Dagur - Tíminn - 29.08.1996, Blaðsíða 11

íDagm-ÍEtmútn
Kosningar í Bosníu
Serbneskir hermenn í Króatíu 1991: ekki einhliða óvinir.
inna líklegast þykir að
illdeilurnar í Bosníu
leiði til þess að landið
skiptist á milli Júgóslavíu og
Króatíu með múslimskt smá-
ríki á milli.
Svo að segja hvaðeina sem
Bandaríkjastjórn gerir eða læt-
ur frá sér heyra þessa dagana,
hvort heldur er viðvíkur innan-
eða utanríkismál, er með hlið-
sjón af því að það spilli ekki
möguleikum Bills Clinton á end-
urkjöri á forsetastól í nóvem-
ber. Eitt mesta áhyggjuefni
hans og manna hans í utanrík-
ismálum í því samhengi er Bo-
snía.
Samkvæmt Dayton-samningi
skulu kosningar fara fram þar-
lendis 14. september.
Meira en helmingur
kjósenda flóttamenn
í augum stjórnar Clintons um
þetta „sýndarríki", er eins og
sakir standa, mikilvægast alls
að „hann hangi þurr“ framyfir
bandarísku forsetakosningarn-
ar. Ef veruleg truflun kæmist á
meint friðarferli í Bosm'u fyrir
kosningarnar í nóvember, gæti
það ráðið úrslitum í þeim. I því
samhengi horfir Bandaríkja-
stjórn líklega með sérlega mikl-
um áhyggjum fram til 14. sept-
ember.
I því sambandi er bent á að
af um þremur milljónum Bo-
sníumanna, sem kosningarétt
hafa, eru yfir 800.000 flótta-
menn erlendis. Par að auki eru
um 850.000 Bosníumenn flótta-
menn innanlands, og hafa þeir
flúið heimabyggðir sínar, þar
sem þær eru á valdi óvinar.
Samkvæmt kosningalögun-
um geta flóttamennirnir valið
um, hvort þeir kjósa í sveitarfé-
laginu þar sem þeir bjuggu fyr-
ir flóttann, eða í sveitarfélagi
sem þeir hafa hugsað sér að
setjast að í. Gert er ráð fyrir að
nánast ómögulegt verði fyrir
flesta flóttamennina að velja
fyrrnefnda kostinn. Núverandi
valdhafar og íbúar sveitarfé-
laga þeirra munu banna þeim
aðgang með hótunum og of-
beldi, og ekki er gert ráð fyrir
að IFOR, eins og friðargæslulið
þarlendis, einkum frá NATO-
ríkjum, er nefnt, blandi sér í
þau mál.
Fast lagt að flóttafólki
Síðari valkosturinn hefur leitt
til heilmikillar viðleitni til að
ráðskast með atkvæði sem aðil-
ar af öllum þremur þjóðum
landsins, múslimum, Serbum
og Króötum taka þátt í. Talið er
líklegt að serbneskir aðilar
leggi mjög fast að flóttafólki af
því þjóðerni að láta setja sig á
Baksvið
Dagur Þorleifsson
kjörskrá á svæðum, þar sem
téðir aðilar telja mikilvægt að
þeir fái sem flest atkvæði. Músl-
imskir og króatískir aðilar
munu beita sér á svipaðan hátt
og í samskonar tilgangi við
flóttafólk af þeim þjóðernum.
Forysta Bosníu-Serba leggur
t.d. hart að flóttamönnum að
láta skrá sig í Brcko, borg í
norðausturhluta landsins. Mikið
atriði fyrir Bosrnu- Serba er að
fá þá borg, því að hún er eini
tengiliðurinn landleiðina milli
vestur- og austurhluta Repu-
blika Srpska, ríkis Bosm'u-
Serba. En múslimar krefjast
„Brcko-hliðsins“ einnig og gera
áreiðanlega sitt til þess að þar
verði sem flestir múslimar á
kjörskrá. Bosnísk- króatískir
aðilar beita nokkuð harð-
hnjóskulegum aðferðum til að
fá Króata í sveitarfélögum á
yfirráðasvæði múslíma, þar
sem Króatar eru í minnihluta,
til að láta skrá sig í Herceg-
Bosna, ríki Bosníu-Króata, með
það fyrir augum að tryggja Kró-
ötum meirihluta á blettum í því
ríki þar sem múslímar eru
meirihluti íbúa. Umræddar að-
farir meðal Bosníu-Króata og
Bosníu-Serba endurspegla að
þeir gengu nauðugir til þess
leiks, er meint stofnun Bosníu-
ríkis í Dayton, var. Að líkindum
vilja Bosníu- Króatar flestir
sameinast Króatíu og Bosníu-
Serbar Júgóslavíu.
Milosevic og Tudjman
þoka sér saman
Bandaríkjastjórn hefur tekist,
sennilega með blöndu af hótun-
um og loforðum, að knýja Bo-
sníu-Króata til að lofa að leggja
Herceg-Bosna niður og sameina
það ríki í raun ríki múslíma,
eins og samið var um fyrir
löngu. En allt er enn í óvissu
um hvað út úr því kemur í
raun. Milli þessara tveggja ríkja
er fjandskapur, sem varla gefur
eftir fjandskapnum milli músl-
íma og Serba. Hasan Muratov-
ic, forsætisráðherra í Sarajevo-
stjórninni þar sem múslímar
ráða mestu, sagði t.d. fyrir
skömmu að Herceg-Bosna væri
stjórnað af „öfgafullum þjóð-
ernissinnum og stríðsgróða-
bröskurum". Hún væri
„krabbamein“ í sambandsríki
múslíma og Króata, sem „fjar-
lægja yrði tafarlaust". En Bo-
sníu-Króatar halda því fram á
móti að Sarajevo-stjórnin neiti
að gera þær breytingar á stofn-
unum sínum, sem nauðsynlegar
séu til að fulltrúar Herceg-
Bosna fái sinn hlut af völdunum
í sambandsríkinu.
Heimssamfélagið, með
Bandaríkin í broddi fylkingar
og Tyrkland og íslamsheim sem
hvetjandi aðila að baki þeim,
heldur sig enn sem fyrr við þá
stefnu að þjóðirnar/þjóðarbrot-
in þrjár/þrjú í Bosníu skuli vera
knúnar/knúin til að vera eitt
ríki, þótt ekki verði betur séð
en að þær/þau hatist af álíka
heilum hug og fyrr og að ljóst
sé að króatískir og serbneskir
Bosníumenn vilji flest frekar en
að búa í ríki þar sem múslímar
hafi bróðurpart valdanna. Þeir
Milosevic Serbíuforseti og Tu-
djman Króatíuforseti hittust
fyrir skömmu og samdist þá
með þeim um gagnkvæma við-
urkenningu „nýju“ Júgóslavíu
og Króatíu. Allt frá upphafi
deilna Króata og Serba, er
gengu af „gömlu" Júgóslavíu
dauðri, hafa leiðtogar þessir að
vísu verið óvinir, en ekki ein-
hliða og vera má að þrýstingur-
inn frá heimssamfélaginu á
Króata og Serba í Bosníumálum
eigi einhvern þátt í því að þeir
þoka sér nú saman.
Vaxandi samstaða Króatíu og
Serbíu eykur líkurnar á því að
þeim takist að skipta Bosníu á
milli sín, eins og þeir Tudjman
og Milosevic hafa lengi haft hug
á, að því fráskildu að á milli
þeirra verði smáríki Bosníu-
múslíma, sem líklegt er að
færðist í róttæknisátt og hefði
vaxandi samráð við hina og
þessa aðila í íslamska heimin-
um. Ilorfurnar á að til fram-
búðar verði til staðar slíkt ríki í
„hjarta Balkanskaga", eins og
danskur fréttaskýrandi orðar
það, virðist vekja ugg ýmissa í
Evrópu. En áðurnefnd viðleitni
ráðamanna þjóða Bosníu til að
„stýra“ atkvæðum greiðir að
líkindum fyrir því að það land
skiptist endanlega sundur í
þrennt.
Fimmtudagur 29. ágúst 1996 -11
Sími 800 70 80
GRÆNT NÚMER
Dagur-Tíminn hefur opnað grænt númer
800 70 80, sem er gjaldfrítt númer fyrir
lesendur um allt land.
Þjónustusími Dags-Tímans er opinn
alla virka daga kl. 9-17. Hringdu núna ef
þú ert með ábendingar, skoðanir eða vilt
gerast áskrifandi að hinu nýja blaði.
Nýjung á íslandi!
Eitt númer um allt land
800 70 80
ekkert gjald, hvar sem
þú ert á landinu!
|Dagur-®tmítm
-besti tími dagsins!
Ný lækningastofa
Hef opnað lækningastofu í Læknastöðinni hf., Álf-
heimum 74 (Glæsibæ), 104 Reykjavík.
Tekið er á móti sjúklingum með sjúkdóma á sviði
skurðlækninga og æðaskurðlækninga.
Tímapantanir alla virka daga kl. 9 til 17 í síma 568 6311.
Stefán E. Matthíasson dr. med.
Sérgrein: Skurðlœkningar og œðaskurðlœkningar.
Námskeið - Námskeið
Innritun hefst á haustnámskeið okkar 2. september.
Fjölbreytt úrval námskeiða daga og kvöld.
Skrautskrift, leir, tré, gler, postulín o.fl.
Skráið ykkur strax því eftirspurn er mikil.
'Pccttátctnitttt
Handverks- og tómstundamiðstöð
Dalsbraut 1, Akureyri, sími 462 2711.
; Innilegt þakklæti til allra þeirra sem minntust j j
! mín á 80 ára afmæli mínu þann 14. ágúst sl. !
með blómum, skeytum og gjöfum.
! Sérstaklega þakka ég fjölskyldu ininni fyrir !!
; ógleymanlega stund sem við áttum saman.
Guð blessi ykkur öll. \!
EBBA GUÐMUNDSDÓTTIR.