Dagur - Tíminn - 19.10.1996, Blaðsíða 8

VIII - Laugardagur 19. október 1996
MINNINGAGREINAR
iOagnr-^rrmm
Andlát
Anna Cronin
andaðist í London 12. ágúst. Bálför
hennar hefur þegar farið fram í
London.
Anna Kristbjörg Kristinsdóttir
frá Höfða, Grýtubakkahreppi, Víkur-
götu 6, Stykkishólmi, lést í Landspít-
alanum 9. október.
Árni Pétursson,
Brekkubyggð 4, Garðabæ, andaðist
aðfaranótt miðvikudagsms 9. okt.
Ásta Þorsteinsdóttir,
Efri-Rauðsdal, Barðaströnd, lést í
Sjúkrahúsi Patreksfjarðar 14. okt.
Elín Stefánsdóttir
írá Varðgjá, Víðilundi 24, Akureyri,
lést í Fjórðungssjúkrahúsi Akureyrar
9. október.
Guðbjörg Bcrgsteinsdóttir,
Baldursgötu 15, lést í Landspítalan-
um 11. október.
Guðlaug Gísladóttir,
Grensásvegi 60, Reykjavík, andaðist í
Landspítalanum þriðjudaginn 8.
október. Jarðarförin hefur farið fram
í kyrrþey að ósk hinnar látnu.
Hrefna Siguijónsdóttir,
áður til heimilis á Ægisgötu 20 á Ak-
ureyri, lést í Fjórðungssjúkrahúsinu
á Akureyri 6. október. Jarðarförin
hefur farið fram.
Hulda Jónasdóttir,
Hlíðarvegi 28, Kópavogi, lést í Land-
spítalanum sunnudaginn 13. okt. sl.
Jóhann Pétur Petersen,
Staðarhvammi 1, Hafnarflrði, lést í
St. Jósefsspítala þriðjudaginn 8. okt.
Jóhann Svanur Yngvinsson,
Langholtsvegi 99, lést í Sjúkrahúsi
Reykjavíkur 14. október sl.
Jóhanna K. Kristjánsdóttir,
Eiðismýri 30, Seltjarnarnesi, lést í
Borgarspítalanum laugardaginn 12.
október sl. Jarðarförin verður aug-
lýst síðar.
Jóna Þorsteinsdóttir,
Mánasundi 2, Grindavík, lést í
Sjúkrahúsi Suðurnesja miðvikudag-
inn 9. október.
Kristján Hrólfsson
bóndi, Syðri-Hofdölum, Skagafirði,
andaðist í Sjúkrahúsi Skagfirðinga
miðvikudaginn 9. október.
Kristján Kjartansson
lést af slysförum 8. október.
Laufcy Valbjörg
Þorvarðardóttir,
Hæðargarði 35, Reykjavík, andaðist í
Sjúkrahúsi Reykjavíkur fimmtudag-
inn 10. október.
Lára Sessclja Björnsdóttir,
Skjólgarði, Ilöfn, Hornafirði, andað-
ist í Landspítaianum miðvikudaginn
9. október.
Margrét Sigurz Busha
lést í sjúkrahúsi í Bremerton, Wash-
ington, USA, 7. þessa mánaðar.
Mikkclína Sigurðardóttir,
Aðallandi 1, Reykjavík, lést á heimili
sínu laugardaginn 12. október.
Ólavía Gundersen, fædd Jónsdóttir,
lést í Sjúkrahúsi Reykjavíkur 10.
október.
Páll Sævar Kristinsson,
Móabarði 34, Hafnarfirði, lést á
heimili sínu 11. október.
Rannveig Hjartardóttir,
Hrafnistu, Hafnarfirði, lést þar
þriðjudaginn 8. október.
Sigmundur Hjálmarsson,
Gaukshólum 2, andaðist á krabba-
meinsdeild Landspítalans 12. októ-
ber.
Sigríður Ágústsdóttir,
Faxastíg 45, Vestmannaeyjum, lést í
Sjúkrahúsi Vestmannaeyja mánudag-
inn 14. október.
Sigríður Lárusdóttir
frá Kornsá lést í Borgarspítalanum
laugardaginn 5. október. Útförin hef-
ur farið fram í kyrrþey að ósk hinnar
látnu.
Sveinbjörg Jónína Guðmundsdóttir
andaðist í Fjórðungssjúkrahúsinu í
Neskaupstað 10. október sl.
Svcrrir Guðmundsson,
fyrrverandi aðstoðaryfirlögreglu-
þjónn, er iátinn.
Sverrir Karl Stefánsson
lést á heimili sínu 13. október.
Torfi lljartarson,
fyrrv. tollstjóri og sáttasemjari ríkis-
ins, andaðist í Reykjavík þriðjudag-
inn 8. október.
Úlfar Karisson
frá Seyðisfirði andaðist á Elliheimil-
inu Grund 7. október.
Vigdís Ólafia Jónsdóttir,
Hamraborg 26, áður til heimilis í
Holtagerði 9, andaðist að kvöldi 12.
okt.á kvennadeild Landspítalans.
Þórarinn Torfason
frá Áshóli í Vestmannaeyjum lést á
elli- og hjúkrunarheimilinu Grund
10. október.
Þórey Hjartardóttir,
Mávahlíð 33, andaðist í l.andspítai-
anum 10. október.
Grethe Benediktsson
Grethe Benediktsson fædd-
ist í Kaupmannahöfn 26.
ágúst árið 1909. Hún lést í
Reykjavík 3. október síðastliðinn.
Grethe stundaði nám í klassískri
fornleifafræði við Kaupmanna-
hafnarháskóla og lauk þaðan
magistersprófi vorið 1936. Sama
vor giftist hún dr. Jakobi Bene-
diktssyni frá Fjalli í Skagaflrði.
Þau hjón fluttust til íslands árið
1946 og bjuggu þar alla tíð síð-
an. Grethe fékkst allmikið við
þýðingar. ^Um tíu ára skeið var
hún stundakennari í dönsku við
Háskóla íslands.
Grethe var dóttir Olafs Kyhl,
ofursta í danska hernum, og
Gerdu konu hans. Móðir hennar
var tónelsk og listhneigð, faðir
hennar mikill áhugamaður um
hersögu og sagnfræðileg efni.
Grethe tók þannig í arf frá for-
eldrum sínum óþrjótandi áhuga
á sögulegum málefnum og ást
sína á klassískri tónlist. Hún átti
eina systur, Agnethe, sem gift
var konsertmeistara dönsku út-
varpshljómsveitarinnar, Leo
Hansen, en þau eru nú bæði lát-
in.
Faðir Grethe var á faraldsfæti
vegna starfs síns og fjölskyldan
fór víða á uppvaxtarárum henn-
ar. Grethe fæddist í Kaupmanna-
höfn, en sleit barnsskónum í
Vordingborg syðst á Sjálandi.
Þegar hún var á áttunda ári,
flutti fjölskyldan til Kaupmanna-
hafnar og þar var hún fram á
unglingsár Grethe. Þá færðu þau
sig enn um set og fluttu til Fre-
dericia á Jótlandi þar sem hún
lauk stúdentsprófi. Grethe ólst
því upp á hálfgerðum ferðalög-
um, kynntist sífellt nýjum stöð-
um, enda var hún óhrædd við
það að taka sig upp og flytja til
íslands, þegar þar að kom.
f háskóla var hún í fyrstu
óákveðin og reikandi í vali á við-
fangsefni, en lagði loks fyrir sig
kiassíska fornleifafræði og skrif-
aði lokaverkefnið um Krít. Þær
voru tvær stúlkur, sem lögðu það
nám fyrir sig þá og útskrifuðust
saman, og má vera táknrænt að
hvorug þeirra fékk nokkurn tím-
ann starf á sínu fræðasviði. Leið-
ir þeirra Jakobs Benediktssonar
lágu fyrst saman í háskólanum.
Hann var þá í klassískum fræð-
um og heldur lengra kominn í
námi, en þau sátu saman í fáein-
um kúrsum og með þeim tókust
góð kynni. Árið 1936 varð tíma-
mótaár í lífi Grethe. Um vorið
lauk hún mag.art.-prófl og þann
17. júní gengu þau Jakob í
hjónaband; þau áttu því sextíu
ára brúðkaupsafmæli í sumar.
Brúðkaupsferðina fóru þau til ís-
lands og Grethe mundi hana vel,
varð þegar ástfangin af þessu
einkennilega landi. En faðir
hennar hafði haft sannar spurnir
af samgöngumálum á íslandi og
vildi undirbúa dóttur sfna; hann
sendi hana því í reiðtíma, sem
ekki veitti af, sagði Grethe
seinna. Þau Jakob fóru aftur til
fslands rétt fyrir stríð, árið 1939,
og voru þá lengur, því það ár
kom á prent fyrsta bók Jakobs.
íslensku lærði Grethe fyrst hjá
Sigfúsi Blöndal. Hún var fljót að
ná öruggum tökum á málinu og
eignaðist marga góðvini í hópi
Hafnarstúdenta á stríðsárunum.
Þá var mikill samhugur og sam-
staða í þeirra röðum, félagslífið
öflugt, tíðir fundir og kvöldvökur,
og Jakob ritstýrði tímaritinu
Frón sém stofnað var á heimili
þeirra hjóna. Eftir stríð fluttu
þau heim til íslands. Jakob leysti
fyrst Kristin E. Andrésson af við
stjórnvölinn á Máli og menningu
í tvö ár, en bauðst síðan starf ár-
ið 1947 á Orðabók háskólans,
sem hann þáði og gegndi í þrjá
áratugi. Grethe efaðist aldrei um
að hún vildi búa á íslandi. Hér
líkaði henni vel og eignaðist fljótt
góða og trygga vini.
Grethe vann aldrei á sínu sér-
sviði sem fyrr sagði; þar var
þröngt fyrir í Danmörku og enn
frekar hér heima. En hún sinnti
fjölbreytilegum verkefnum alla
tíð, vann fyrst dálítið fyrir Orða-
bókina, kenndi mörgum löndum
sínum íslensku í einkatímum, en
lengst var hún stundakennari í
dönsku við háskólann, vel á ann-
an áratug. Hún var prófdómari í
framhaldsskólum og afkastamik-
ill þýðandi: þýddi greinar af
ýmsum toga, ræður og skýrslur,
fræðirit og bókmenntir, og var
frábær þýðandi að sögn þeirra
sem til hennar leituðu. Þegar
Jakob vann að þýðingum sínum
á Halldóri Laxness, var hún fé-
lagi hans í því starfl og saman
þýddu þau Atómstöðina. Og ekki
bara á þeim vettvangi, heldur
studdi hún Jakob vel í öllum
hans fjölbreytilegu störfum, var
kannski helsti samstarfsmaður
hans alla tíð.
Ég kom fyrst inná heimili
þeirra Grethe og Jakobs fyrir
tæpum tveimur áratugum, þegar
bæði höfðu að mestu lokið sinni
formlegu starfsævi, laus við að
rjúka á fætur fyrir allar aldir og
frjáls að því að lesa, hlusta á
góða tónhst og sinna þeim frjóu
lífsnautnum öðrum sem þeim
þótti máli skipta. Loftið alveg
kyrrt og einsog þungt af mennta-
og menningarangan. Bækur og
tímarit hvarvetna innan seiling-
ar beggja hjóna, sem voru full-
komlega samstillt í öllu lífi sínu;
þunnur pípureykur beint uppí
loft og þægileg angan af vindla-
reyk frá Grethe; dregið fram te
og meðlæti, spjallað um heima
og geima, sagðar sögur af öllu
tagi og spurt frétta af því fólki
sem einhverju skipti. Heimili
þeirra hjóna var menntamiðstöð,
bæði miklir meistarar samræð-
unnar, sannir húmanistar og
áhugalítil um dægurflugur og
stundarmenningu; ég held að
húsfreyjan hafl fyrst hleypt sjón-
varpi inná sitt heimili þegar
dönsku sjónvarpsþættirnir Mata-
dor voru sýndir. Grethe og Jakob
voru samferða í fullkomnu
áhugaleysi á efnislegum gæðum,
þeim sem keypt verða fyrir pen-
inga; það var helst að Grethe
væri veik fyrir duglegum raf-
magnstækjum í eldhúsið til að
létta þar störfln. Og hljómílutn-
ingstæki urðu að vera góð á
heimilinu, enda var klassísk tón-
list eitt helsta áhugamál Grethe
utan heimilis og þau hjónin fast-
ir gestir á tónleikum Sinfóníunn-
ar, Tónlistarfélagsins og Kamm-
ermúsíkklúbbsins um árabil.
Grethe varð góð vinkona mín
og við skröfuðum margt saman;
fyrir þau kynni öll vil ég þakka
núna. Hún var hjartahlý kona,
glaðsinna og áhugasöm um^aá-
unga sinn, íjörug og kát þegar
því var að skipta, orðheppin og
Sigrún Áskelsdóttir
Fædd 25. júlí 1914
Dáin 6. október 1996
Vonin styrkir veikan þrótt,
vonin kvíða hrindir.
Vonin hverja vökunótt
vonarljósin kyndir.
Páll Ólafsson.
Mig langar að kveðja
elskulega frænku mína
með þessu litla ljóði sem
hún hélt mikið upp á. Hún and-
aðist á heimili sínu 6. október
sl., og þótt aldurinn væri orðinn
nokkuð hár, kom andlát hennar
okkur öllum á óvart. En dauðinn
gerir ekki alltaf boð á undan sér.
Sigrún var fædd 25. júlí árið
1914 að Bandagerði í Glerár-
þorpi, eins og það var kallað þá.
Foreldrar hennar voru Áskell
Sigurðsson og Sigríður Jónsdótt-
ir og var Sigrún elst fimm barna
þeirra. Látnir eru Jón og Sigurð-
ur og einnig fóstursystir hennar,
Vigdís Guðmundsdóttir. Eftir lifa
Ásgerður og Unnur.
Sigrún ólst upp hjá góðum
foreldrum og glöðum barnahópi.
Þröngt hefur nú verið setinn
bekkurinn í Bandagerði, því þar
bjuggu einnig afi okkar og for-
eldrar mínir með tvö börn og svo
var oft skotið skjólshúsi yflr
fleiri. Feður okkar Sigrúnar voru
bræður og mæður okkar systur,
svo þetta var sannkölluð stórijöl-
skylda. Árið 1927 fluttist svo íjöl-
skylda hennar til Akureyrar og
átti hún alla tíð síðan heima þar.
Sigrún fór snemma að vinna eins
og þá var siður og kom fljótt í
ljós dugnaður hennar og áræði.
Talaði hún stundum um hvað
gaman var í síldinni á Siglufirði.
Hún fór í húsmæðraskólann á
Hallormsstað og útskrifaðist
þaðan eftir tvo vetur sem vefn-
aðarkennari. Minntist hún þess
tíma með mikilli gleði.
Árið 1939 giftist Sigrún Þor-
steini Sigurðssyni Austmar og
eignuðust þau þrjú börn; Ás-
laugu Maríu, Elías og Sigurð
Áskel, sem öll eiga maka og
börn. Þorsteinn lést langt fyrir
aldur fram árið 1984. Þau
byggðu sér hús við Ilvannavelli 2
og þar ólust börnin upp. Þar ríkti
glaðværð og gestrisni og eigum
við hjónin ánægjulegar endur-
minningar frá samverustundum
með Sigrúnu og Steina. Sigrún
starfaði lengi sem gæslukona á
leikvöllum bæjarins og ávann sér
þar traust og hylli ungdómsins.
Stundum hitti hún fólk sem sagði
henni að hún hefði passað þau
þegar þau voru lítil. Það fannst
henni nú ekki amalegt. Mörg ár
vann hún við ræstingar á Fata-
verksmiðjunni Heklu. En Sigrún
gekk ekki alltaf heil til skógar
því að í mörg ár þjáðist hún af
fótameini sem illa gekk að lækna
og þurfti hún að fara oft á
Ileilsugæslustöðina til aðhlynn-
ingar. Átti hún ekki nógu sterk
orð til að lýsa því hvað fólkið þar
var henni gott.
En sorgin gleymir engum og
Sigrún var búin að horfa á eftir
eiginmanni, bræðrum, frænda og
elskulegum dóttursyni yflr móð-
una miklu. Vel hefur örugglega
verið tekið á móti henni af öllu
skemmtileg. Hún var afdráttar-
laus í skoðunum og stóð stund-
um fast á sínu, en alltaf með full-
um rökum og reiðubúin að
hlusta. Hún átti held ég verst
með að umbera hroka og yfir-
læti, og erfiðast með að fyrirgefa
ójöfnuð hvort sem var vegna pól-
itíkur eða heimsku. Sjálf var hún
hlédræg og hófsöm, henni var í
nöp við sýndarmennsku og
grunnfærni, fannst lítið til um þá
sem helst láta á sér bera í íjöl-
miðlum, en hún var veik fyrir
öllu afreksfólki í andanum, í
menningu og menntum, rithöf-
undum, tónlistarmönnum, fræði-
mönnum. Hún var gáfuð kona og
vel menntuð, víðsýn og fordóma-
laus, víðlesin ekki bara á sínu
eigin fræðpsviði heldur mörgum
öðrum, í klassískum fræðum,
fornum bókmenntum og nýjum;
hafði vakandi áhuga og fróð-
leiksþorsta vfsindamannsins allt
til hins síðasta.
Þau Grethe og Jakob voru
einstaklega samrýnd á
lífsgöngunni, samband þeirra
var byggt gagnkvæmri virðingu,
djúpri umhyggju og ástúð, alla
tíð. Síðustu árin hrakaði heilsu
Grethe mjög. Ilún hafði lengi
þjáðst af slæmu astma, en síðar
lagðist á hana erfiður gigtarsjúk-
dómur, sem þjakaði hana mjög
og olli henni miklum sársauka.
Síðustu sex árin átti hún svo erf-
itt með gang, að hún komst lítið
úr húsi. Hún hélt þó andlegum
styrk sínum og þrótti, tók erfið-
leikum sínum af miklum kjarki. í
þeim þrengingum öllum stóð
Jakob sem klettur við hlið
hennar, vék varla frá henni;
hans er missirinn mestur.
Örnólfur Thorsson.
fólkinu hennar, sem farið er. Síð-
ustu árin bjó Sigrún í fallegri
íbúð í húsi aldraðra við Víðilund
20. Þar eignaðist hún eins og alls
staðar annars staðar sem hún
bjó, frábærlega góða vini, sem ég
veit að sakna hennar mikið. Við
hjónin þökkum Sigrúnu áralanga
vináttu og biðjum Guð að blessa
minningu hennar.
Öllum afkomendum hennar,
systrum og fjölskyldum þeirra,
sendum við innilegar samúðar-
kveðjur. Guð blessi ykkur öll.
Helga Sigurlaug
Baldvinsdóttir.