Dagur - Tíminn - 03.10.1996, Blaðsíða 1

Venjulegir og demantsskornir
trúlofunarhringar
Afgreiddir samdægurs
GULLSMIÐIR
SIGTRYGGUR & PÉTUR
AKUREYRI
Fimmtudagur
3. október 1996
79. og 80. árgangur
188. tölublað
Verð í lausasölu
150 kr.
Eldgos í Vatnaj ökli
ikil eldvirkni var í gær
í gosstöð norðan
Grímsvatna í Vatna-
jökli. Eldgosið braut sér leið
upp í gegnum 400-500 metra
þykka íshellu á fimmta tíman-
um í gærmorgun á sama stað
og mikið gos varð árið 1938.
Gígurinn er um einn km í
þvermál og náði strókurinn 5
km hæð. Aðallega var um gufu
að ræða en einnig fylgdi nokk-
urt öskufall sem dreifðist víða
um landið í gær þótt í litlum
mæli væri. Samfara eldsum-
brotunum hækkaði vatn mikið í
Grímsvötnum og töldu vísinda-
menn í gær aðeins spurningu
um tíma hvenær hlaup hæflst í
Skeiðará. Veginum yfir Skeiðar-
ársand var lokað í gærkvöldi
auk þess sem flugsamgöngur
lágu að mestu leyti niðri. Al-
mannavarnir lýstu yfir hættu-
ástandi frá gosstöð að Öxarfirði
til austurs og vestur að Húna-
flóa í lofti og bændum var ráð-
lagt að hýsa búfénað vegna
hugsanlegra eituráhrifa frá
gosösku.
Freysteinn Sigmundsson
jarðeðlisfræðingur hjá Norrænu
eldfjaflamiðstöðinni flaug tví-
vegis yfir eldstöðina í gær, árla
morguns og síðdegis. Helsta
breytingin á milli könnunar-
fluganna var að nýr sigketill
hafði myndast rétt norðan við
aðalgosopið og telur Freysteinn
hugsanlegt að þar muni gos
brjótast upp á yfirborðið.
„Sprungan virðist hafa lengst
um tvo kílómetra frá í gær
[fyrradag] en virknin hefur að
langmestu leyti einangrast við
þennan stað þar sem gosið
kemur upp úr jöklinum. Það
voru heldur meiri sprengingar í
fyrra fluginu en þvermálið á
gígnum hafði greinilega aukist,
þetta er mikill gígur, um 1 km í
þvermál. Það er ekkert sem
bendir til þess að gosið sé í rén-
un,“ sagði Freysteinn í samtali
við blaðið í gærkvöldi.
Vatnsmagnið í Grímsvötnum
jókst verulega í gær og var
áætlað 5000 rúmmetrar á sek-
úndu sem samsvarar tíföldu
vatnsmagni Þjórsár. Áætlanir
gerðu ráð fyrir að Skeiðará
myndi hlaupa snemma morg-
uns en hitt er einnig hugsanlegt
að hlaup verði í Jökulsá á Fjöll-
um þar sem sigketilinn sem
myndaðist í gær er á mörkum
vatnaskila Vatnajökuls.
Bryndís Brandsdóttir jarð-
eðlisfræðingur hjá Raunvísinda-
stofnun Háskólans segir erfitt
fyrir jarðvísindamemi að
fylgjast með framgangi mála,
bæði vegna lélegs skyggnis og
einnig hafi eldstöðin við Gríms-
vötn ekki verið mikið rannsök-
uð „Það er ómögulegt að spá
fyrir um hve lengi þessi kraftur
helst. Ef við hefðum betri mæl-
ingar og hefðum fylgst með
þessu eldfjalli í langan tíma
væri e.t.v. hægt að spá fyrir um
framvindu en við þekkjum af-
skaplega lítið til eldgosa á
þessu svæði. í Kröflueldum gát-
um við fylgst með kvikuhólfum
og spáð í gosvirkni út frá því en
við höfum ekki tök á því núna,“
sagði Bryndís.
Gosstrókurinn samanstendur
aðallega af gufu og hefur lang-
mesti hluti öskunnar fallið á
jökulinn. Gosaska féll þó í litl-
um mæli víða um landið í gær
en að sögn Eyjólfs Þorbjörns-
sonar veðurfræðings dró vot-
Mynd: Þorleifur Bjamason.
Frá upphafi eldgossins í gærmorgun. Mynd: Freysteinn Sigmundsson.
viðri úr dreifingu öskunnar.
Miðað við veðurspá er hugsan-
legt að aska geti fallið víða um
land í dag.
Þess má geta að Veðurstofa
íslands var í samstarfi við
dönsku veðurstofuna sem
reiknaði út líklegan feril ösk-
unnar. Þetta mun í fyrsta skipti
sem þessi samvinna er viðhöfð
en samstarf milli danskra og ís-
lenskra veðurfæðinga hefur far-
ið vaxanadi á seinni árum, að
sögn Eyjólfs. BÞ
Sjá bls. 4.