Dagblaðið Vísir - DV - 22.07.1983, Blaðsíða 13

DV. FÖOTUDAGUR 22. Jttli 1981.
13
Kjallarirsn
Haraldur Blöndal
safnaö saman öllum upplýsingum um
efnahernað Sovétmanna og heita
jafnvel verðlaunum, ef finnast kynnu
órækar sannanir.
Eins og að framan getur, þá hafa
Sovétmenn undirritað alþjóða-
samninga um bann við framleiðslu og
beitingu efnavopna. Þrótt fyrir það
halda þeir áfram sínu strikL
Vitað er, að í Evrópu hafa þeir
þjálfað hersveitir, sem beita eiga
eiturgasi í árás á Vestur-Evrópu, og
munu þeir vera eina þjóðin í heim-
inum,' sem þjálfar sÚkar herdeildir
reglulega og lætur þær taka þátt í sam-
eiginlegum heræfingum. Vitanlega er
slíkur hemaður bannaður með
alþjóðasáttmálum, en hvað varðar
félaga Antropoff um það.
Hins vegar hljóta menn að hafa til
hliðsjónar í öðrum samningum við
Sovétmenn, hversu þeir halda þá
samninga um takmarkanir vigbún-
aðar, sem þegar .hafa verið undir-
ritaðir. Og ég get ekki séð, aðástæða sé
til þess að ætla, að Sovétmenn muni
frekar halda samninga um takmörkun
kjarnorkuvopna en takmörkun efna-
hernaðar.
Vitanlega væri það æskilegt að ná
samkomulagi við Sovétríkin um tak-
mörkun kjamorkuvigbúnaðar. En það
getur aldrei verið takmark í sjálfu sér
að skrifa undir slikt samkomulag, ef
vitað er, að það er þýðingarlaust og
annar aðilinn er ákveðinn i að svíkja
samkomulagið við fyrsta tækifæri. Er
þá ekki betra að tryggja öryggi Vestur-
landa með ógnarjafnvægi, láta Sovét-
menn skilja það, að árás þeirra á
Vestur-Evrópu verður svarað af fullri
hörku.
Þessa dagana er verið að ganga frá
samkomulagi í Madrid um mannrétt-
indL Sovétmenn munu sjálfsagt skrifa
undir þann sáttmála eins og þeir skrif-
uðu undir Helsinkisáttmálann. Eg fæ
hins vegar ekki séð, að þessir sátt-
málar muni skipta neinu máli um
|mannréttindi í austantjaldsríkjunum.
Þar verður sama kúgunin og áður og
þeir menn sem vísa í samningana til
stuðnings kröfum sínum um mannrétt-
indi munu hverfa í fangabúðir eða
geðveikrahæli.
Meðan á þessu stendur tala Sovét-
menn hins vegar um nauðsyn þess að
takmarka kjarnorkuvígbúnað í
Evrópu og gera ýmist aö hóta eða lofa
öllu fögru. Þeir hafa hins vegar aldrei
fengist til þess að lofa því að minnka
herafla sinn i álfunni, þannig að hann
verði ekki lengur ógnun við Vestur-
lönd. Þeirra boð hafa verið um, að
staðfest sé með samningi, aö yfir-
burðir þeirra í Evrópu haldist.
Friðarhreyfingar í Evrópu hafa
tekið upp baráttu fyrir einhliða afvopn-
un Vesturlanda. Afvopnun, semeraö
vísu aöeins bundin við kjarnorkuvopn,
en gæti þó reynst afdrifarik. Friðar-
hreyfingarnar hunsa lærdóminn af
afvopnuninni milli heimsstyrjaldanna,
þegar Hitler fékk næði til þess að víg-
búast. Þær gleyma því einnig, að
friðsamleg sambúð verður aldrei
tryggð með samningum einum, heldur
verður að sýna friöarvilja í verki.
Menn viröast oft gleyma því, að
þjóðir greinir ekki á vegna þess aö þær
eiga vopn og hafa heri. Þjóðir koma
sér upp her og vopnum vegna þess, að
ágreiningur er við nágrannann. Þegar
menn geta treyst nágranna sínum,
hverfur þörfin fyrir herina, — en
hvenær veröur hægt að treysta Sovét-
mönnum í utanríkismálum?
Haraldur Blöndal
A „Þjóðir greinir ekki á vegna þess að þær
eiga vopn og hafa heri. Þjóðir koma sér
upp her og vopnum vegna þess, að ágreiningur
er við nágrannann.”
/. V •+

í langskólanám eigi sér aöstandendur,
sem vel eru stæðir fjárhagslega. Hvar
er þá komið jaf nrétti til náms ?
Menning er ekki munaður
Fjármálaróðherra spyr, hvort þjóð-
in vilji halda áfram þessum stööuga
fjáraustri í Lánasjóö íslenskra náms-
manna, Sinfóníuhljómsveitina, Þjóð-
leikhúsið og margt, margt fleira, sem
gerir ekkert annað en að stækka og
bólgna út, ó sama tíma og við erum að
6oða samdrátt í þjóðfélaginu (Timinn
14. júlí). Það er fleira en hagsýni og
þrautseigja, sem þarf til að þrauka í
harðbýlu landi. Það er ekki síst menn-
ing og tunga, sem skapar þá samheldni
og sérstöðu, sem tryggir framtíð
þjóðar. Hvort tveggja hefur for-
mæðrum okkar og -feðrum tekist að
varðveita, jafnvel ó tímum mannfellis
og mikilla þrenginga, ef til vill með-
vituð þess, að í vakandi menningarvit-
und felst fjöregg þjóðarinnar. Menning
er ekki munaður, hún er eölileg tjáning
einnar þjóðar á sérkennum sínum og
lífsreynslu.
Það er þó ekki fyrr en á ailra síðustu
árum, sem við höfum almennt fundiö
jafnmikið næði frá lífsbaróttunni til að
njóta menningarinnar. Við höfum haft
tækifæri til að hlúa að og rækta táp-
mikið og blómstrandi menningarlíf. Só
jarðvegur hefur verið undirbúinn af
alúð, sem upp úr spretta nú margir,
þróttmiklir einstaklingar, sem skapa
og tjá list sína með fæmi og fjöl-
breytni, svo að allur f jöldinn nýtur. Þó
er það ekki síður mikils vert, að al-
menn þátttaka í listsköpun og menn-
ingarstarfi hefur aldrei verið meiri.
Allt þetta auðgar og styrkir íslenska
þjóðarsál.
Það er meðal forgangsverkefna
Kvennalistakvenna að fjárfesta í
menntun barna sinna og í þeirri mein-
ingu, sem við viljum að móti þau. Þess
vegna biðjumst við eindregið undan
því, að kjörorð okkar skuli notað til að
afsaka „spamaðaraðgerðir” eins og
niðurskurð á námslánum eða fram-
lögum til menningarmála.
Slíkar aðgerðir teljum við ekki í
anda hinnar hagsýnu húsmóður.
Guðrún Agnarsdóttir
þingmaður Samtaka um kvennaiista.