Dagur - Tíminn Reykjavík - 26.04.1997, Qupperneq 11

íOagur-Œtmirat

Laugardagur 26. apríl 1997 -11
Ríkiskirkja um aldur og ævi
Mörður
Árnason
skrifar
Það hefur verið einkenni-
lega hljótt um það í vetur
að nú liggur fyrir alþingi
frumvarp um að staðfesta ein-
hvern mesta samning sem ís-
lenska ríkið hefur mundað sig
til að gera í marga áratugi.
Samningurinn skuldbindur al-
mannavaldið og skattborgarana
til verulegra yárútláía á hverju
ári og samningsákvæðin eru
þannig löguð að ríkið getur ekki
sagt samningnum upp nema
með sérstakri velvild gagnaðil-
ans. Þar við bætist að margir
hafa haft uppi efasemdir um að
þau einstæðu tengsl sem samn-
ingurinn staðfestir sé í sam-
ræmi við almenn mannréttindi.
Þetta frumvarp er ennþá í
nefnd í þinginu og vegna þess
að nú er aðeins rétt rúmur
mánuður til þingloka er senni-
legast að það verði afgreitt í
hasti einhverja bjarta maínótt
án raunverulegrar umfjöllunar
af hálfu hinna þjóðkjörnu.
Laun fyrir jarðir
Ég er að tala um nýja þjóð-
kirkjufrumvarpið. í því er
fjallað mn uppbyggingu safnaða
og kjör presta og stjórn kirkj-
unnar og fleira merkilegt, en
megininntak þess er söguleg
breyting á sambandi ríkis og
kirkju, breyting sem í raun fest-
ir þjóðkirkjuna í sessi um alla
framtíð hvað sem mönnum
kann að þykja um það samband
eftir tíu ár eða tuttugu eða
hundrað.
í lagafrumvarpinu er í stuttu
máli gert ráð fyrir því að ríkið
eignist kirkjujarðir svokallaðar
með öllu, og skuldbindi sig á
móti til þess að borga launa-
kostnað kirkjunnar á hverju
ári. Tala þessara launuðu
starfsmanna er tiltekin og mið-
ast nokkurn veginn við alla nú-
verandi þjóna kirkjunnar,
presta og aðra, en á að vísu að
hækka og lækka í framtíðinni í
samræmi við þann fjölda ís-
lendinga sem er skráður í hina
lútersk-evangelísku ríkiskirkju.
Að geta óskað eftir
Samningurinn sem að baki ligg-
ur milli ríkisins og kirkjunnar
er í nokkrum greinum, og í síð-
ustu greininni eru ákvæði um
framtíð sammngsins. Þar er
ekki gert ráð fyrir að hægt sé
að segja upp þessum samning-
um um hinar stöðugu greiðslur
úr ríkissjóði. Þar er þó ákveðið
að eftir fimmtán ár geti hvor
aðili um sig óskað eftir því við
hinn aðilann að samningurinn
sé endurskoðaður. Eftir orð-
anna hljóðan verður gagnaðU-
inn hinsvegar að fallast á að
ganga tU þessarar end-
urskoðunar. VUji rildð endur-
skoða samninginn eftir fimmtán
ár en ekki kirkjan, þá verður
einfaldiega ekkert af nýjum
samningaviðræðum, sem eru
óneitanlega nokkuð óvenjuleg
ákvæði í samningum. Hitt er
svo jafnvel enn óvenjulegra að
sú endurskoðun samningsins
sem gert er ráð fyrir á ein-
göngu við þá einu grein sem
fjallar um starfsmannafjöldann
og hlutfallsútreikninginn milli
launagreiðslna og félagatölunn-
ar í kirkjunni. Að fimmtán ár-
um liðnum er semsé ekki
möguleiki á því að breyta sjálf-
um meginsamningnum um að
kirkjan fái laun sinna manna
greidd úr ríkissjóði gegn því að
ríkið eigi kirkjujarðir.
Kátir kennimenn
Kirkjumálaráðherrann var
spurður út í þetta þegar frum-
varpið kom fyrst á þingið í
haust leið en komst upp með að
fara undan í þeim flæmingi að
væntanlega mundi þetta nú ráð-
ast af andrúmsloftinu milli
kirkju og ríkis í
Prestar sem ég hef hitt og hafa
átt hfut að málinu, þeir verða
hinsvegar eins glaðhlakkalegir
og guðsmenn geta leyft sér að
verða þegar á þennan samning
er minnst. Þeir segja mér að
skilningur klerkastéttarinnar sé
sá að með því að samþykkja
frumvarpið sé ríkið að gera við
kirkjuna samning sem standi
um alla framtíð, um aldur og
ævi. Um aldur og ævi, og bæta
því við að þótt það hugtak kunni
ef til vill að vanta undirstöðu í
lögfræðinni þá sé það ákaflega
nákvæmt í guðfræðinni.
Prestarnir segja mér líka að í
viðræðunum milli ríkis og
kirkju mn þennan samning hafi
fulltrúar almannavaldsins reynt
að fá fram uppsagnar- eða end-
urskoðunarákvæði sem tækju
skýrlega til samningsins alls,
þannig að aðilar máls gætu sest
við hreint samningaborð að
nýju eftir tiltekinn tíma. Það
hafi kirkjan ekki tekið í mál og
þeir úr ráðuneytunum lúffað að
lokum. Um aldur og ævi.
En páfinn?
Nú má hafa langt mál um jarðir
kirkjunnar, samningana frá því
um það bil árið 1907 um vörslu
ríkisins og rekstur á þessum
jörðum, um fjölda kirkjujarða
og verðmæti þeirra, og um
sjálfan eignarrétt lútersku
kirkjunnar yfir þessum jörðum.
Þegar Utið er á sögu siðskipt-
anna á 16. öld má raunar
spyrja af hverju páfinn í Róm
hafi ekki átt ekki sína fulltrúa
við samningsborðið ásamt ís-
lenska lýðveldinu og kirkju Lút-
ers, því að allmargar þessara
jarða voru á sínum tíma afhent-
ar páfanum sem einskonar
tryggðapantur gegn farsælh för
í efri byggðir.
Það sem mestu skiptir er þó
það að hér er nánast án al-
mennrar umræðu verið að
binda hendur almannavaldsins
um ófyrirsjáanlega framtíð.
Jafnvel þótt næstu kynslóðir ís-
lendinga kæmust að því að
skynsamleg trúskipan í landinu
felist í aðskilnaði ríkis og kirkju
héldist áfram réttur hinnar lút-
ersk-evangehsku kirkjudeUdar
tU fuUra launagreiðslna úr rík-
issjóði.
Kirkjuskattarnir
fslenskir katólikkar borga sjálf-
ir sína presta, fríkirkjumenn
líka, aðventistar, hvítasunnu-
fólk, búddistar og ásatrúar-
menn, og um það breytir þessi
samningur engu, jafnvel þótt
hér ríki trúfrelsi samkvæmt
stjórnarskrá, og jafnvel þótt
þessi trúfélög næðu í framtíð-
inni jafnrétti gagnvart núver-
andi ríkiskirkju. En katóUkkar,
fríkirkjumenn, aðventistar,
hvítasunnufólk, ásatrúarmenn
og búddistar eru samt látnir
reiða fram skatt tU að borga
laun fyrir presta og aðra þjóna
þjóðkirkjunnar.
Að ekki sé minnst á garminn
hann Ketil, þann sífellt fjöl-
mennari hóp sem ekki vill vera
í stóru kirkjunni og heldur ekki
í öðrum trúfélögum, en það fólk
borgar ekki bara skatt til að
launa starfsmenn þjóðkirkjunn-
ar - heldur er lagður á það sér-
stakur aukaskattur, eins og í
VINNUSKÓLI
REYKJA.VÍKUR
refsingarskyni fyrir guðleysi
sitt, upphæð jafnhá sóknar-
gjöldum hinna. Þessi þjóð-
kirkjuskattur er svo notaður til
að borga fyrir kynningarstarf,
ferðalög og annað skemmtana-
líf í Háskóla íslands.
En hér mim komið verra, og
hættu nú herra, áður en séra
Þórir sest næst í heitan pott.
Höfundur flutti þennan pistil
fyrst í þœttinum J vikulokin “ á
Rás eitt laugardaginn 19. apríl.
vIravirki
flUT á UPPHLUTINN KR. 67.500-
STÚLKUR41.600- BÖRN 21.000-
SCNDI MVNDRUSTfl
Sumarstarf 1997
ORÐSENDING
til nemenda í 8., 9. og 10. bekkjum Grunnskóla Reykjavíkur
Skráning í sumarstörf 1997 hjá Vinnuskóla Reykjavíkur fer nú fram.
Upplýsingum og skráningarblöðum hefur verið dreift í skólunum.
Gæta verður þess, að fylla skráningarblöðin nákvæmlega út.
Athygli er vakin á því, að Vinnuskólinn skráir nú alla 16 ára unglinga,
sem sækja vilja um sumarstarf á vegum Reykjavíkurborgar.
Skráningu lýkur miðvikudaginn 7. maí, en starfið hefst mánudaginn 9. júní.
Skrifstofa Vinnuskólans er opin kl. 8:20 -16:15 virka daga.
IEngjateigur 11 »105 Reykjavík
Sími 588 2590 • Fax 588 2597
L®TT#
VINNINGSTOLUR I .. ..
MIÐVIKUDAGINN | 23.04. 1997
AÐALTÖLUR
Vinningar Fjöldi vinninga Vinnings- upphæð
1. “<6 0 39.490.000
r\ 5 af 6 C.. +bónus 0 316.653
3. s*6 2 124.390
4. 4 af 6 191 2.070
j- 3 af 6 O. ♦ bónus 732 230
Samtals:
Kojldarvinningsupphæð: A fslandi:
40.619.163 1.129.163
Upplýsingar um vinningstölur fást einnig ( símsvara
568-1511 eöa Grænu númeri 800-6511 og i textavarpi
á siðu 453.