Dagur - 12.06.1999, Blaðsíða 6

6 -LAUGARDAGUR 12. JÚNÍ 1999
rDgptr
ÞJÓÐMÁL
Útgáfustjóri: EYJÓLFUR SVEINSSON
Ritstjóri: eli'as snæland jónsson
Aðstoðarritstjóri: birgir guðmundsson
Framkvæmdastjóri: marteinn jónasson
Skrifstofur: strandgötu 3i, akureyri,
GARÐARSBRAUT 7, HÚSAVÍK
OG ÞVERHOLTI 14, REYKJAVÍK
Símar: 460 6ioo OG 800 7080
Netfang ritstjórnar: ritstjori@dagur.is
Áskriftargjald m. vsk.: i.soo kr. á mánuði
Lausasöluverð: íso kr. og 200 kr. helgarblað
Grænt númer: 800 7080
Netfang auglýsingadeildar: omar@dagur.is
Símar auglýsingadeildar: (REYKJAV(K)563-i615 Ámundi Ámundason
(AKUREYRI)460-6191 G. Ómar Pétursson
OG 460-6192 Gréta Björnsdóttir
Símbréf auglýsingadeildar: 460 6161
Símbréf ritstjórnar: 460 6171(akureyri) 551 6270 (reykjav(K)
Brothættur friöur
í fyrsta lagi
Það er mikið fagnaðarefni að friður er nú kominn á í Kosovo
og að tekist hefur að hrinda þeirri ógeðfelldu árás á mannrétt-
indi sem fólst í þjóðernishreinsunum Serba. Serbar eru sem
óðast að flytja brott hersveitir sínar úr héraðinu og veita Nató
upplýsingar um jarðsprengjur. Eftir viku eiga allar hersveitir
að vera á bak og burt. En friðurinn er enn afar brothættur.
Það þurfa mörg púsl að falla saman til að dæmið gangi upp og
miðað við þá saminga og þær áætlanir sem fyrir liggja er nokk-
uð á reiki hvort þau muni öll falla saman. Menn vita meira að
segja ekki fyrir víst hvernig sum þeirra líta út.
í fyrsta lagi
Þótt vopnin hafi verið kvödd í bili þýðir það ekki að sjálfur
grundvöllur átakanna, gjörólík sjónarmið og pólitík, hatrið, og
hefndarþorstinn, séu horfin. Hryllingurinn og sárin hafa verið
dýpri en svo að nokkur leið sé að vinda ofan af þeim á skömmum
tíma. Það er ekki óeðlilegt að hefnd svelli í brjóstum margra
Kosovo Albana. Það er heldur ekki ólíklegt að ýmsum Serbum
finnist þeir sviknir. Afvopnun frelsishers Kosovo er því t.d.
ekki síður þýðingarmikið skref til þess að takast megi að púsla
saman friðnum, en að koma Serbum burt.
í íyrsta lagi
Segja má að Nato hafi náð hernaðarmarkmiðum sínum í
Kosovo. En verkefni Alþjóðasamfélagsins á svæðinu er þó rétt
að byrja. Það þarf að tryggja friðinn og endurbyggingu samfé-
lagsins. Hæpið er að Islendingar geti gert mikið gagn í beinni
aðkomu að friðargæslunni. Hins vegar getur þátttaka okkar
skipt mjög miklu máli í uppbyggingunni. Við höfum staðið okk-
ur vel í því að taka við flóttafólki og við eigum enn að láta að
okkur kveða í uppbyggingarstarfinu. Það sannast æ betur að
„enginn er eyland einhlýtur sjálfum sér og að sérhver maður er
brot meginlands". Því viðbótarfé sem Islendingar hafa ákveðið
að veija í uppbygginu og aðstoð í Kosovo er vel varið.
Birgir Guðmundsson
Þj óðhátíðarræða
Þessa dagana situr hópur
manna með sveitta skalla og
semur ræður. Þetta eru þeir
háttvirtu einstaklingar sem
hafa fengið það háleita hlut-
verk að flytja þjóðhátíðarræð-
urnar 17. júní n.k. Það eru
engir meðalhálfvitar sem velj-
ast til þessara verka, þetta eru
gjarnan fyrrverandi þingmenn,
hreppsstjórar, lands-
mótsmeistarar í drátt-
arvélaakstri, formenn
kvenfélaga, nýstúd-
entar og framsóknar-
menn. Garri er því
miður ekkert af þessu
og kemur því ekki til
greina, en hann hefur
alltaf haft óstjórnlega
löngun til að semja og flytja
þjóðhátíðarræðu. Og gerir það
hér og nú og veitir um leið
raunverulegum ræðumönn-
um, þeim að kostnaðarlausu,
heimild til að nota þessa ræðu
óbreytta 17. júní, enda ætti
hún að geta gengið hvar sem
er á Iandinu
Regnhlífasalan
„Ágætu íslendingar!
Eg veit vel að þið heyrið ekki
til mín í augnablikinu þar sem
skaflajárnaður hestur hjó
sundur hátalarasnúruna rétt
áðan. En meðan við bíðum
eftir að okkar laghentu tækni-
menn komi þessu í lag skulum
við bara fá okkur kók og Prins
Póló og hugleiða ættjörðina og
rifja upp orð þjóðskáldanna.
Og ég vil benda mönnum á að
í tjaldinu þarna til hægri fást
regnhlífar við vægu verði en
allur ágóði af sölu þeirra renn-
ur til fijálsíþróttadeildar hér-
aðssambandsins.“
(Hér er gert 20. mínútna hlé
á ræðuflutningi meðan gert er
við hátalarakerfið og menn
kaupa sér regnhlífar).
V
Refir í vegi
„Jæja, nú heyrið þið Ioksins til
mín, ágætu þjóðhátíðargestir
sem enn eruð ekki farnir
heim. Góðir Islendingar, ég vil
í upphafi máls míns minna á
það sem ég sagði áðan og þið
heyrðuð ekki, að ódýrar regn-
hlífar fást þarna í tjaldinu til
hægri og fer nú hver að verða
síðastur að íjárfesta
áður en hættir ða
rigna. Við stöndum á
tímamótum sem
þjóð. Að baki er löng
íeið úr fjarlægri for-
tíð, oft torfarin og
víða ljón í veginum
eða öllu heldur refir
og minkar því hér er
fátt ljóna. (N.b. hér er ágætt ef
ræðumaður hlær dulítið að
þessum Iétta brandara, til
dæmis ha ha ha eða ho ho ho
eða eitthvað þvíumlíkt).
Já, að baki Iiggur troðin slóð
forfeðranna og framundan er
sú hin ótroðna og miklu skipt-
ir að vér Islendingar kunnum
fótum okkar forráð á göngunni
aftan úr blámóðu aldanna á vit
óvissrar framtíðar sem alltaf er
á næstu grösum. Eða eins og
þjóðskáldið kvað:
Effrcnntíð shú byggja,
ei flatur skal liggja.
Við verðum að treysta þjóð-
areðlið í hverju spori á því æv-
intýri á gönguför sem
framundan er. Við verðum að
sigla inn í framtíðinna undir
blaktandi gunnfána þjóð-
arstolts og menningararfs.
Gleðilega þjóðhátíð, ágætu
Islendingar og Bjössi frændi
sem húkir þarna á bak við
skúrinn og enn og aftur minni
ég á að enn eru nokkrar regn-
hlífar óseldar í tjaldinu þarna
til hægri, frá mér séð.“
-GARRI
ODDUR
ÓLAFSSON
skrifar
Sósíalisma andskotans kallaði
Vilmundur Jónsson, landlæknir
og alþingismaður, það vel þekkta
fyribæri í viðskiptum og fyrir-
tækjarekstri, að einstaklingar
hirtu hagnaðinn en ríkið tók að
sér að greiða kostnað og tap.
Enn eru sömu viðskiptahættir í
heiðri hafðir þótt verið sé að
kasta síðustu rekunum á sósíal-
ismann, en með breyttum for-
merkjum. Nú er það frjálshyggja
andskotans, sem er í heiðri höfð
en hugmyndafræðin er hin
sama.
Frjálsa markaðnum er afhent
hvert ríkisfyrirtækið af öðru og
er það stefna stjórnvalda að losa
sig við öll fyrirtæki og stofnanir
sem mögulega geta skilað hagn-
aði. Flest af þessu er selt fyrir
slikk og jafnvel borgað með þeg-
ar best tekst upp í einkavinavæð-
ingunni.
Þótt Landssíminn hafi enn
ekki verið seldur, er búið að
Frjálshyggja andskotans
breyta honum í hlutafélag og
verður hann settur á markað
einkavinana innan tíðar. Vegna
kæru var Samkeppnisstofnun
látin fara í saumana á
því hvað átti að selja.
Niðurstaðan er, að
hlutafélagið nýtur
11.5 milljarða ríkis-
aðstoðar umfram það
sem uppgefið var.
Verður það góður bón-
us fyrir einkaframtak-
ið sem kaupir.
Skattborgarinn borgar
Þar til viðbótar tekur ríkissjóður
að sér 1.5 milljarða lífeyrisskuld-
bindingar hlutafélagsins. Sama
gerði rikið jiegar það afhenti vild-
arvinum Utvegsbankann sáluga.
Þá voru gerðir ríflegir starfsloka-
samningar við aulana sem sigldu
bankanum í strand og skattborgar-
ar voru látnir taka að sér hundruð
milljóna lífeyrisskuldbindingar.
Eitthvað mun það kosta vinn-
andi fólk þessa lands þegar það á
að fara að greiða áunnin lífeyri
og starfslokasamninga starfs-
fólks Landsbanka,
Búnaðarbanka og FBA
með sköttum sínum
þegar frjálshyggja and-
skotans hremmir þa
feitu bita.
Þegar Áburðarverk-
smiðja ríkisins var
seld, fylgdi með í
kaupunum ársfram-
leiðsla af áburði sem þegar var
seldur og dugði til að greiða tvo
þriðju hluta kaupverðsins.
Ekki markadshyggja
Hið opinbera á að borga einka-
skóla, keppnisíþróttaiðkun,
menningarhaílir af öllu mögu-
Iegu og ómögulegu tagi, skatta
forsetans, stinningarlyf og fiski-
rannsóknir fyrir kvótaeigendur,
laun presta, búnaðarþing og
landafundahátíðir í fleiri heims-
álfum og fleira og fleira og fleira.
En sé nokkur von til þess að
ríkisstofnun standi undir sjálfri
sér og skili jafnvel hagnaði skal
hún seld með skilmálum sem
eru móðgun við allt eðlilegt fjár-
málavit.
Svo getur ríkið verið að vasast
í skringilegheitum eins og út-
varpsrekstri og brennivínssölu.
Auglýsingar og „kostun" plús
nefskattur standa undir kaupi
ríkisstarfsmanna útvarpsins og
við hvað á að kenna þann and-
skota skal orðhögum mönnum
látið eftir sem og starfsheiti
sprúttsala ríkisins.
Fijálshyggjan verður að hafa
sinn skrykkjótta gang en það er
undarlegt að ráðamenn þjóðar-
innar skuli ekki enn hafa skilið
markaðshyggjuna. Þá myndu
þeir ekki begða sér eins og fávit-
ar þegar þeir einkavæða fyrirtæki
fólksins í landinu.
LANDS SÍMINN
Hver hefur leyfí til að
gefa Landssimann?
snuiia
svairauð
Á að hækka ökuleyfis-
áldurinn?
(Samkvæmt nýrri könnun valda bku-
menn á aldrinum 17-20 áralSXum-
ferðaslysa en borgaaðeins 3% aföllum
iðgjöldum)
Lngvar Björnsson,
ökukennari á Akureyri.
„Nei, meinið
liggur alls ekki
þar. Ég er full-
komlega ósáttur
við þessar hækk-
anir, ég held að
það hafi ekki ver-
ið grundvöllur
fyrir þessum hækkunum, en mér
finnst þetta ekki tengjast eins og
margir vilja meina. AuðHtað eru
ungir ökumenn mikið á ferðinni,
en ég held að vandinn liggi ekki
þarna. Til þess að lækka þessa
háu slysatíðni ungra ökumanna
þarf forvinnan að verða miklu
betri, umferðarfræðslan þarf að
verða markvissari."
Ólafur Thors,
SjóvaAlmennum.
„Mfn persónu-
lega skoðun er sú
að það eigi að
hækka ökuleyfis-
aldurinn upp í 18
ár. Ég held bara
að reynslan sýni
það að of margir
hafa ekki nægilegan þroska til að
fara með stjórn bifreiðar 17 ára
gamlir, þó að á því séu auðvitað
undantekningar. Ég tel því að
það séu hagsmunir heildarinnar
að ökuleyfisaldur verði hækkað-
ur upp í 18 ár. Með aukinni vel-
megun hér á landi og aukinni
birfreiðaeign hefur ungt fólk hér
á landi meiri aðgang að bílum en
áður og það er hluti vandans. En
ég held að það muni um þetta
eina ár, menn séu komnir aðeins
meira niður á jörðina 18 ára
heldur en þegar þeir eru 17.“
Stemimn Vala Sigúsdöttir,
ungur ökumaðurogfonnaður nem-
endefélags MA.
„Mér finnst í
rauninni að það
eigi ekki að
hækka aldurinn,
en mér finnst að
það eigi að herða
ökunámið. Ég
get nefnt það
sem dæmi að ég veit um öku-
menn sem hafa fengið bílpróf,
en verið gjörsamlega óhæfir sem
ökumenn. Mér finnst aðallega
að það eigi að herða verklega
námið, því eg tel að flestir þeirra
ungu ökumanna, sem lenda í
slysum, haldi að þeir hafi meira
vald á bílnum en þeir raunveru-
lega hafa.“
Óli H. Þórðarsson,
Umferðarráði.
„Meðan ekki
finnast betri leið-
ir til að draga úr
þeim hörmulegu
slysum, sem ung-
ir ökumenn
valda, þá hlýtur
að þurfa að skoða
alvarlega hugmyndir um að
hækka ökuleyfirsaldurinn um til
dæmis eitt ár.“