Dagur - 18.03.1999, Blaðsíða 4

20-FIMMTUDAGUR 18. MARS 1999
LÍFIÐ í LANDINU
íslendingum er í fersku
minni þegar snjóflóðin féllu
á Flateyri og Súðavík og
þjóðin hefur ekki heldur
gleymt hörmungum eldri
snjóflóða. Hamfarir náttúr-
unnar verða ekki hræðilegri
en þegar snjóflóð Ienda á
sofandi fólki með Iítil börn.
Oll íslenska þjóðin bregst
við ógnum snjóflóða með
einu hjarta og flóðin hafa
því aldrei verið einkamál
þeirra sem eiga um sárt að
binda. Ekki fyrr en nú. Um síðustu helgi
féll snjóflóð á skíðasvæði Isfirðinga og fyrir
guðsmildi flæddi snjórinn á þeim tíma sem
fólk sótti ekki svæðið en skíðalyftur urðu
flóðinu að bráð. Fyrir nokkrum árum féll
mannskætt snjóflóð á sama stað og tók með
sér skíðalyftur og önnur mannvirki. Yfirmað-
ur almannavarna varaði heimamenn þá við
að nota skíðasvæðið áfram en samt var geng-
ið á hólm við forlögin og rústirnar grafnar úr
snjó. Hér er rétt að staldra við og velta vöng-
um.
Snjókoma er náttórulögmál
Orðið náttúruhamfarir er líklega ekki rétta
orðið yfir snjóflóð því orðið þýðir að náttúr-
an skipti um ham. Snjóflóð eru ekki ham-
skipti. Hvert mannsbarn á Islandi þekkir
snjóinn og veit að hann hleðst upp ef snjóar
oft og lengi á sama vetri. Bæði á jafnsléttu
og Ijöllum. Hér á Iandi er snjókoman því
náttúrulögmál en ekki náttúruhamfarir. En
hér tekur þyngdarlögmálið við, sjálft aðdrátt-
arafl jarðar:
Skriður falla ekki úr sléttu landslagi.
Skriður koma úr fjöllum og úr ijöllum koma
skriður. Svo einfalt er það náttúrulögmál
þyngdaraflsins. Eigi að síður heldur fólk
áfram að umgangast snjóinn eins og þyngd-
araflið hafi runnið sitt skeið á enda í síðasta
skriðufalli. Rústir skíðasvæða eru mokaðar
upp úr snjóflóðum og fallnar skíðalyftur
reistar við eins og ekkert hafi í skorist.
Snjóflóðið á Isafirði um helgina staðfesti
að ekki verður spáð fyrir um skriðuföll og
þau verða seint mæld með reiknistokkum.
Skjótt geta fjallshlíðar skipast úr fólkvöngum
í opinbera aftökupalla. Almannavarnir virð-
ast hvorki hafa tillögurétt né málfrelsi þegar
röðin kemur að skíðasvæðum ísfirðinga.
Spurningin er því hvort einhver önnur
stjórnvöld nái yfir svona lifandi dauðagildr-
ur?
Náttúnumar köld Mrkja
Skíðasvæði eru þó ekki einu hættusvæðin og
fólk heldur áfram að hundsa þyngdarlögmál-
ið við mannabústaði. Menn og skepnur hafa
lent í snjóflóðum á líðandi vetri og fólk hef-
ur rýmt hús við fjallsrætur víða um land.
Samt er haldið áfram að treysta flóðabyggðir
og storka örlögunum. Þetta gengur ekki
Iengur.
Tími er til kominn að skilja heimili frá
UMBUDA-
LAUST
skrifar
Saga ofanflóða á ís-
landi er jafngömul og
landið sjálft en hefur
því miður ekki orðið
mönnum víti til varnað-

Uríjallikem-
urskriða
vinnustöðum þar sem minnsti grunur leikur
á skriðuföllum. Hvort sem um snjóflóð eða
aurskriður er að ræða. Vilji menn stunda
áfram vinnu sína í skugga skriðufalla verður
að búa svo um hnútana að vinnustaðir undir
Ijallshlíðum verði framvegis dvalarstaðir en
ekki heimili. Hvorki atvinnumál né átthaga-
tengsl réttlæta að Ijölskyldur leggi börn sín
lengur að veði fyrir búsetu. Þjóðfélagið getur
ekki boðið litlum börnum áfram falskt ör-
yggið í hlýju rúmi að kvöldi þegar búast má
við ískaldri kirkju náttúrunnar að morgni.
Byggðastefnan er ekki þess virði.
Úr fjalli kemur skriða
Saga ofanflóða á Islandi er jafngömul og
landið sjálft en hefur því miður ekld orðið
mönnum víti til varnaðar. Löngu er orðið
ljóst að öll hættumörk í IjöIIum eru annað
hvort rangt metin eða byggð á röngum for-
sendum. Varnir við ofanflóðum eru ýmist of
fátæklegar til að bera árangur eða of stór-
kostlegar til að svara kostnaði.
Fréttir af skíðamönnum ísaljarðar benda
til að áfram verði freistað gæfunnar i íjalls-
hlíðinni. Hjá þeim tekst debet á við kredit og
heilbrigð skynsemi á við skilmála tryggingar-
félagsins. Því miður.
A meðan halda foreldrar áfram að búa um
börnin sín við Ijallsrætur.
■menningar
LÍFIfl
Lóa
Aklísardóttir
Verðlaimin
lengja líftíma
platna
íslensku tónlistarverðlaunin
voru afhent í síðustu viku og
þótt engin peningaverðlaun
séu veitt heldur séu þau ein-
göngu notalegt klapp á bakið,
athygli og viðurkenning fyrir
unnin störf þá geta verðlaun-
in haft talsverð áhrif á Ijár-
hagsstöðu verðlaunahafa.
Maus var valin hljómsveit
ársins í fyrra og hefur það
Iengt Iíftímann á plötunni
þeirra allnokkuð. Talað er um
að meðallíftími íslenskra
platna sé um 3 mánuðir en
síðasta plata Maus hefur lifað
í um 18 mánuði og er bandið
enn að spila eftir eftirspurn af
síðustu plötu.
Ókeypis í bíó
Þýska kvikmyndin Der Papa-
gei (1992) verður sýnd í
Goethe-Zentrum við Lindar-
götu í kvöld kl. 20.30. í
myndinni fær atvinnulaus
leikari það „hlutverk" að leiða
lista hægri öfgaflokks f kosn-
ingum í Bæjaralandi. Hann
verður fljótlega þekktur
stjórnmálamaður enda heldur
hann nokkrar ómerkilegar æs-
ingaræður og lendir í ein-
hverjum hneykslismálum.
Leikstjóri myndarinnar heitir
Ralf Húttner en í aðalhlut-
verkum eru Harald Juhnke og
Veronica Ferres. Myndin er
með enskum texta og aðgang-
ur er ókeypis.
Ioa@ff.is
V________________________/
Karlar vilj a leiðitamar konur
„Það má sjá hvenær kvenkyns ráð-
herra er í pontu hara með því að
fylgjast með karlkyns þingmönn-
um. Skyndilega verður salurinn
órólegur, þeirfara að fletta pappír-
um sínum, ræða við sessunautinn
og nota tækifærið til að fara út að
reykja eða á klósettið."
Gegnum glerþakið - valdahand-
bók fyrir konur eftir Mariu Hern-
gren, Evu Swedenmark og Annicu
Wennström er komin út á ís-
lensku, gefin út af Kvenréttinda-
félaginu, og ber að fagna þó að
heldur þyki undirritaðri útlitið á bókinni
Ieiðinlegt, kápumyndin slöpp og frá-
hrindandi, kannski róttæk og „öðruvísi11
en ekki hvetjandi fyrir almennan bóka-
lesanda. Letrið er sömuleiðis óaðgengi-
legt og leiðinlegt, textinn alltof þéttur og
útlit sfðnanna hefur ekki góð áhrif.
Hvað um það. Innihaldið stendur fylli-
lega fyrir sínu, er áhugavert og stundum
skemmtilegt þegar skiptast á viðtöl og
unnar greinar ásamt tilvitnunum í nor-
rænar og þar með íslenskar
stjórnmálakonur. Bókin hefur
alla burði til þess að geta stuðlað
að opinni og skemmtilegri um-
ræðu um ýmislegt sem tengist
jafnrétti og hlutskipti kvenna í
stjórnmálum, hluti sem flest okk-
ar mjmdu segjast frekar hafa á til-
finningunni frekar en að geta
bent á sem beinharða staðreynd,
til dæmis það hvernig reyndir
stjórnmálamenn taka kvenkyns
nýliðum eða hversu harða dóma
stjórnmálakonur jafnan hljóta og
hversu sterkar hugmyndir séu ríkjandi
fyrir því að þær eigi að þegja og þjást.
Umræðuefni af þessu tagi er tabú í okk-
ar þjóðfélagi.
„Karlar vilja helst leiðitamar stelpur,"
segir í bókinni og ég er sammála því.
„Körlum stendur ógn af konum sem
heimta völd og sætta sig ekki við ríkjandi
hefðir,“ segir þar líka. Athyglisvert fyrir
ungar konur sem eru að reyna að hasla
sér völl í stjórnmálum.
Útlit stjórnmálakvenna er eitt af
því sem tæpt er á. Leyfist konum
að vera í kvenlegum litum í stjórn-
málunum eða eiga þær að gerast
karlkonur, klæða sig eins og karlar?
„Konur verða að halda sig innan
þröngs ramma í klæðaburði og út-
liti ef þær eiga ekki að verða fyrir
aðkasti stílista, fjölmiðla og kjós-
enda. Auk þess verður að klæða sig
rétt til að vera tekinn alvarlega af
öðrum stjórnmálamönnum," segir í
bókinni. Eg man hvað ég var
hneyksluð íyrir mörgum árum þeg-
ar ég sá Jóhönnu Sigurðardóttur í
fréttum nánast daglega klædda há-
bleikum jakka sitjandi á Alþingi.
„Konurnar eru notaðar til skrauts
í pólitíkinni," segja sænsku höfund-
arnir. Eg spyr: Er það kannski að
breytast?
ghs@ff.is
MENIUiniGAR
VAKTIN
„Karlar viija helst leiðitamar steipur, “ segir í bókinni og
pistiihöfundur kveðst sammála því.