Dagur - 04.03.2000, Side 4

WÓÐLEIKHÚSIÐ
sími 551-1200
Stóra sviðið kl. 20:00
ABELSNORKO
BÝR EINN
- Eric-Emmanuel Schmitt
í dag lau. 4/3 kl: 15:00
80. sýning, nokkur sæti
laus, sun. 12/3, uppselt, fim.
16/3.
Takmarkaður sýningafjöldi.
GULLNA HLIÐIÐ
- Davíð Stefánsson
í kvöld lau. 4/3 örfá sæti laus,
lau. 11/3 kl. 15:00, örfá sæti
laus, lau. 11/3 kl. 20:00,
nokkur sæti laus, mið.15/3
uppselt, sun. 19/3 kl. 21:00.
Fáar sýningar eftir.
GLANNI GLÆPUR í
LATABÆ
- Magnús Scheving og
Sigurður Sigurjónsson.
Sun. 5/3 kl. 14:00 uppselt,
kl. 17:00 uppselt,
sun. 12/3 kl. 14:00 uppselt,
sun. 19/3 kl. 14:00 uppselt,
sun. 26/3 kl. 14:00 uppselt,
sun. 2/4 kl. 14:00, nokkur
sæti laus, sun. 9/4 kl. 14:00,
nokkur sæti laus, sun. 16/4
kl. 14:00, nokkur sæti laus.
KOMDU NÆR
- Patrick Marber
6.sýn. mið. 8/3, örfá sæti
laus, 7. sýn. fim. 9/3, nokkur
sæti laus, 8. sýn. lau. 18/3,
nokkur sæti laus, 9.sýn. fös.
24/3, nokkur sæti iaus.
Sýningín er hvorki við hæfi
barna né viðkvæmra.
KRÍTARHRINGURINN
í KÁKASUS
- Bertolt Brecht
Fös. 10/3, nokkursæti laus.
Síðasta sýning.
Litla sviðið kl. 20:30
HÆGAN, ELEKTRA
- Hrafnhildur Hagalín
Guðmundsdóttir
Sun. 5/3 uppselt, fim. 9/3
nokkur sæti laus, fös. 10/3
uppselt, fös. 17/3, lau. 18/3.
Smíðaverkstæðið kl. 20:00
VÉR MORÐINGJAR
- Guðmundur Kamban
I kvöld lau. 4/3, örfá sæti laus,
lau. 11/3, nokkur sæti laus,
sun. 12/3, fös. 17/3, lau. 18/3.
LISTAKLÚBBUR
LEIKHÚSKJALLARANS
mán. 6.mars kl. 20:30
Bolludagsskemmtun
Heimilistóna. Leikkonurnar Elva
Ósk Ólafsdóttir, Halldóra
Björnsdóttir, Ólafía Hrönn
Jónsdóttir og Vigdís
Gunnarsdóttir spila og syngja
frumsamin lög, flutt verður bol-
luljóð eftir Elísabeti
Jökulsdóttur, krýndur bollukón-
gur og bolludrottning.
Bollukaffi.
Kynnir: Harpa Arnardóttir.
Miðasalan er opin
mánud.- þriðjud.
kl. 13-18, miðvikud.-
sunnud. kl. 13-20.
Símapantanir
frá kl. 10 virka daga.
Sími 551-1200.
thorey@theatre.is
LAUGARDAGUR 4. MARS 2000

Landsbókasafn
BOKA- íslands hefur
HILLAN undanfarin ár
staðið að útgáfu
myndarlegrar
bókar - ársritsins
R i t m e n n t .
Fjórða bókin
með þessu nafni
hefur nú nýverið
séð dagsins ljós
og er fróðleg að
vanda.
Svo sem
vænta má er umfjöllun um bæk-
ur fyrirferðarmikil í Ritmennt.
En þar er ekki verið að fjalla um
það sem nýtt er heldur einmitt
hitt sem á sér langa sögu og hef-
ur farið hljótt í þeim hamagangi
sem einkennir menningu á mark-
aði samtímans.
Hér er til dæmis fjallað um
eitt af þeim stórmerku hand-
skrifuðu bföðum sem gengu frá
manni til manns - ekki síst með-
al Þingeyinga. Þetta er lítið
sveitarblað sem skrifað var í
Kelduhverfi fyrir heilli öld,
1899-1900, og nefndist Kvefd-
úlfur. Þá er ítarlega sagt frá ís-
lenskri bók sem fannst í bóka-
safni í þýskum smábæ, Korbach
að nafni, en hún hefur að
geyma handrit af Hálfdánar
sögu gamla og sona hans eftir
sagnaritarann fræga Jón
Espólín og fjögur önnur íslensk
smárit sem eru frá svipuðum
tíma, það er á árunum kringum
aldamótin 1800. Einnig er
skrifað í Ritmennt um bókakost
svonefndra Möllers-Iestrarfé-
laga sem stofnuð voru fyrir
presta um miðja nítjándu öld.
Saga og Leynimelurínn
Sú grein í Ritmennt 4 sem vakti
mestan áhuga undirritaðs er hins
vegar nokkuð af öðrum toga. Þar
er um að ræða afar forvitnilega
samantekt Jóns Viðars Jónssonar
um misheppnaðar tilraunir Is-
lendinga til að gera „filmu“ eða
leikna kvikmynd eftir vinsælum
gamanleik frá kreppuárunum,
„Leynimel 13“ - en þar koma við
sögu þekktir áhrifamenn í íslensku
leiklistarlífi um miðbik aldarinnar.
Greinin er að mestu byggð á
bréfum sem gengu á milli Harald-
ar A. Sigurðssonar, Ieikara, sem
varð stjórnarformaður Kvik-
myndafélagsins Saga við stofnun
þess fyrirtækis árið 1944, og
Gunnars R. Hansens leikstjóra
sem þá bjó í Kaupmannahöfn og
sinnti meðal annars gerð ffæðslu-
kvikmynda.
Þegar Gunnar kom til landsins
til að verða tæknilegur ráðgjafi við
gerð kvikmyndarinnar um Leyni-
melinn kom fljótlega í ljós að eng-
inn þeirra sem ætluðu að vinna við
gerð myndarinnar kunnu til verka.
Það átti jafnt við um myndatöku,
hljóð, lýsingu, sviðsmyndir og
annað þess háttar. Enda varð ár-
angurinn í samræmi við það.
Myndatakan mistókst svo hörmu-
lega að hætt var við kvikmyndina í
miðjum klíðum. Gunnar lýsir
þessu ástandi bráðskemmtilega í
bréfum sínum og gerir grín að.
Viðskilnaður Sögu við Gunnar
var í samræmi við annað. Samt
tókst honum að horfa á hlutina
með bros á vör, eða eins og segir í
einu bréfa hans um málið: „Það
væri hægt að búa til farsa um allt
þetta fyrirtæki og hann yrði miklu
skemmtilegri en farsinn sem við
erum að festa á filmu" (bls. 124).
Kannski þarna sé komið tilvalið
efni í gamanmynd fýrir þá sem nú
gera kvikmyndir á Islandi.
Örlög Kambans
Það er reyndar fleira sem vekur
athygli í bréfum Gunnars til Har-
alds. Eins og til dæmis það sem
segir um Guðmund Kamban, en
bréfin ganga á milli þeirra Har-
alds um það leyti sem skáldið var
skotið til bana af dönskum and-
spyrnumanni við lok stríðsins í
Kaupmannahöfn. Gunnar segir
það hafa verið slys - enginn hafi
ætlað að drepa Kamban. „A hinn
bóginn var brjálæði af honum að
vera með mótþróa þegar þeir ætl-
uðu að taka hann fastan. A sama
tíma var verið að skjóta úti um
allan bæ“ (bls. 107).
Gunnar rekur í bréfinu það
sem hann vissi um samskipti
Kambans við þýska nasista og
segist gera það „til þess að ekki
verði til á íslandi goðsaga um
mikið íslenskt skáld sem var
myrtur saldaus af Dönum" (bls.
107).
Margt fleira girnilegt er í þessu
tölublaði af Ritmennt, þar á
meðal greinar um íslendinga í
Danmörku á nitjándu öldinni.
Þetta er gott ársrit og vandað að
öllum frágangi.
ritstjóri
Dansað við konung
Myndin um Önnu og konunginn er hugljúf, siðprúð ástarsaga. Yun-Fat Chow er
heitasti karlleikarinn i Hollywood um þessar mundir.
★ ★ ★
Anna and the
King
Leikstjórn:
Andy Tennant.
Handrit: Steve
Meerson (byggt
á dagbókum
Onnu Le-
onowens)
Aðalhlutverk:
Jodie Foster og
Yun-Fat Chow
Myndin Anna og kóngurinn er
byggð á dagbókum kennslukon-
unar Onnu Leonowen. Árið
1864 kom hún til Síam (nú
Tæland), til þess að kenna elsta
syni Monguts konungs ensku.
Hún endaði með að kenna öll-
um börnum hans, ríflega 60 að
tölu og nokkrum af eiginkonum
hans. Dagbækurnar hafa áður
verið uppspretta rómantískra
skáldsagna og þeir Rogers og
Hammersmith gerðu söngleik
uppúr þeim sem hefur verið
kvikmyndaður oftar en einu
sinni, meðal annars gerði Disn-
ey fyrirtækið gert teiknimynd
eftir söngleiknum og sú ku vera
handónýt. Söngleikurinn,
Kóngurinn og ég, var bannaður
í Tælandi, og eins kvikmyndin
og sjónvarpsþáttaserían sem Yul
Brynner lék í forðum daga. Og
myndin Anna og Kóngurinn er
líka bönnuð þar. Kannski er
ástæðan sú að þar er fjallað um
heldur ógeðfelda meðferð kon-
ungs á hjákonum sínum. Tæ-
Iendingar halda því fram að í
sögu sinni hafi hin heimsvalda-
sinnaða Anna ekki séð konung-
inn í réttu ljósi. Því verður ekki
á móti mælt að við komuna til
Tælands er Anna full af vest-
rænum hroka. „Siðir Englands
eru siðir heimsins eða alla vega
ættu að vera það.“ Indverskir
þjónar hennar eru enskir vegna
þess að Indland er hluti breska
heimsveldisins.
Bíómyndin er ekki sagnfræði
frekar en dagbækur Onnu. Þær
eru túlkun á því sem hún sá og
eflaust hefur hún kryddað eitt-
hvað, síðan er myndin afrakstur
túlkunar á dagbókunum. Sjálf
var hin raunverulega Anna
fædd í Wales árið 1934 og var
fimm ára þegar foreldrar henn-
ar fóru til Indlands og skildu
hana eftir í heimavistarskóla. -
Saga sem minnir á annan
breskan nýlenduhöfund, Rudy-
ard Kipling. Hún fór síðar til
Indlands og kynntist þar manni
sínum Tómasi Leon Owen, átti
með honum tvö börn, dótturina
Avis og soninn Tómas, áður en
hann Iést úr heilablóðfalli. Þá
Iagði hún fyrir sig kennslu til
þess að sjá fyrir sér og börnum
sínum. Þegar henni bauðst að
fara til Síam sendi hún dóttur-
ina til Englands f skóla og fór
ásamt Tómasi til Síam.
Myndin hefst þegar Anna og
Tómas eru að stíga af skipsfjöl í
Bankok og undra það að engin
sé frá síamömsku hirðinni til
þess að taka á móti þeim, hún
er vegalaus en það er hennar
happ að hafa meðferðis orðabók
með nauðsynlegum frösum.
Þegar hún kemur til hallarinnar
neitar hún að fylgja siðvenjum
og krýpur hvorki fyrir konungi
né forsætisráðherra hans. Hún
er svo full af kvenlegu kennslu-
konustolti að jafnvel konungur-
inn þarf að beygja sig fyrir
henni. Þegar fréttir berast af
því að vargöld ríki við búr-
mönsku landamærin, en Búrma
var á þessum tíma undir bresk-
um verndarvæng. Grfpur kon-
ungur til þess ráðs að Iáta Önnu
skipuleggja veislu fyrir breska
stjórnarerindreka og viðskipta-
menn. Þar stígur hún tignarleg-
an vals við konunginn.
Kóngurinn leggur þó í stríð
en berst tipp um að ekki sé allt
með feldu en Anna bjargar rík-
inu með mikilli flugeldasýn-
ingu. Leikurinn er sannfærandi
og Yun-Fat Chow hefur lært
sitthvað í Ieiklist á því að leika í
ódýrum karatemyndum frá
Hong-Kong og Jodie Foster er
sannfærandi sem hin breska
siðprúða kennslukona. Algengt
er að ferðalangar kryddir frá-
sögur sínar. Hversu vel sem
Anna ku hafa gert það er sagan
falleg og hugljúf af samskiptum
hennar við barnaskarann, kon-
ungin og konur hans. Hún
rennur ljúft án þess að reyna
mikið á taugarnar.