Dagur - 10.06.2000, Blaðsíða 11

X^MT'
LAUGARDAGUR 10. JÚNl 2 000 - 11
ERLENDAR FRÉTTIR
ígor Sergejev, varnarmálaráðherra Rússlands, og Robertson lávarður, framkvæmdastjóri Atlantshafsbandalagsins
[NATOJ á fundi varnarmálaráðherra Nató í gær.
Huginyndir Rússa
fá dræmar viðtökur
Varnarinálaráðherra
Rússlands kyimti í gær
Natóríkjunum hug-
myndir um sameigiu
legar el dil augavarnir.
Igor Sergejev, varnarmálaráðherra
Rússlands, kynnti varnarmálaráð-
herrum Natóríkjanna hugmyndir
Rússa um sameiginlegar flug-
skeytavamir Nató og Rússlands.
Vladimír Pútín neíhdi þessar
hugmyndir fyrst fyrir tæpri
viku, þegar Bill Clinton for-
seti Bandaríkjanna var í
heimsókn í Moskvu.
Viðtökur ráðamanna í
Nató vom heldur dræmar, en
ekki vildu þeir þó vísa þeim á
bug alfarið strax við fyrstu
sýn heldur bíða og sjá til
hvernig framhaldið yrði.
Robertson fávarður, fram-
kvæmdastjóri Nató, sagði
enn vanta töluvert nánari
upplýsingar um útfærslu
kerfisins. William Cohen,
varnarmálaráðherra Banda-
ríkjanna, sagðist auk þess
ekki sjá að þetta kerfi myndi
nægja til þess að veita Banda-
ríkjunum þær varnir sem
æskilegt væri, og þær muni
auk þess gagnast Evrópuríkjum lít-
ið.
Bjartsýnn á STARTIII
Rússar segja kostinn við þessar
hugmyndir vera þann helstan, að
þær bijóti ekki í bága við samning
Bandaríkjanna og Rússlands um
takmarkanir á uppbyggingu eld-
flaugavarnarkerfa sem undirritað-
ur var árið 1972.
Eitt hefsta deilumál Rússa og
Bandaríkjanna undanfarna mán-
uði hafa verið hugmyndir Banda-
ríkjanna um að koma sér upp eig-
in eldflaugavarnarkerfum, en þau
kerfi væru mun viðameiri en
samningurinn frá 1972 heimilar.
Þess vegna hafa Bandaríkin lagt
mikla áherslu á að Rússar sam-
þykki að gerðar verði breytingar á
þessum samningi. Rússar hafa
hins vegar engan áhuga á því, og
segja að það myndi bjóða því heim
að vopnakapphlaup heljist á ný.
Þrátt fyrir þennan ágreining
sagðist ígor ívanov, utanríkisráð-
herra Rússa, í gær vera bjartsýnn á
að nýr samningur um afvopnun,
START III, milli Bandaríkjanna og
Rússlands, geti orðið að veruleika
fyrir árslok.
„Óstýrilátu rfldn“
Eftir að Rússar kynntu hugmyndir
sínar um sameiginlegar eldflauga-
vamir, sem brytu ekki gegn samn-
ingnum, hafa Bandaríkjamenn
Iagt áherslu á að jafhvel þótt hug-
myndir Rússa yrðu að veruleika þá
gætu þær aldrei komið í staðinn
fyrir þær eldflaugavarnir sem
Bandaríkin hyggjast koma upp
sjálf. Þær gætu aldrei orðið annað
en viðbót við bandaríska kerfið.
Bandaríkin segja hernaðarsér-
fræðinga telja að „óstýrilát ríki“,
sem Bandaríkjamenn nefna svo,
verði orðin fær um að skjóta lang-
drægum flugskeytum eftir um það
bil fimm ár og þess vegna sé nauð-
synlegt að hefjast sem fyrst handa
við að byggja upp varnarkerfi gegn
slíkum eldflaugum.
Með „óstýrilátum ríkjum" er átt
við ríki á borð við Iran, írak og
Norður-Kóreu, sem ekki hafa farið
beinu brautina í alþjóðlegum sam-
skiptum og jafnvel orðið uppvís að
því að styðja við bakið á hryðju-
verkasamtöku m.
ABM-sairaiinguriim
ABM-samningurinn (Anti-Ballist-
ic Missile Treaty) frá 1972 er enn
af mikilvægustu þáttunum í tak-
mörkun á útbreiðslu kjarnorku-
vopna, en samkvæmt honum er
Bandaríkjunum og Rússlandi,
hvoru um sig, einungis heimilt að
setja upp skotpalla fyrir varnar-
flugskeyti á einum stað og fjöldi
slíkra flugskeyta er takmarkaður
við hundrað.
Þetta þýðir að samningurinn
kemur beinlínis í veg fyrir að
Bandaríkin eða Rússland geti í
raun komið sér upp nægilega öfl-
ugu varnarkerfi, sem byggir á því
að flugskeyti séu notuð til þess að
skjóta niður langdræg árásaflug-
skeyti.
Rússnesku hugmyndimar ganga
út á það að varnirnar dugi ekki á
langdræg flugskeyti, sem
hægt er að skjóta á milli
heimsálfa, heldur einungis á
skammdrægari flugskeyti
sem notuð eru í staðbundn-
um hernaðarátökum og
samningurinn frá 1972 nær
ekki til. Þetta segja Banda-
ríkjamenn alls ekki vera full-
nægjandi.
Arfur frá „stjömustríði“
Reagans
Bæði Rússar og Kínverjar
hafa ákaft gagnrýnt hug-
myndir Bandaríkjanna um
eldflaugavarnir, sem að
nokkru leyti eru arfur frá svo-
nefndum stjörnustríðsáform-
urn Ronalds Reagans, fyrr-
verandi Bandaríkjaforseta.
Rússar segjast ætla að hætta
að virða alla samninga um tak-
markanir á útbreiðslu kjarnorku-
vopna ef Bandaríkin haldi einhliða
áfram þessum áformum.
I gær sakaði Jiang Zemin, forseti
Kína, Bandaríkin um „eigingirni"
vegna þessara áforma og einn hel-
sti samningamaður Kínverja í af-
vopnunarmálum, Sha Zukang,
sagði allar breytingar á samningn-
um frá 1972 verða öllum áformum
um kjarnorkuafvopnun verulega
til trafala. Eitt af því sem Kínverj-
ar hafa áhyggjur af, varðandi
áform Bandaríkjanna, er reyndar
að hægt verði að nota hið fyrirhug-
aða varnarkerfi til þess að veija
Taívan fyrir hugsanlegum árásum
frá Kína.
Evrópuríkin hafa líka haft mikl-
ar efasemdir um þessi áform
Bandaríkjanna, og telja þau ekki
til þess fallin að efla eða viðhalda
stöðugleika í vopnamálum á al-
þjóðavettvangi. Flestir ráðamenn í
Evrópusambandinu hafa hvatt
Bandaríkjamenn til þess að leggja
þessi áform á hilluna.
Clinton og Pútin ræddust við um síðustu helgi, en
urðu ekki sammála.
Vopnahlé á Salomonseyiunt
SALOMONSEYJAR - Andstæðingar á Salomonseyjum samþykktu í
gær að vopnahlé myndi ríkja næstu vikurnar og svo virtist sem for-
sætisráðherra eyjanna, Bartholomew Ulufa’alu, væri orðinn frjáls, en
hópur uppreisnarmanna tók hann í gíslingu fyrr í vikunni. Atök milli
tveggja andstæðra hópa uppreisnarmanna hafa staðið yfir í eitt og
hálft ár, en hafa færst í aukana undanfarið. Deilurnar snúast um að-
flutta íbúa frá eyjunni Malaita sem sest hafa að á eyjunni Gu-
adalcanal, þar sem höfuðborg Salomonseyja er. Skæruliðar frá Gu-
adalcanal vilja hrekja Malaítana aftur til síns heima, en forsætisráð-
herrann er frá Malaíta.
Hryðjuverkasam-
tök myrtu Breta
GRIKKLAND - Samtök grískra
hryðjuverkamanna, sem nefnast
17. nóvember, lýstu ábyrgð sinni
á morði á breskum varnarmála-
fulltrúa sem skotinn var til bana
í Aþenu á fimmtudag. Samtökin
segja hann hafa verið myrtan
vegna hlutdeildar hans í árásum
Nató á Júgóslavíu í fyrra, sem
samtökin segja hafa verið „villi-
mannlegar" og minna á glæpa-
verk nasista. Breski vamarmála-
fulltrúinn, Stephen Saunders,
var skotinn þar sem hann sat í
bifreið sinni á Ieiðinni til fundar
um sölu á skriðdrekum til Grikk-
lands. Morðið á honum er það
22. í röðinni sem samtökin hafa
lýst ábyrgð sinni á, en það fyrsta
átti sér stað árið 1975.
Landamæradeila leyst
LÍBANON - Embættismenn frá Líbanon og Sameinuðu þjóðunum
komu sér í gær saman um lausn á deilum um það hvar landamæri Lí-
banons og ísraels eigi að liggja, en um það hafa staðið deilur frá því
ísraelsmenn drógu burt herlið sitt af hernumdu „verndarsvæðunum“
í suðurhluta Líbanons fyrir fáeinum vikum. Sameinuðu þjóðirnar
hafa ekki getað staðfest brottflutninginn vegna þessara deilna, en
staðfesting er formsatriði sem þarf að afgreiða áður en Sameinuðu
þjóðirnar geta sent friðargæslusveitir til Suður-Líbanon til þess að
fylgjast með ástandinu við landamærin.
Breski sendifulltrúinn Stephen
Saunders, sem myrtur var á fimmtu-
dagsmorgun.
Bretar lofa aðstoð
SIERRA LEONE - Robin Cook, utanrfkisráðherra Bretlands, hét því
í gær að Bretar myndu gera allt sem þeir gætu til þess að koma á friði
í Sierra Leone. Bretar eru nú að draga herlið sitt til baka frá Sierra
Leone, en aukinn herstyrkur var sendur þangað fyrir fáeinum vikum
eftir að uppreisnarmenn tóku nokkur hundruð friðargæsluliða á veg-
um Sameinuðu þjóðanna í gislingu. Margir fbúar f Sierra Leone hafa
hvatt Breta til þess að hafa herliðið áfram þar, en gífurlega blóðug
borgarstyrjöld hefur staðið yfir í landinu í um átta ára skeið. Bretar
hafa lagt fram tillögu að ályktun í Öryggisráði Sameinuðu þjóðanna
um að fjölgað verði í friðargæslusveitum Sameinuðu þjóðanna í Si-
erra Leone. Jafnframt ætla Bretar að beita sér fyrir því að vopnasölu-
bann á Sierra Leone, sem verið hefur í gildi frá því 1998, verði hcrt
til muna þannig að unnt verði að koma í veg fyrir að uppreisnarmenn
kaupi sér vopn fyrir gróða úr demantaviðskiptum.
Forseti Mexíkó segir ástandið skána
BANDARÍKIN - Ernesto Zedillo,
forseti Mexíkó, sagði efnahagsá-
standið í Mexíkó vera á góðum
batavegi. Hagvöxtur sé kominn á
skrið, verðbólgan að minnka og
svo sé lýðræðið að eflast að auki.
Zedillo er í heimsókn hjá Bill
Clinton Bandaríkjaforseta í Was-
hington, og notaði jafnframt tæki-
færið til þess að bera lof á Clinton
fyrir framlag hans til þess að bæta
samskipti Bandaríkjanna og
Mexíkó. Zedillo lætur af embætti
eftir um það bil hálft ár, en þá lýk-
ur sex ára kjörtímabili hans. Ernesto Zedillo.
Sprengin á Rhodos
GRIKKLAND - Heilmikil sprenging varð í gær á grísku ferðamanna-
eyjunni Rhodos, en lítið var vitað um af hvaða völdum hún var. Varn-
armálaráðuneyti Grikklands segir sprenginguna hafa átt sér stað á
hafi úti, en þar hafa Tyrkir verið með heræfingar. Tvrkir neita því
hins vegar að sprengjan hafi verið á þeirra vegum. Sprengjan skaut
engu að síður íbúum og ferðamönnum á eyjunni skelk í bringu.