Dagur - 01.05.1999, Blaðsíða 6

6 -LAUGARDAGUR 1. MAÍ 1999
SD^tr
ÞJÓÐMAL
Útgáfufélag:
Útgáfustjóri:
Ritstjóri:
Aðstoðarritstjóri:
Framkvæmdastjóri:
Skrifstofur:
Símar:
Netfang ritstjórnar:
Áskriftargjaid m. vsk.:
Lausasöluverð:
Grænt númer:
Símbréf auglýsingadeildar:
Símar auglýsingadeildar:
Netfang auglýsingadeildar:
Símbréf ritstjórnar:
DAGSPRENT
EYJÓLFUR SVEINSSON
ELÍAS SNÆLAND JÓNSSON
BIRGIR GUÐMUNDSSON
MARTEINN JÓNASSON
STRANDGÖTU 31, AKUREYRI,
GARÐARSBRAUT 7, HÚSAVÍK
OG ÞVERHOLTI 14, REYKJAVÍK
460 6100 OG 800 7080
ritstjori@dagur.is
1.800 KR. Á MÁNUÐI
150 KR. OG 200 KR. HELGARBLAÐ
800 7080
460 6161
(REYKJAVÍK)563-1615 Ámundi Ámundason
(AKUREYR 1)460-6191 G. Ómar Pétursson
OG 460-6192 Gréta Björnsdóttir
omar@dagur.is
460 6171(AKUREYRI) 551 6270 (REYKJAVÍK)
Frostrásin
Dagur verkalýösins
í fyrsta lagi
„Verkalýðsbaráttan er óaðskiljanlegur hluti af pólitískri bar-
áttu, baráttu sem snýst um betra líf fyrir alla landsmenn - ekki
bara suma!“ Þetta segir í fyrsta maí ávarpi verkalýðshreyfing-
arinnar. Þar er sett fram kröftug gagnrýni á það sem miður
hefur farið í góðæri síðustu ára og gerðar kröfur um að kjör
hinna verst settu verði lagfærð. Það á sérstaklega við um líf-
eyrisþega og öryrkja - en þeir hópar hafa af eðlilegum ástæð-
um verið mjög ofarlega í umræðunni að undanförnu.
í öðru lagi
Kröfur dagsins taka augljóslega mið af því að kjarasamningar
eru í gildi og verða það fram á næsta ár. Þótt stéttarfélög séu
vafalaust farin að undirbúa kröfugerð sína er enn langt í að al-
vöru viðræður um gerð næstu kjarasamninga fari í gang. Við
þann undirbúning er mikilvægt að læra af reynslunni. Síðustu
kjarasamningar hafa skilað mörgum verulegri kaupmáttar-
aukningu. Mismununin milli einstakra hópa launafólks er
hins vegar mikill. Sumar stéttar hafi náð jafnvel margföldum
kjarabótum á við þá sem minnst báru úr býtum. Það hlýtur að
verða forgangsverkefni í næstu kjarasamningum að tryggja
stöðu þeirra sem verst eru settir. Þrátt fyrir ítrekuð loforð hef-
ur það ekki tekist sem skyldi á Iiðnum árum.
í þriöja lagi
Verkalýðshreyfingin þarf einnig að líta í eigin barm og huga að
því hvort hún sé að öllu leyti á réttri leið. Sumir efast um það.
I helgarblaði Dags er til dæmis birt hressilegt viðtal við einn
skeleggasta verkalýðsforingann, Guðmund Gunnarsson, for-
mann Rafiðnaðarsambandsins, en þar gagnrýnir hann suma
félaga sína harðlega. Meginatriðið er að forystumenn stéttar-
félaganna séu þess ávallt minnugir að hreyfingin er til fyrir
fólkið en ekki foringjana. Félagsmennirnir hljóta að meta
hreyfinguna fyrst og síðast eftir þeim beina árangri sem bar-
áttan skilar í vasa fólksins - það er hvernig stéttarfélögunum
tekst að bæta lífskjör sinna manna. Til hamingju með daginn!
Elías Snæland Jónsson
Garri er mikill aðdáandi Ríkis-
útvarpsins og tilbúinn til að
veija það með Oddi og Eggerti
þegar á það er ráðist eða hall-
að. Þessvegna er Garri að
hugsa um að hætta að lesa Dag
því þar er í tíma og ótíma verið
að fjalla um ástandið innan
RÚV-veggjanna með sama
hætti og aðrir þölmiðlar með-
höndla átandið í Kosovo. Sem
sé eins og þar ríki stríðs- elleg-
ar umsátursástand. I vikunni
mátti til dæmis Iesa frétt í Degi
þar sem meðal annars stóð:
„Samskipti stjórnenda og
starfsmanna Útvarps RÚV við
frostmark." Og mætti af þeim
orðum draga þá ályktun að rík-
isúrvarpið væri orðið einhvers-
konar „Frostrás allra lands-
manna."
Þetta þykir Garra með ólíkind-
um því að hans
mati stafar ein-
ungis hlýju frá
viðtækinu þegar
ríkisútvarpsrásin
er í loftinu og ekki síst leggur
ylinn frá kliðmjúkum röddum
þulanna. Og það eru einmitt
þulirnir sem einkum virðast
vera ástæða síðustu stríðsátaka
innan RÚV.
Vinstri eldisþulir
Raunar skilur Garri ekki al-
mennilega um hvað deilan
snýst, nema að þetta er fyrst og
ffemst þuladeila. Líkast til hef-
ur einhver gamall vinstri þulur
misst röddina og verið látinn
fara og annar enn eldri hægri
þulur ráðinn í staðinn, eða ein-
hver slík svívirða verið í gangi.
Hinsvegar má gera því skóna
að pólitík sé þarna með í spil-
inu, því svo langt aftur sem
Garri man hafa verið pólitísk
átök innan útvarpsins eða utan
þess um málefni útvarpsins.
Sjálfstæðismenn hafa löng-
um talað um ríkisúvarpið sem
helsta vígi og gott ef ekki upp-
eldisstöð kommúnista og mein-
tra byltingarseggja sem hafa
það helst markmið að klekkja á
íhaldinu, einkum þó og aðal-
Iega í kringum kosningar, sam-
anber kvartanir Davíðs eftir
síðustu borgarstjómarkosning-
ar. Og ugglaust hefur eitthvað
verið til í því að fleiri vinstri-
menn hafi starfað á fréttastofu
eða við þularstörf en hægri
menn í gegnum tíðina.
Síð-hippískar
fréttir
Og ástæðan einkum sú að vin-
stri menn almennt, ekki bara á
íslandi, sækja af eínhverju or-
sökum meira í störf blaða- og
fréttamanna en hægri menn.
Þetta tengist hugsaníega þeirri
útbreiddu skoð-
un að gróðavon-
in stjórni gjarn-
an starfsvali
hægri manna
(auðhyggjufólks), en vinstri
menn (fijálslyndir, húmanistar,
eða hvað skal kalla þá) láti hug-
sjónir fremur ráða.
Að minnsta kosti er það stað-
reynd að Sjálfstæðismenn hafa
gegnt helstu valdastöðum í út-
varpinu mjög lengi. Þannig að í
krafti þess valds hefði þeim
verið í lófa lagið að hrekja allra
vinstrimenn og meinta vinstri-
menn frá stofnunni og ráða í
staðinn efnilega Heimdellinga
og Verslinga í jakkafötum með
bindi í staðinn fyrir galla- og
flauelsbuxnaliðið - leyfar síð-
hippatímans - sem þar iðkar nú
sína afar hlutdrægu þjóðfélags-
rýni. En því miður virðist hafa
verið hörgull á hentugum
hægriöfgamönnum sem áhuga
hafa á að starfa á ríksútvarpinu
fyrir það kaup sem vinstri
menn sætta sig við. GARRI

* m ODDUR ÓLAFSSON skrifar
„Sáuð þið hvemig ég tók haiui“
Mikið er kosið á íslandi þótt
þjóðaratkvæðagreiðslur séu nán-
ast bannaðar. Stjómmálamenn
vilja heldur hafa vitið fyrir Iands-
mönnum í meiri háttar málum,
þótt þeir geti með engu móti tek-
ið stórar ákvarðanir né útskýrt
stefnumál sín. Ruggandi stefnu-
leysi í afstöðu til Evrópumála,
kvótaþruglið er orðið að óskiljan-
legri flækju í munni frambjóð-
enda, orkuöflun og náttúruvernd
og eignarhald á óbyggðum er allt
falið í þokumekki tvíræðra yfirlýs-
inga. Svona má lengi telja því
eina takmark stjórnmálaflokka og
-manna er að biðla til kjósenda og
fá umboð til þingsetu. Þeir geta
ekki einu sinni svarað afdráttar-
laust og heiðarlega hvers konar
stjórnarmjmstur þeir aðhyllast.
Melónuflokkurinn hefur nokkra
sérstöðu og treystir því að ekki
reyni á staðfestu hreinskilninnar
með því að hann þurfi að standa
við stóru orðin eftir kosningar.
Hvergi á jarðarkringlunni,
nema á íslandi, fá kjósendur að
velja sér ffambjóðendur. Prófkjör
eru óþekkt meðal annarra þing-
ræðisríkja. Þar er álitið að það sé
eitt af megnihlutverkum stjórn-
málaflokka að tilnefna frambjóð-
endur. Svo var einnig hér á landi
þar til flokkaspillar
fundu prófkjörin upp,
sem er eitthvert skrítn-
asta lýðræðisform, eða
öllu heldur formleysa,
sem tíðkast í þingræð-
inu.
Úrslit ákveðin
Eftir prófkjörsslag, sem ekki rís
undir öðru nafni en að vera
skipulagslaust kaos, þar sem úr-
slitin eru jafnvel lagfærð með
handafli til að fá „rétta“ útkomu
og kynjajöfnun og sitthvað fleira,
sem sýnir að skipuleggjendur
prófkjöra hafa ekki græna glóru
um í hverju þingræði og fulltrúa-
lýðræði felst, hefjast síðan skoð-
anakannanir.
Þær tölur sem fást út úr því að
fá nokkur hundruð manns til að
skýra frá því hvað þeir ætla að
kjósa, eru síðan Iagðar til grund-
vallar þeim áróðri sem líklegastur
er til að auka fyigi flokka og draga
úr aðdráttarafli annarra. Þannig
er verið að kjósa næstum
daglega allt fram á kjör-
dag og stórnmálatæknar
lesa úr tölum og útskýra
hvemig atkvæðin munu
skiptast á kjördag.
Svara eigin spurning-
imi
Um hvað verið er að kjósa skiptir
minna máli og er engu líkara en
að frambjóðendur séu fegnir að
úrlausnarefni framtíðarinnar eru
ekki á dagskrá nema í hálfkveðn-
um vísum og loðinni stefnumörk-
un.
Athyglislausir fjölmiðlamenn
yfirheyra stjórnmálaforingja dög-
um oftar og passa vel upp á að
þeir komi helst aldrei heillegum
setningum frá sér. Spytjendur
Iáta sér ekki nægja að kasta fram
spuringum, heldur svara þeir
þeim Iíka og vilja helst ekki víkja
frá ávirðingum fortíðarinnar og
setja sjálfa sig í spor rannsóknar-
dómara. Með því móti tekst þeim
að draga alla athygli frá vesalings
stórnmálamönnunum, sem sagt
er að steinhalda kjafi um leið og
þeir opna munninn. Þetta vill því
verða einleikur, þar sem fjöl-
miðlamennirnirnir eru í hlutverki
Jóns sterka, sem sagði þá frægu
setningu: „Sáuð þið hvernig ég
tók hann.“
Meira að segja orðlagður kjaft-
hákur frjálslyndra komst ekki upp
með moðreyk þegar ríkisupplýs-
iningin lét týrur sínar skína yfir
höfuðsvörðum hans.
Og enginn veit um hvað kosn-
ingarnar á laugardaginn snúast,
enda skiptir það kannski minnstu
máli.
svarad
Á Biskup íslands að tjá
sig opinberlega umpóli-
tísk dægurmál?
Rögnvaldur Skíði Frið-
bjömsson
bæjarstjóri Dalvíkurbyggðar:
„Það er erfitt
fyrir biskupinn
að komast hjá
því að tjá sig um
mál sem æru að
gerast í þjóðfé-
Iaginu í kring-
um hann. Hins
vegar er ekki sama hvernig það
er sett fram, og um það verður
oft ágreiningur ef menn lesa út
úr því einhverja pólitík."
Óli H. Þórðarson
framkvæmdastjóri Umfetóamíðs:
„Mér dettur
ekki í hug að
dæma Biskup
Islands í svona
máli. Eg met
það hveiju sinni
sjálfur hvað sé
við hæfi að ég
geri og ég treysti fáum betur til
að gera það einnig en herra Karli
Sigurbjörnssyni til að meta
hvenær það á við í hans tilvik-
um.“
Einar Svansson
framkvæmdastjóri Fiskiðjusamlags
Húsavíkur:
„Það er vel
þekkt að kirkj-
unnar menn
hafi skoðun á
ýmsu sem teng-
ist stríðsrekstri
og mannúðar-
málum. Mér
finnst það ekki viðeigandi rétt
fyrir kosningar, þar sem slfkt er
hægt að túlka pólitískt en ég get
alveg skilið röksemdir biskupsins
varðandi stríðsreksturinn í
Kosovo, en það er hæpið gagn-
vart innlendum málum eins og
sett er fram í auglýsingu Öryrkja-
bandalags Islands. Þetta þarf að
gera almennari orðum eins og
Forseti íslands hefur gert varð-
andi jöfnuð milli þegnanna."
Þorbjöm Jensson
landsliðsþjálfari í handknattleík:
„Já. Þetta er
frjálst land og ef
hann finnur hjá
sér þörf til að tjá
sig um einhver
mál sem eru í
umræðu í þjóð-
félaginu, þá á
hann að gera það. Það verður að
virða rétt hans til að hafa skoðun
eins og allra annara.“
Óuiar Benediktsson
framkvæmdastjóri tslandsflugs:
„Ég velti pólitík
lítið fyrir mér.
Búum við ekki í
frjálsu landi þar
sem allir mega
tjá sig um það
sem þeim langar
til, burtséð frá
því hvaða embættum þeir þjóna?
Biskupinn á samt ekki að skipta
sér af öllu en kirkjunnar menn
eiga auðvitað að tala gegn ör-
birgð til hagsbóta fyrir þá sem
eru undirmáls í þjóðfélaginu."