguna að hann hyggð-
íst nota peningana í eitthvað „al-
gjörlega gagnslaust.“
urnar segir krítíker Undirtóna:
„Ekki er nógu mikið um öf-
uguggahátt og fara flestar samfar-
ir frekar venjulega fram, aftan-
söngurinn er í Iágmarki. I heild-
ina litið er myndin í það saklaus-
asta fyrir sjóaðan klámhund sem
sjálfan mig og ráðlegg ég þessa
fyrst og fremst fyrir byrjendur."
Og lokaniðurstaða klámrýnis um
Næturhjúkkurnar er þessi: „En
myndin er bara það mild að ég
held að móðir mín gæti alveg enst
til að horfa á myndina með
ósærða blygðunarkennd og hvað
erjþá spennandi \dð þetta?"
I blaðinu eru Iika fróðleiksmol-
ar um klámstjörnuna Tom
nokkurn Byron sem hefur leikið í
1500 klámmyndum. Og ég skal
fúslega viðurkenna að mér stóð
(fyrirgefið orðbragðið) nákvæm-
Iega á sama um ókyrrðina í há-
loftunum þegar ég las þessa
brakandi snilld: „Tom segir líf
sitt snúast um klám og ekkert
annað. Hann á engin önnur
hobby.
Eitt sinn þurfti hann þó að
hringja inn og segjast ekki geta
komið í tökur því hundurinn
hans hafði bitið í typpið á honum
þegar þeir voru að horfa á sjón-
varpið saman.“
Hallelúja og amen eftir efninu!
Aftansöngur
nefbormanna Islands
SPJALL
Jóhannes
Sigurjónsson
skrifar