Dagblaðið Vísir - DV - 02.07.1983, Blaðsíða 22

22
DV. LAUGARDAGUR 2. JÚIi 1983.
Helgarvísur
Helgarvísur
Helgarvísur
Helgarvísur
59. þáttur
Ekki eru þeir margir, sem yrkja sléttubanda-
vísur, svo að vit sé í. I síðasta þætti birtust
nokkrar teknar úr Visnakveri Daníels Ben. Eg
valdi þær af handahóf i, en hér á eftir fara nokkr-
arenn:
Vöku léttum, frœdi fród
fjötrum sléttuböndum.
Stöku fléttum, okkar 6ð
orðum nettum vöndum.
Halla sumri fögru fer,
fjalla- skalla nœðir.
Falla grösin. Hrímið hér
hjalla alla klæðir.
Árin horfnu fræði fróð
Jœrði lífsins gllma.
Sárin fornu grœði góð
gæfan alla tíma.
Gengur vegi frelsis frá
frlðri meyju giftur.
Lengur eigi brosir brá,
bliðriþreyju sviptur.
Berðu jafnan geðið glatt,
góður öllum sértu.
Verðu auma, segðu satt,
sannur maður vertu.
fleiri vísur eftir þennan ágæta hagyrðing og
skáld. Fyrsta vísa bókarinnar heitir:
TJL LESENDANNA
Oft hefég saman orðum hnýtt
einum mér til gleði.
Það er annars ekkert nýtt,
að íslendingur kveði.
VIÐKVÆMNI
Bezt hafa þeir á brautu þrœtt,
er brast ei viljann eiga.
Þeim er oft við hrösun hætt,
sem hjarta viðkvœmt eiga.
VÖLTER VINÁTTAN
Vinsemd manns er erjum í
eins og lœvis tófa.
Nú var ég særður sáriþví,
sem mun aldrei gróa.
RÆÐUMAÐUR
Alltaf getur hann orð til lagt
— aldrei mælskan svíkur.
Það er eins og allt sé sagt,
er hann máli lýkur.
SVEITARBRA G URINN
Sveitin hjá þeim orðin er
einstakt menntavígi.
fhæstu sætum hreykja sér
heimska, mont og lygi.
Visnað haustblóm vaknar aftur,
— vitnarþannig glöggt um sig
lögmálsbundinn lífsins kraftur.
— Líttu, maður, kringum þig!
Sólin heit um bætir betur,
blómum skreytir jörð á ný.
Hver afneitað Guði getur
gróðurreit svo fögrum í?
Berst úr lyngmó yndisangan,
ungur syngur fugl á grein.
Sólarhringinn sumarlangan
sífrjó yngist gróðurrein.
Blikar særinn Ijóma llkur,
lindir tœrar stíga dans.
Vorsins blœr um vanga strýkur,
vonin hlær í brjósti manns.
Þá koma hér þrjár vísur úr rímu eftir ónefnd-
anhöfund:
Æxlast gróður æðri kennda,
eflist bróðurkœrleikinn.
Austmenn góðir endursenda
okkur þjóðardýrgripinn.
Vísuðu hrafnar leið að landi
lúnum drafnarrakkanum.
Meyjasafn í stoltu standi
stóð á hafnarbakkanum.
Þær höfðu áður aldrei haft
yl frá ráðunautum.
Fyrir mörgum árum (líklega u.þ.b. 50) tefldu
Sauðkrækingar og Hvammstangarar simskák.
Þá var Jónas Sveinsson læknir á Hvamms-
tanga. Var hann landsfrægur fyrir tilraunir sín-
ar að yngja menn upp. Meðan á símskákinni
stóð, orti Isleifur Gíslason á Sauðárkróki:
Tafls í órum einvíg háð
einatt vóru afsnilli.
En Boðnarsjór um símaþráð
seggja fór á milli.
Hrókur fast að frúarhupp
fór með bllðuorðum.
Skyldu þeir hafa yngt hann upp
eins og karlinn forðum.
Sðari hluta þessara vísna Isleifs hef ég líklega
birt áður, en hina fyrri fann ég í bókinni „Detta
úr lofti dropar stórir”. Þar er svarvísa til Is-
leifs, sem „kom að vestan.” Ekki er höfundur
tilgreindur, en mér þætti ekki ólíklegt, að hann
hafi verið Valdemar K. Benónýsson, — þetta er
aðeins tilgáfa mín. En vísan er svona:
fsleifsknörinn ýtirnúna
út úr vörunum,
faldar öruggt efst við húna
öllum spjörunum.
„Oft hef ég samaii orðnm hiiýtt
efmim mér til gleði"
Vœnkar standið, hverfur hríð,
hvergi vandi nœrri.
Grænkar landið, blómin blíð
brosa grandi fjarri.
Kappa sálum fögnuð fann
frækinn stála- hlynur.
Tappa- fálum ennþá ann
aldinn skála- vinur.
Bjami Jónsson kennari og meðhjálpari í Dóm-
kirkjunni í Reykjavík var tvíkvæntur. Síðari
kona hans var Valgerður Einarsdóttir frá Tann-
staöabakka í Hrútafirði. Sonur þeirra var Skúli,
sem lengi starfaði sem póstmaður í Reykjavík.
Valgerður var móðursystir Skúla Guðmunds-
sonar alþingismanns. Skúli Bjamason er látinn,
en fyrir nokkrum árum skrifaði hann mér. Sendi
hann mér vísur, sem nafni hans Guðmundsson
hafði ort til Bjama Jónssonar á sjötugsafmæli
hans 11. september 1932. Fara þær vísur hér á
eftir:
Þó að herji hretin köld
hér l veröldinni,
hafa aldrei húmsins völd
haggað gleði þinni.
Oft mig hressti innri glóð
og ylur þinnar handar;
þú átt auð í sálarsjóð,
sem að ekkert grandar.
Þótt kerling Elli komi nœr
og klækjum beiti sínum,
aldrei gamla flagðið fœr
fang á andaþínum.
Horfa andans augu þín
engum vanda bundin;
á fögru landi festa sýn
fyrir handan sundin.
Skúli Guðmundsson hefur ekki haft mjög mik-
ið álit á samtíð sinni, eftir þessari vísu hans að
dæma:
Við skulum brokka, Blakkur minn,
báðir skamma œvi.
Ég held varla, að vekurðin
veröldinni hœfi.
Hér em nokkrar lausavísur eftir Kolbein
Högnason. Þær tek ég úr ljóðabók hans „Hnoð-
naglar.” Af mörgu er að taka í þessari bók og
ekki vandalaust að velja, en seinna mun ég birta
NÝMÆLI
Þetta væri, virðist mér,
vert að setja í bögur,
ef að þrifist eitthvað hér
annað en kjaftasögur.
KJAFTASÖGUR
Löngum mest er lýðsins þrá
láta sögu fljúga.
Bresti efni, er alltafþá
eitthvað til að Ijúga.
KYNLEGT LÖGMÁL
Hver, sem fárin forðast hér,
fljótt mun lífi týna.
Hinn, sem gjarnan glatar sér,
gœfu finnur sína.
STEINKA
Alveg gengur yfir mig
öllþln sálarhreinka.
Eflaust moldin erfirþig
óspjallaða, Steinka.
MORGUNSÁR
Ársól tindum logalín
Ijósum bindur nú með degi.
Fríð er myndin, fóstra, þín,
fjöllin synda í bláum legi.
I síðasta þætti birtust margar vísur eftir Jón
Sigurðsson frá Skíðsholti. Hann sendi einnig
árstíöavísur, sem hér fara á eftir:
HAUSTSVALI
Litblóm nú við lítinn kost
lifa ævi stranga,
þegar haustsins fyrstu frost
fölva slá á vanga.
Er sem dulin bresti bönd,
byrgist valdar leiðir,
þegar kulsœl haustsins hönd
hélufaldinn breiðir.
UMMIÐJAN VETUR
Vetrarnóttin, tíð og tími,
troða víða djúpstœð spor.
Allir, þótt við elli glími,
eiga draum um sól og vor.
VORIÐKEMUR
Varð mér enn að vonum mínum,
vöknuð er um sumarmál
upp af vetrarsvefni sínum
síung vorsins gróðurnál.
Ei nam svíkja ’ ’hinn eðalborni
engum likur brands iþraut.
Fá var píkan mey að morgni
meður slikan rekkjunaut.
Jón Rafnsson kvað svo um Karl Isfeld:
Glœfraleg er gleidd þín,
gott kveld, ísfeld.
Magna tekur mærð þín
maureld, ísfeld.
Seld er tyrðils sálþín
sígeld, íafeld.
Greið nú drykkjargjöldþín.
Gott kveld, ísfeld.
Isleifur Gíslason á Sauðárkóki orti þennan
þekkta kviðling, sem nefnist „Athugaverð
fæða”:
Andarnefjuspik eta vann,
yndislega það niður rann,
sæll gerðist nú hinn svangi.
Meðlœti eltir margoft böl,
maðurinn fékk nú iðrakvöl
með norðvestan niðurgangi.
Þegar auglýst voru Hamborgarlæri, fannst Is-
leifi, að kenna mætti fleira en læri við stórborgir
Evrópu:
Hamborgarlæri hefég etið,
holl var sú fœða og nœrandi,
Leningrads- hryggi lítils metið,
Lundúnabógum unnandi.
Oslóar- síður metþó mest
og magál kenndan við Búdapest.
Jóhann Steinason hæstaréttarlögmaður
kenndi mér nýlega þessa vísu, sem ort var um
Harald Hjálmarsson. Ekki veit Jóhann höfund-
inn, en vísan mun hafa verið kveðin, er Harald-
urvaraðkynda:
Halli kastar koksi á glóð,
kátur horfir fram á veginn.
Þetta ’ er œfing afbragðs góð
undir starfið hinum megin.
Næsta vísa var kveðin eftir að ráðunautar hjá
Búnaðarfélagi Islands höfðu leiðbeint á nám-
skeiði fyrir bændur. Ekki veit ég, hvar á landinu
þetta var né heldur hver höfundurinn er:
Stúlkurþáðu kærleikskraft
kvölds l bráðum þrautum.
„Loki Laufeyjarsori” botnar fyrripart Gvend-
ar J.:
Er sem styðji œðri máttur
oft i hryðjunum.
Lífsins gyðju lofa ég sáttur,
laus úr viðjunum.
En Gvendur J. botnar fyrriparta Friðriks Sig-
fússonar:
Þótt í búi þröngt sé nú,
þá ég trúi á landið.
Eflið kærleik, iðkið trú,
umtaljafnan vandið.
Þó að blási margt í mót,
mæta skaltþví glaður.
Lífsins aldrei öldurót
áþér hríni, maður.
Þó að kaldir vetrarvindar
veiki flestra hugarþel,
þegar aðra æðran blindar,
yrki ég um legg og skel.
Gvendur J. botnar einnig fyrripart Þorgríms
Þorgrímssonar:
Yfir öllu grœnu gleðst ég,
sem gægist upp úr moldinni.
Afþví, er veitir hlýju, hleðstég
hörku meiri’en,,soldinni”.
Og að lokum fyrripartar:
Við sumarylinn grösin gróa,
grænu skrýðist fold á ný.
Huldukonur kalla á
karska sveina nú til dáða.
Vœnkast hagur, hækkar sól,
himinn fagur, gleði’ísinni.
Afgefnutilefni:
Munið þið pósthóf sextíu og sex
suður l Hafnarfirði.
SkúliBen
Utanáskriftin er:
Helgarvísur
Pósthólf 66
220Hafnarfjörður.