Dagblaðið Vísir - DV - 30.12.1983, Blaðsíða 16

16
DV. FÖSTUDAGUR30. DESEMBER1983.
Helgarvísur
Helgarvísur
Helgarvísur
Helgarvísur
82. þáttur
Fyrst eru vísur eftir Gísla Olafsson frá Eiríks-
stööum.
VOR
Vorid mettar allt af ást,
uppþá léttir hridum.
Fannablettir burtu mást,
blómin spretta’ í hlídum.
ÁSTARVÍSA
Nýjan varma vonin fœr
á vegum arma ’ og kinna.
Ástarbjarma á mig slœr
eldur hvarma þinna.
HEIMSKA OG VIT
Strídið hefja heimska' og vit,
hjartað þar til stanzar.
Mœðir þrœlinn matarstrit,
meðan skríllinn dansar.
IIETLJR SJÁ A UG U EN A UGA
Sá ég flotta ’ og fagra mey,
flest það vottað getur.
Innriþvottinnþekkti’ég ei,
þar sér Drottinn betur.
EFTIR ÁSTÆÐUM
Á gleðifundum oft fœr eyðzt
allt, sem lund vill baga,
en mér hefur stundum líka leiðzt
lífsins hunda-þvaga.
Teitur kveður svo um jólin 1940:
Brást sú von, er brjóstið ól,
betur að ég svœfi.
Þessi myrku, þurru jól,
það er bragðlaus œvi.
Ogenn kvaöTeitur:
Gott er að blási ’ á móti mér,
meðbyrþola fáir.
Gœta skyldi að sjálfum sér
sá, er aðstoð þráir.
Teitur kvað svo um sjálfan sig:
Eg hef vilja ’ en vantar mátt,
veginn, fundinn léttur.
Þótt mig lifið leiki grátt,
lœzl ég standa réttur.
Mikið fjandi ’ er mér nú kalt;
maður verður feginn,
að hljóta að lokum, eftir allt,
ylinn hinum megin.
Berjast andstœð öfl í mér,
illu og góðu knúin. —
Holdið veikt, — en andinn er
alltaf reiðubúinn.
Að lokum þessi eftir Teit Hartman:
Þá koma vísur eftir „Bjössa Bomm”, Björn
Jónsson, lækni í Vesturheimi, sem yrkir nær ein-
göngu í gamansömum tón. Til Sigurlaugar
Bjarnadóttur, frænku sinnar frá Vigur, kvað
Björn þessa vísu fyrir kosningarnar 1973. Vísan
átti að verða Sigurlaugu uppörvun í kosninga-
baráttunni á Vestfjöröum:
Sem villt á erli húsgangshjörð
hraðar ferli sigur
sjálfstœðiskerling seigluhörð
Sigurlaug perla í Vigur.
Björn læknir henti á lofti fyrripart í vísnaþætti
Þjóðviljans, og varð úr þessi staka:
Fýkur í hin fornu skjól,
fölna vinakynni.
Halda verð ég heilög jól
með hundtíkinni minni.
Björn kveöur svo um „uppruna Islendinga”:
íslendingar af konungakyni
kenna sig yfirleitt beint,
þótt einstaka dœtur og ambáttarsyni
af aðli þeir meðgangi seint.
Björn kveður svo um „bréfleti landa”:
Dýr er nennan, Drottinn minn,
þá dýrtíð reynt ég hefi
að vera atlan veturinn
að vonast eftir bréfi.
Nógan gefur snjó á snjó,
snjóum vefur flóató,
tófa grefur móa mjó,
mjóan hefur skó á kló.
Og Hjálmar kvað svo um Bjarna Thorar-
ensen:
6, þú hrip í syndasjó,
sálarskipið manna,
undan gripið allri ró,
ills til lipurt jafnan þó.
Bólu-Hjálmar kvaö í Svalbarðskirkjugarði:
Langt er síðan lék ég hér
lífs með engan dofa.
Fúnir undir fótum mér
frœndur og vinir sofa.
Hallgrímur Pétursson kvaö:
Kuldinn bltur kinnar manns,
kólnar jarðarfræið.
Ekki er heitur andi hans
eftir sólarlagið.
Séra Jón á Bægisá kvað:
Þó í hausinn vanti vit
víf með heyrn og máli,
sést það ei fyrir silfurlit
og silkiklúta prjáli.
— 0 —
Fortíð manna fylgir þeim
fram til ævfloka
Heimskan vekur hættu grun,
hart er slíkt í eyrum,
sú hefurgæfu gengismun
gert mér eins og fleirum.
HÁLFKÆRING UR
Áhrif bresta iðrunar,
auðgast mest af hroka.
Gögnin flest tilglötunar
geymir í nestispoka.
HLUSTAÐU
Veiztu, kœra vina mín,
vonin hjá þér dvelur,
meðan heita höndin þín
hjartaslögin telur.
SJÁÐU
Enginn getur gert að því,
sem gengur æviveginn,
þó hundurinn bíti hælinn í,
en heimurinn báðum megin.
I)EGI HALLAIt
Myrkrið skellur óðum á,
œvi svella störkin,
hárið fellur, fölnar brá,
finn ég eltimörkin.
Látum þetta nægja eftir Gísla Olafsson að
sinni. Ásvaldur Magnússonkvað:
Þrekið lánað lamað er,
lúinn þjáning vekur.
Hárin grána’ áhöfði mér,
hrukka brána tekur.
Þó að biðin hér sé hál,
haldast við mun styrkur.
Geislar friður Guðs í sál
gegnum niðamyrkur
Brátt að ending líða fer,
leið á enda gengin.
Guðs frá hendi holl var mér
hjálp og bending fengin.
— 0 —
Teitur Hartman kvað svo um erfðasyndina:
Allir tosa inn í heim
erfðasynda poka.
Fortíð manna fylgirþeim
fram til œviloka.
Þó ég sé að yrkja óð
um allan fjandann,
verður engin vísan góð, —
það vantar andann.
— 0 —
Eg hef þegar birt margar vísur eftir Jón S.
Bergmann. En það er af nógu að taka hjá hon-
um, þegar velja skal góðar vísur. Hann kvað svo
um Sigurð Breiðf jörð á afmælisdegi hans:
Breiðfjörð hjarta hrifning snart,
hirti vart um gjöldin.
Vonin bjarta og bölið svart
börðust hart um völdin.
Orti um hríð við örlög stríð
engu að síður bögur.
Vöktu tiðum léttu lýð
tjóðin þýð og fögur.
Jón kvað einnig eftir Þorstein Erlingsson:
Þorsteinn fjarri Garðarsgrund
geiglaus var t banni,
sannleiksbrandinn bar í mund
betur hverjum manni.
Þótt hann skortigullin gjöld
og glit, er hofmenn prýða,
fyrir krónu og konungsvöld
kaus hann ekki að skríða.
Mat hann hreina manndómslund
meira en trúarsiði;
því varð hlýlt við Þorsteins fund
þeim, er skipbrot liðu.
Óður var hans allur snilld,
aldrei hik né veila,
hvort sem orðin urðu mitd
eða heimsádeila.
Hrœsnaranna hœddi raust,
harður svikaranum,
öllu veiku vernd og traust,
vegur kœrleikanum.
Þó að skáldsins brostnar brár
byggi grafar inni,
Þorsteinn verðurþúsund ár
þjóð í fersku minni.
— 0 —
Björn hefur verið andvaka er hann kvað:
Ætli mér væri unnt að sofa,
einum blundi ná?
Nú er ég kominn með nálardofa
nœturvofum hjá.
■0-
Næst komum viö við hjá Siguröi Breiöfjörð:
Feginn nú ég fer á kreik
frá því öllu saman.
Bezt er að hœtta hverjum leik,
hœstþá stendur gaman.
Páll Olafsson kvaö:
Hver vill annars eigum ná,
um einskilding og dalinn
menn eru ’ að þræla og ýtast á,
unzþeir falla ’ i valinn.
Eyjólfur Jóhannesson kvað svo um hjón:
Kaffið henni kemur bezt,
kalt svo enni hlýni,
en laufaspenni tangar mest
að lifa ’ á brennivíni.
Jón Sigurðsson sýslumaður kvað svo í
Tímarímu:
Kerlingar var kjaftur flár,
keyrður upp með sköllum.
Hafðún ekki hundrað ár
hlegið með ’onum öllum.
Eggert Olafsson kvað þessa frægu sléttu-
bandavísu:
Jarpur skeiðar fljótur, frár,
fimur reiða tjónið,
snarpur leiðar gjótur gjár,
glymur breiða frónið.
Guðmundur Ketilsson, bróðir Natans, kvað
svo um Skáld-Rósu:
Ýmist hringa geigvœn Gefn
gulls mig stingur nálum
eða syngur að mér svefn
í hendingamálum.
Bólu-Hjálmar kvað:
Jónatan Jakobsson kom aö máli viö mig.
Hann fór með vers eftir sig, sem ég mátti ekki
læra né hafa eftir. En í framhaldi af rabbi
okkar setti ég þetta saman:
Virðist mér allt ganga gegn,
gerist varla skrifandi.
Þetta er orðið mér um megn,
,,maður Guðs og lifandi”..
Jónatan sagöi mér, aö „maður Guös og
lifandi” væri líklega gömul ljóðlína. Eg hélt, að
þetta væri gamalt orðatiltæki, sem menn not-
uðu orðum sínum til áherzlu. Jónatan benti mér
á Hreggviö Daníelsson, sem kynni líklega vísu,
sem endaði á þessum orðum.
Hreggviður sagði mér, að Ásgerður Bjarna-
dóttir í Núpdalstungu í Miðfirði hefði kennt sér
vísu, sem kveðin hafi verið fyrir munn gamallar
konu, sem hefði oft viðhaft þetta orðatiltæki:
Heyra myndirðu hjá mér orð,
hefði ég verið skrifandi.
Margoft sagði menjaskorð:
,,Maður Guðs og lifandi. ”
Þetta tek ég hér sem dæmi um það, hve vísur
geta veriö hver annarri líkar.
-0-
Að lokum verða hér rifjaðir upp fyrripart-
arnir, sem lagðir voru fyrir lesendur í síöustu
Helgarvísum:
Meðan himir hnípin þjóð
og harðir tíma liða, . . .
Efég hitti á óskastund,
aðeins þess ég bæði. ..
Þegar róður þgngjast fer,
þegna hljóða setur.
Fyrir bezta botninn er heitið þúsund krónum.
Botnar skulu hafa borizt Helgarvísum fyrir 15.
janúar á næsta ári.
Enn eru lesendur hvattir til þess aö senda
vísur, gamlar sem nýjar.
Skúli Ben.
Utanáskriftiner:
Helgarvísur
Pósthólf 66
220 Hafnarfjörður.