Dagur - 12.06.1999, Blaðsíða 2

2 - LAUGARDAGUR 12 . JÚMÍ 19 9 9
FRÉTTIR
Má fæla fé frá þjóðveg-
um með vondu grasi?
Sigurður H. Magnússon
grasafræðingur segir að
sætta þurfi mörg sjónar-
mið þegar vegasár og veg-
kantar eru græddir upp.
Sigurður Björnsson, bóndi á Kvískerj-
um, setur fram þá athyglisverðu hug-
mynd í Degi í vikunni að Vegagerðin
noti jurtir til uppgræslu vegkanta og
sára sem græða verður eftir vegagerð,
sem búfénaður vill ekki til að fæla það
frá vegum landsins. Nú sé staðan sú að
í raun sé Vegagerðin að búa til eftirsótt
beitiland fyrir sauðfé og annan bú-
smala við vegi landsins með því að nota
besta grasið til uppgræðslu.
„Hér er ekki um einfalt mál að ræða
og mörg sjónarmið sem taka þarf tillit
til,“ segir Sigurður H. Magnússon,
grasafræðingur hjá Náttúrufræðistofn-
un Islands, en hann hefur unnið ásamt
fleirum að rannsóknum á þessu máli
fyrir Vegagerðina.
Mörg sjónarmið
Hann segir að fyrir um það bil 10 árum
síðan hafi verið fjallað um þetta mál
hjá Rannsóknastofnun landbúnaðarins
og farið út í verkefni sem miðaði að því
að ná þessu fram.
„En það eru mörg sjónarmið í sam-
bandi við þetta. Bæði bændur og öku-
menn vilja gera allt til að koma í veg
fyrir að búsmali sæki á vegina og auki
slysahættu. Síðan eru það þau sjónar-
mið að það verði sem minnst breyting
á landslagi og gróðurfari þar sem vegir
eru Iagðir. Þeir sem þessu halda fram
vilja að vegkanturinn falli vel að gróðr-
inum. Mín skoðun er sú að það sé mik-
ilvægt að gróðurinn í vegköntunum sé
sem líkastur því sem er í næsta ná-
grenni," segir Sigurður H. Magnússon.
Hann segir að á Vestljörðum og á
Snæfellsnesi hafi menn sáð Ber-
ingspunti, sem hann segist telja að
komi ekki til greina á láglendi. Þetta er
hávaxin grastegund, sem Landgræðsl-
an hefur notað talsvert til uppgræðslu.
Hún er harðgerð jurt ættuð frá Alaska,
hávaxinn með gulan blæ. Þessi gras-
tegund er ekki mikið bitinn af búsmala
en hún þykir safna í sig snjó á vetrum
sökum þess hve hávaxinn hún er.
Þannig að það sé margt sem líta þarf til
í þessu sambandi.
Ná þarf sátt
„Þess vegna er það að menn verða í
þessu sambandi að líta á marga þætti.
Ég hef til að mynda talið æskilegt að
þar sem vegur liggur um hraun eða
grámosaþembu, sé grasi ekki sáð í veg-
kantinn og sárin, heldur að reyna sé
græða þau upp með mosa. Náttúru-
verndarsjónarmiðin í sambandi við
þetta eru þau að vegkantarnir, og sárin
sem grædd eru upp, séu sem líkust
næsta nágrenni gróðurfarslega séð. Ég
hef hallast að þessu sjónarmiði," segir
Sigurður.
Hann segist hafa ásamt RALA, Nátt-
úrufræðistofnun, Landgræðslunni og
Náttúruvernd ríkisins, fjallað um upp-
græðslu vegsára með Vegagerðinni,
sem hafi mikinn áhuga á að ná ákveð-
inni sátt í þessu máli. En sem fyrr seg-
ir er hér um ákaflega flókið og raunar
viðkvæmt mál að ræða og sjónarmiðin
mörg sem þarf að sætta. — S.DÓR

í heita pottinum var verið að
segja frá stríði „grænu heijanna"
á Akureyri. Græni herinn, um-
hverfisátak Stuðmanna o.fl.
komu til Akureyrar nú um helg-
ina til að taka til hendinni og
tína rusl og halda Stuðmanna-
ball. Jakob Frímami Magnússon,
hershöfðingi Græna hersins
mun hafa hringt í Áma Steinar
Jóhannsson umhverfisstjóra bæjarins og herfor-
ingja í Rauðgræna hemum og spurt hvar væri
best að Græni herinn tæki til hendinni. Ámi
Steinar mun hafa tekið erindhiu
stirt og sagt umhverfismál bæj-
arins vera fag og það væri hvim-
leitt að fá sendingu að sunnan
sem ætlaði að fikta í þessu
nokkra klukkutíma af sýndar-
mennsku til þess eins að auglýsa
upp dansleik. Jakob mun hafa
orðið klumsa, en eftir að sam-
starfsaðilar Græna hersins í bænum - ýmis íýrir-
tæki - höfðu líka farið í málið eftirlét Rauð-
græni heiinn Græna hemum einhverjar um-
ferðareyjar til að hreinsa!...
Árni Steinar
Jóhannsson.
Jakob
Frímann
Magnússon.
Og talandi um átök á Akureyri þá
er ljóst að mikil keppni er um
stöðu forstöðumanns listasafns-
ins í bænum. I pottinum er full-
yrt að Hannes Sigurðsson sé nán-
ast öraggur um stólinn. Aðrir
sem sóttu um stöðuna vom Gerð-
ur Róbertsdóttir, sem nú hefur
umsjón ineð sumarstarfi Árbæj-
arsafns í Reykjavlk, Ólöf K. Sig-
urðardóttir, deildarstjóri fræðsludeildar Lista-
safns Reykjavíkur, Kjarvalsstaða og Ásmundar-
safns og IJalldóra Amardóttir á Akureyri.....
Hannes Sig-
urðsson, list-
fræðingur.
FRÉT TA VIÐTALIÐ
Ólaffur Öm
Haraldsson
alþingismaður ogformaður umhverfis-
nefndarAlþingis
Ólafur Öm vill aðfram-
hvæmdirvið Eyjabakka, í
tengslum viðfyrirhugaða
Fljótsdalsvirkjun,fari í um-
hveifismat en gegn því hefur
Landsvirkjun staðið og segist
hafa virkjanaleyfi.
Sextán ára sjónarmið í
unih verfi s ináliun eru úrelt
- Hvers vegna ketmirðu fratn tneð þessa til-
lögu núna?
„Krafan er ekki ný. Ég setti fram afstöðu
mína um mat á umhverfisáhrifum í blaða-
grein í nóvember 1997. Síðan ítrekaði ég
þessa skoðun mína á flokksþingi Framsóknar-
flokksins 1998 og hef sfður en svo legið á
þeim síðan og þær hafa ekkert breyst. Náttúr-
an á svæðinu er hin sama, ábyrgð okkar er hin
sama. Mönnum er æ ljósara náttúruverndar-
gildi Eyjabakkasvæðisins ekki bara fyrir Aust-
firðinga og aðra íslendinga heldur sú ábyrgð
sem við berum á alþjóðamælikvarða. Þess
vegna þykir mér nauðsynlegt að láta þetta enn
einu sinni koma fram.“
- Ertu hrópandi í eyðitnörkinni í þt'nutn
flokki í þessu tnáli eða væntir þú stuðnings?
„Ég veit að þeir eru margir sem hafa skiln-
ing á þessu en það er enginn af þingmönnum
flokksins eða öðrum í forystusveitinni sem
hefur tekið sömu afstöðu í málinu og ég.“
- Engum dylst að það er vaxandi áhugi hér
á landi sem annars staðar í veröldinni á
umhverfisvemd. Gerir þú þér vonir utn að
nú verði tneiri skilningur á þessu en verið
hefur?
„Já, ég held að það sé öllum orðið ljóst að
athygli og áhugi þjóðarinnar á náttúruvernd-
argildi svæðisins norð-austan Vatnajökuls að
ekki er hægt að fara út í þessar framkvæmdir
sem byggja á 16 ára gömlu virkjunarleyfi, Ieyfi
sem byggt er á sjónarmiðum sem eru hrein-
lega úrelt, miðað við þau sjónarmið sem nú
rfkja hjá þjóðinni. Bara á síðustu tveimur til
þremur árum hafa sjónarmið og pólitísk við-
horf í umhverfisverndarmálum breyst það
mikið að það er ekki hægt að nýta sér þetta 16
ára gamla leyfi. Menn segja sem svo að
Landsvirkjun hafi virkjanaleyfi og geti því haf-
ist handa og eigi skaðabótarétt verði það
stöðvað. Þetta eru lagatæknileg atriði en allur
andinn í málinu er svo gjörbreyttur frá því fyr-
ir 16 árum að ekki er hægt að bera það sam-
„ ((
an.
- Menn tóku eftir og höfðu orð á að það
hafi kotnið tttörgum þingmönnutn á óvart í
fyrra þegar hálendisfrumvarpið var til utn-
ræðu í þinginu, setn og fyrirhugaðar fratn-
kvætndir við Fljótsdalsvikrjun, hve áhugi
fyrir umhverfisvemd er orðinn tnikill hér á
landi. Mun þessi aukni umhverfisáhugi
hjálpa þér til að ná fram umhverfismati á
Eyjabakkasvæðinu?
„Ég held að svo mikil vakning sé í umhverf-
ismálum um þessar mundir að menn hljóti að
staldra við og velta málinu fyrir sér. Um leið
og ég segi þetta vil ég benda á að við megum
aldrei gleyma þeim gríðarlegu hagsmunum
sem eru í húfi fyrir Austfirðinga og raunar
þjóðarhag með Austurlandsvirkjun. Virkjunin
og álframleiðslan er eitt af því fáa sem menn
hafa séð til að byggja upp varnarmúr í byggða-
málunum fyrir austan. En ég segi: Við skulum
staldra við og endurmeta málin í Ijósi nýrra
viðhorfa. Við skulum líka spyxja um hvað ann-
að vjð getum gert. Ungt fólk í dag sækist ekki
síst eftir vinnu við allt sem tengist tölvum og
vaxandi ferðaþjónustu. Ég tel því að við stönd-
um frammi fyrir nýjum möguleikum í að
meta hvað við viljum gera.“
- Er tnöguleiki á sátt í þessu tnáli án þess
að fratnfari umhverfismat?
„Ég tel einmitt að ef við skoðum alla þá nýju
möguleika sem bjóðast og ég nefndi áðan
megi ná sáttum í þessu máli. Sátt í því er al-
veg nauðsynleg en það er ekki sátt ef annar
aðilinn, sá sem valdið hefur, hefur hinn alger-
lega undir. Þá fyrst er hægt að tala um sátt ef
sá sterki hlustar á sjónarmið hins aðilans og
Ieitar lausna. Án þess verður engin sátt í
nokkru máli.“ — s.dór