Dagur - 11.03.1999, Blaðsíða 4

Dagur - 11.03.1999, Blaðsíða 4
20-FIMMTUDAGUR ll. MARS 1999 LÍFIÐ í LANDINU íslenska samhjálpin þreytti stutt skyndipróf um daginn og féll því miður á prófinu. Fjölskylda í Hafnarfirði sá á eftir íbúðarhúsi sínu á bál- köstinn eftir að náttúru- hamfarir Iögðu húsið að velli og gjörðu ónothæft. Að vísu er hér um að ræða sjaldséða hvíta hrafna í nátt- úrunni og hafa þeir aðeins einu sinni áður komist und- ir manna hendur svo vitað sé. Hús fjölskyldunnar varð ekki fyrir barðinu á hefðbundnu snjóflóði eða jarðeldum sem skráð eru reglulega í annála heldur Iitlum bitvörgum sem átu upp innviði hússins og lögðu í rúst. Islendingar státa af besta öryggisnetinu í fjölskyldu þjóðanna og standast nú orðið snjóflóðum snúning samkvæmt fréttum að Vestan. Að vísu kosta flóðavarnir meira en samanlagðar eignir í plássinu en það er nú önnur saga. I dag stendur samhjálpin hins vegar lémagna frammi fyrir þessari Iitlu pöddu. Hiis komi í húsa stað Samhjálpin er jafn gömul landnáminu og var í öndverðu fólgin í því að bændur slógu saman og reistu nýtt hús ef náungi þeirra missti hús sitt í eldi eða öðrum hamförum. Eftir að peningar leystu kvígildi af hólmi flutti samhjálpin um set og landsstjórnin eða hreppurinn sáu nú um að miðla henni til fólks með peningaseðlum. Andinn að baki samhjálpinni er áfram hinn sami: Ef fjölskylda missir hús þá slær samfélagið upp nýju húsi jafngóðu og engar refjar. Hvort sem það er gert með iðgjaldi húseiganda að húsatryggingum eða með skattkrónum nágranna hans til ríkis eða sveitar. Krafa þjóðfélagsins er enn í fullu gildi um að fólk fái bætt húsin sín að fullu þegar náttúruhamfarir leggja heimili þeirra undir sig. Hvort sem flóð brjóta húsin niður ofan frá eða pöddur naga þau í sundur neð- an frá. Þess má geta hér neðanmáls að á sama tíma og þessar línur eru slegnar inn á tölvugarminn fá íslenskir bændur afhentar fimm sinnum fimm hundruð milljónir króna úr ríkissjóði til að auðvelda þeim lífsbarátt- una næstu fimm árin. Er þó ekki vitað um að nokkur þeirra hafi misst húsið sitt í nátt- úruhamförum að undanförnu. UMBÚÐA- LAUST Fimmtimgi bregður til fósturs En allt kemur fyrir ekki. Að minnsta kosti þrír ráðherrar í ríkisstjórn landsins hafa velt skaða fólksins fyrir sér og velta honum nú á undan sér. Komist að raun um að nauðum statt fólkið komi stjórnvöldum ekki við nema að einum fimmta hluta og einn bjargráða- sjóða ríkisins er Iátinn greiða fólkinu sem því nemur. Og af örlæti sínu hefur Ibúða- lánasjóður ríkisins hægt á innheimtu hús- Stjórnvöld eru stærsta húsfélag landsins og fólkið verður að geta treyst þeim til að búa svo um hnútana að heimili manna séu ekki brennd óbætt á báli. Samhjálpin o nog öddu skríðandi pöddur samfélagsins bréfa þangað til eignalaust fólkið kemur sér upp öðru húsi og þá væntanlega veðhæfu. Ríkissjóður hefur alið bændur við brjóst sér í marga áratugi og árum saman gefið út- vegsmönnum fískinn í sjónum. Dreifbýlis- styrkir og Byggðastofnanir. Ofanflóðavarnir. Ríkissjóður réttir hins vegar ekki hlut fólks sem missir heimili sitt á höfuðborgarsvæð- inu í náttúruhamförum. „Vestmannaeyjar skulu rísa!“ var einu sinni kveðið af svipuðu tilefni en rokkarnir eru nú þagnaðir. Engan þarf að undra þó láðst hafi að skrá pöddur þessar í hamfaraskrá náttúrunnar við hliðina á ofanflóðum og eldgosum. En pöddurnar éta nú samt hús ofan af fólki og orðhengilsháttur má ekki kveða íslensku samhjálpina í kútinn. Rílásábyrgð á skríðandi pöddum Tryggingafélög verða tæplega krafin um að tryggja pöddur og aðra meinvætti sem ekki er samið um við undirskrift húseigenda- trygginga. En öðru máli gegnir um ríkið. Stjórnvöld eru stærsta húsfélag landsins og fólkið verður að geta treyst þeim til að búa svo um hnútana að heimili manna séu ekki brennd óbætt á báli. Annað hvort semur rík- ið við vátryggjendur um að bæta við smáa Ietrið í húsatryggingum eða lætur áfallasjóði sína axla húsatap af þessum toga og öðrum sjaldgæfum. Eða hvaðan eru pöddur þessar komnar í fallna húsið? Jú, þær komu skríðandi utan úr samfélaginu og yfirvöld samfélagsins bera ábyrgð á því sem af þeim skríður. -------- ■menningar LÍFIÐ Harakhir IngóHsson Að skemmta... Þegar ég var ungur (!) taldi ég hina einu og sönnu menningu felast í því að skemmta sér, gera það ærlega og gera mikið af því. Vissulega er gott að skemmta sér en það er ekki sama hvernig það er gert. Vissulega má til sanns vegar færa að athöfnin að skemmta sér sé einn angi menningar. Menning er í víðasta skilningi það að vera maður og hluti af því að vera maður er að skemmta sér. En ég endurtek: Það er ekki sama hvernig það er gert. Góð skemmtun er menning en sumt af því sem fólk kallar „að skemmta sér“ er alls ekki skemmtun, hvað þá góð skemmtun, og alls ekki menning. ...eða skenuna Eitt af því sem oft er tengt við athöfnina að skemmta sér er notkun fí'kniefna og sam- kvæmt fréttum virðist slík notkun fara vaxandi meðal ungs fólks á Akureyri. Það er bara eitt sem valdið hefur misskilningi: Það að nota fíkniefni er eldd að skemmta sér. í notkun fíkniefna felst athöfnin að skemma en ekki skemmta. Samkvæmt fréttum virðist yngri neytendum vera að Qölga og jafnframt virðast harðari efnin svokölluðu vera í vaxandi mæli að teygja sig inn á Akureyrarmarkað. Hér er aðgerða þörf og árvekni Iögreglunnar er hróss verð. Hitt væri þó enn betra, að ná árangri áður en þróun þessara mála kemur inn á starfssvið lögreglunnar. V___________________________/ Frumsýning Frumsýnmgar Laugardaginn 6. mars frum- sýndi Leikfélag Dalvíkur, í Ungó, leikritið Frumsýningu eftir Fljörleif Hjartarson, en hann samdi verkið fyrir leik- félagið, sem heldur upp á 55. leikár sitt á þessu ári. Leikmynd er unnin af Hjörleifi með aðstoð ýmissa, sem að uppsetningunni koma, en lýsing er hönnuð af Ingvari Björnssyni. Um búninga sáu Hjördís Jónsdóttir, Asrún Ingva- dóttir, María Jónsdóttir og Auð- ur Kimberg. Leikstjóri er Sigrún Valbergsdóttir. Leikritið gerist á frumsýningu áhugamannaleikfélags á Skugga-Sveini. Vettvangurinn er baksviðs í búningsherbergi leikaranna og hugmyndin að verkinu er skemmtileg. Loftið er þrungið spennu og iðulega skerst í odda með leikendum og aðstoðarfólki þeirra. Mjög víða tekst höfundi prýðilega að setja saman hnyttinn texta og einnig að skapa grundvöll kímilegra samskipta og látbragðs. Verkið líður fyrir það, að texti þess er ekki nógu þéttur og hnitmiðaður. Hann sýnir þó ljóslega, að höfundur er vel fær um það að semja gamanverk, enda þekktur fyrir léttan húmor. Af Frumsýningu má ætla, að Hjörleifur Hjartarson gæti náð skemmtilegum árangri á þessu sviði. Leikstjórinn, Sigrún Valbergs- dóttir, hefur greinilega reynt að ná þeim hraða, sem verkið þarf til að njóta sín. Allvíða hefur þetta ekki tekist sem skyldi. Verkið fer heldur þunglamalega af stað og of víða er ferlið held- ur rólegt auk þess sem nokkuð ber á leslegri framsögn. Einnig kemur fyrir, að sama ferlishug- mynd er ofnýtt. Þá er nokkuð um dauðar stöður leikenda. Þá má nefna, að betur hefði mátt nýta tækifæri til þess að skapa uppsetningu Frumsýningar bak- grunn með því að tengja bún- ingsherbergið því, sem er að gerast í frumsýningunni á Skugga-Sveini. Lovísa María Sigurgeirsdóttir leikur hárgreiðslukonuna Dísu og gerir víða vel ekki síst í atriði með Sigurbimi Hjörleifssyni, sem leikur Svein (Grasa-Guddu), og Degi Óskarssyni, sem leikur Hrafn. Báðir eru allvel samfelldir í hlutverkum sínum. Dana Jóna Sveinsdóttir er í hlutverki Ólínu, sýningarstjóra. Dönu Jónu tekst víða vel. Einnig nær Guðný Helga Bjamadóttir víða skemmtilegum tökum á kaffíkonunni, Þrúði. Júlíus G. Júlíusson leikur Gunnlaug (Har- ald). Hann nær góðum sprettum. Linda Björk Holm, sem leikur Sigurlaugu Beck (Astu) gerir víða vel. Björn Björnsson Ieikur Kjart- an Beck (Skugga-Svein). Hann nær talsverðum tilþrifum ekki síst með þróttmikilli raddbeit- ingu. Einnig á Auður Helga- dóttir, sem er í hlutverki Helgu (Ketils skræks) allgóða spretti í túlkun sinni. Elsa Heimisdóttir í hlutverki leikarans, (Gvends smala, Lárenzíusar og Jóns sterka), er lipurleg þrátt fyrir nokkra ein- hæfni í leikferð á stundum. Sig- urður Gísli Lúðvíksson, sem leikur Sigurð (Ögmund) er vörpulegur á sviði, en nokkuð stirður í túlkun. Hjörleifur Halldórsson í hlutverki Jóns asna (Sigurður í Dal) á allgóða þætti í atriðum sínum, en þó nokkuð staðlaða. Friðrik Gígja nær skemmti- legum töktum í hlutverki hins nærsýna lögregluþjóns, Frikka. Aðrir Ieikarar, Steinþór Trausta- son, EgiII Einarsson, Eyþór Antonsson, Lárus Sveinsson, Katrín Sif Arnadóttir, Sergej Kuzenzov, Olga Albertsdóttir og Friðrik Ómar Hjörleifsson, skila hlutverkum sínum allvel. Frumsýning vakti verulega kátínu í Ungó á Dalvík. Verkið býr að miklu af kímilegum at- riðum, sem ekki síst birta næma tilfinningu höfundar fyrir því, sem skoplegt er. Þrátt fyrir ým- islegt, sem vissulega hefði mátt betur fara, er uppsetningin skemmtileg og vekur eftirvænt- ingu eftir meiru sama eðlis úr penna höfundar. Haukur flgústsson skrifar

x

Dagur

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Dagur
https://timarit.is/publication/251

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.