Dagur - 18.03.1999, Blaðsíða 3

Xk^iir.
LIFIÐ I LANDINU
Alltaf dálítiö
brjálað
íslendingar eru orðnir
öflugasta efnahags-
veldi heims,fremstir
allra á sviði geimferða
og sjávarútvegs. Árið
er2099 ogstaðurinn
erlðnóíkvöld.
Spunaleiklist hefur notið nokk-
urrar vinsældar, og útbreiðslu, í
íslensku leiklistarlífí undanfarið
árið. I kvöld frumsýnir Iðnó
spunaleikritið Hneta sem kallað
er geimsápa (þ.e. sápuópera sem
gerist útí geimnum) af aðstand-
endum. Við skruppum niður í
Iðnó og náðum tali af sænska
leikstjóranum Martin Geijer, þar
sem hann sat laslegur með trefil
bundinn um hálsinn á kaffihús-
inu í Iðnó. Martin flutti Ieikhús-
sportið, sem hefur verið í gangi í
Iðnó á mánudagskvöldum í vet-
ur, inn til landsins en hann
stofnaði spunaleikhús í Stokk-
hólmi árið 1992 og hefur helgað
sig þessum anga leiklistar.
Grimm samkeppni í
Stokkhólmi
„Eg kynntist spunanum í Cal-
gary í Kanada fyrir 10 árum í
frægu spunaleikhúsi, sem Keith
Johnstone rekur. Keith er eins
konar frumkvöðull þessarar
spunaaðferðar, en ég hafði Iesið
bókina hans Impro, sem er mjög
þekkt meðal Ieikhúsfólks og fékk
mikinn áhuga á þessu. Eg lærði
þar og nam spunastefnuna, fór
svo heim til Svíþjóðar og stofn-
aði þetta leikhús sem gengur
«
enn.
- Sló spuninn t gegn í Svíþjóð?
„Nei, alls ekki. Samkeppnin
milli leikhúsa í Stokkhólmi er
mjög hörð, reyndar hefur Stokk-
hólmur fleiri leikhús miðað við
höfðatölu en nokkur önnur borg
í Evrópu. Þannig að það er mjög
erfitt að ná til áhorfenda. En
það gengur samt ágætlega."
- Hvað finnst þér þessi aðferð
hafa framyfir oðrar leikliúsað-
ferðir?
„Það eru margar góðar aðferð-
ir og þetta er bara ein þeirra. En
þessi aðferð vinnur með frum-
forsendur sköpunarferilsins og
gerir það á þann hátt að þínir
eigin möguleikar ljúkast upp fyr-
ir þér. Með hjálp aðferðarinnar
hættir þú að ritskoða sjálfan þig.
Hún opnar fyrir sérstaka tegund
hugsunarháttar, um hvernig eigi
að skapa og nota hugmyndir."
íslendingar
bjartsýnir á framtíðina
- En hvemig kom hugmyndin að
geimsápunni upp?
„Mér fannst eins og hlutirnir
væru í afturför í Svíþjóð, svona
leikhúslega séð, væru á leiðinni
aftur í fortíðina til 7. og 8. ára-
tugarins í tísku og tónlist. Fólk
væri ekkert að hugsa um fram-
tíðina. Það var einhver neikvæð-
„Ég kalla þetta að skemmta með hjartanu. Markmið okkar er að gera fólk ánægt í hjarta sínu með því að spinna af
einlægni, “ segir Martin, sem hefur helgað sig spunaaðferðinni í leiklist. Hann er nú búinn að koma fjórum sinnum til
íslands á um hálfu ári. „Ég elska ísland. Ég skemmtiméralltaf velhérna..“
ur andi yfír sænsku þjóðfélagi
svo ég fór að hugsa - hvernig get
ég snúið þessu við? Þá mótaði
ég þessa hugmynd. Ég kann vel
við það sem gengur á móti
straumnum - t.d. ef Svíþjóð væri
að glíma við veruleg efnahagsleg
vandamál að skoða hana þá sem
ríkustu þjóð heims. Ég reyndi að
selja Ieikhúsi einu þessa hug-
mynd en þeir vildu ekki kaupa
hana.“
„En þegar ég kom hingað tók
ég allt í einu eítir því að hér ríkti
bjartsýni gagnvart framtíðinni,"
segir Martin og kveðst hafa fljót-
lega séð að ofangreind hugmynd
hentaði ágætlega hér á landi.
Því varð spunaleikritið Hnetan
til. Hnetan gerist árið 2099 þeg-
ar Island verður orðið ríkasta
land heims og valdamesta efn-
hagsveldið í samfélagi þjóð-
Afþjálfa Icikarana
I slíku spunaverki fá Ieikararnir
ákveðnar persónur og þróa þær
áfram á æfingatímabilinu. Hnet-
an gerist um borð í geimflaug
sem er mönnuð fímm Islending-
um enda verða Islendingar í lok
21. aldar fremstir í heiminum á
sviði geimferða og sjávarútvegs.
Islendingum hefur verið falið
það verkefni af hálfu Samein-
uðu þjóðanna að finna nýja
byggilega plánetu í himingeim-
inum þar sem illa menguð Jörð-
in rúmar ekki lengur mannkyn.
Leikararnir vita hvaða starfi per-
sónur þeirra gegna um borð í
geimflauginni, búið er að ákveða
ljós og hönnun sviðs en þá er
það upptalið. Engin saga og
engin setning er tilbúin. Það eru
áhorfendur sem leggja leikurum
til þema eða söguþráð kvöldsins
og verða leikararnir að spinna
leikritið út frá tillögum áhorf-
enda.
Martin segir áhorfendur al-
mennt viljuga til að taka þátt í
Ieiksýningunni með þessum
hætti og að leikararnir hafí verið
mjög opnir fyrir þessari aðferð.
Leikarar þurfa þó að tileinka sér
nýjan hugsunargang og nálgun
að starfí sínu, segir Martin. „í
fyrsta lagi verður þú að læra að
nota það fyrsta sem þér dettur í
hug, þú getur ekki valið og hafn-
að hugmyndum. I öðru lagi
verður þú að viðurkenna hug-
myndir annarra. Þú mátt ekki
segja nei, þú getur ekki blokker-
að flæðið. Við erum flest þjálfuð
til að nota ekki fyrstu hugdett-
una svo það tekur smá tíma að
þjálfa fólk í þessu. Enda missir
fólk þannig stjórn á aðstæðum
og verður að treysta á sjálft sig
og samleikara. Hljómar
skemmtilega?!," spyr Martin
með veikburða kankvísi á las-
legu andlitinu.
Elskar ísland
Fyrir tveimur árum var Martin á
námskeiði í Noregi. Meðal nem-
endanna var íslensk kona og
tjáði Martin henni að hann
hefði alltaf Iangað að koma til
Islands. Nokkrum mánuðum
síðar fékk hann tölvupóst frá
henni og í kjölfarið kom hann og
kenndi í Kramhúsinu og fór að
setja upp leikhússportið í Iðnó.
Hann hefur nú komið hingað
fjórum sinnum á um hálfu ári
og segist elska Island (þó það
híjómi eilítið ankannalega úr
barka manns sem hefur greini-
Iega nælt sér í flensu á landinu).
„Ég kann vel við viðhorf leikara
hér. Það er dálítið brjálað hérna
- það er alltaf eitthvað að gerast.
Það er alltaf dáh'tið ævintýralegt.
Ég kann vel við mentalítet fólks-
IMENNINGAR
LÍFID
Gudrún Helga
Sigurðardóttir
Sýning í sendi-
ráði íslands
Nýleg verk íslenska keramik-
Iistamannsins
Guðrúnar Hall-
dórsdóttur, sem
býr í Bandaríkj-
unum, verða í
kastljósinu í
móttöku sem
haldin verður í
sendiráði Is-
Washington Bryndís Schram.
DC föstudag-
inn 9. apríl. Þar sem að-
eins boðsgestir geta kynnt sér
verkin í móttökunni verða
verkin opin almenningi Iaug-
ardaginn 10. apríl frá 13 til
16. Aðgangur er ókeypis.
I fréttatilkynningu um sýn-
inguna, sem er undir verndar-
væng Bryndísar Schram,
kemur fram að verk Guðrúnar
hafi sterk íslensk einkenni þó
að þau séu unnin í vinnustofu
hennar í Tinton Falls, New
Jersey. Verkin beri þess greini-.
leg merki að vera sprottin úr
víkingaarfleifð íslensku þjóð-
arinnar og hinni einstæðu
stöðu Islands í Norður-Atl-
antshafi, Guðrún sæki inn-
blástur í forn norræn fræði og
eldfjöllin í íslensku landslagi.
Verk Guðrúnar voru til sýn-
is í heimabæ hennar, Isafirði,
í ágústmánuði á síðasta ári.
Sýning í Reykjavík er í far-
vatninu.
Tónlist fyrir
alla
Samstarfsverkefnið Tónlist
fyrir alla stendur fyrir tón-
leikahaldi í grunnskólum
landsins á næstu vikum. Efnt
verður til rúmlega 200
skólatónleika fyrir tæplega 23
þúsund grunnskólanemendur
auk tónleika í framhaldsskól-
um og fyrir almenning. 49
tónlistarmenn flytja 17 dag-
skrár í skólum út um allt land
auk tónleika Sinfóníuhljóm-
sveitar Islands. 49 sveitarfé-
lög taka þátt í verkefninu.
Nú stendur yfir tónleika-
syrpa Jazzkvartetts Reykjavík-
ur á Suðurnesjum. I tengslum
við skólatónleikana verða tón-
leikar í Ytri-Njarðvíkurkirkju í
kvöld, fimmtudaginn 18.
mars, kl. 20.30. Stúlknakór
Tónlistarskólans í Keflavík
flytur lög Sigfúsar Halldórs-
sonar með kvartettinum í út-
setningum Sigurðar Flosason-
ar og kvartettinn flytur fjöl-
breytta efnisskrá.
Tamning við
reglusemi
Nýjasta tölublaðið af Veru er
komið út og þar kennir
margra grasa eins og jafnan
áður. Með athyglisverðari efn-
um blaðsins eru greinar um
börn og aga frá skólastjóra
Lýðskóla, hússtjórnarkennara
og foreldri, menntaskólakenn-
ara og skólasálfræðingi, sér-
staklega lyrir þá sem hafa
áhuga á uppeldi og framkomu
barna. Foreldrið bendir á að
Orðabók Menningarsjóðs
skýrir aga sem tamningu við
reglusemi. Það telur börnin
kærulaus, ókurteis, virðingar-
Iaus fyrir sjálfum sér og öðr-
um. Nokkuð sem fær okkur
foreldrana til að kippast við.