Dagblaðið Vísir - DV - 05.03.1984, Qupperneq 14

Kjallarinn
DV. MÁttÚíjÁÖUR5. MARS1984'
GUÐJÓN JENSSON
PÓSTAFGREIDSLUMAÐUR.
Sú þjóömálaumræða sem einna hæst
hefir risiö meöal landsmanna síöustu
misseri hefur einkum verið tengd dýr-
tíð og launamálum. Eðlilegt er aö
umræöur um þessi mál veröi fyrir-
ferðarmiklar og jafnvel langdregnar
og leiðinlegar enda mun dýrtíöarvand-
inn vera vandleystur, einkum þegar
þjóöin er ekki allskostar sammála
um hvernig eigi aö standa aö lausn
þessa vandamáls. Dýrtíöin var hreint
djöfulleg oröin, einkum á fyrstu mán-
uöum valdatíma núverandi ríkis-
stjórnar. Þá var dýrtíðardraugnum
sleppt algjörlega lausum, einkum
hækkaði opinber þjónusta upp úr öllu
valdi. Láglaunafólk með galtómar
buddur sínar hefur þar af leiðandi
þurft að leysa sín fjárhagsvandræði
með sívaxandi lántökum og aukinni
notkun á greiöslufrestsskirteinum
(kreditvítakortum). Nú hefir hol-
skeflan loks náö aö hjaöna sem
afleiðing einhverrar þeirrar harðn-
eskjulegustu kjaraskeröingar sem
lslendingar minnast frá því aö þeir
liföu á tómu loftinu og skinnpjötlum
sem þeir lásu Islendingasögurnar af
lengi vel. Nú er sú tíö flestum ef ekki
öllum gleymd en kominn tími
grjónagrautsáts: Þykkur Steingríms-
vellingur meö kanilsykri og niður-
greiddri framsóknarmjólk. Á þessu
skal þjóöin lifa gegnum þykkt og þunnt
hvað sem tautar, a.m.k. svo lengi sem
fólk fær ekki meira borgað en sem
kemur rammagerð ríkisstjómarinnar
að gagni. Spuming er hvort Stein-
grímur vilji beita sér jafnframt fyrir
niöurgreiöslu á kanilsykrinum og ef til
vill rúsínum líka svo unnt sé að reka
heimilin í landinu sem næst þessum
margfræga núllpunkti.
Samningsréttur
Þá hafa verkalýösfélögin fengið rétt
til samninga á nýjan leik en heldur
þykir mörgum vera þröngt fyrir sínum
dyrum þegar þessi rammaslagur
meöal ráðamanna setur samninga-
mönnum línumar. Þrátt fyrir marg-
ítrekaöar óskir ráðamanna, t.a.m. for-
sætisráðherra, um aö þeir lægstu eigi
aö fá mest verður annað í framkvæmd-
inni. Allir eiga að fá sömu pró-
sentuhækkun upp úr en láglaunamenn
sitja eina feröina enn eftir meö sára-
lítiö í höndunum, sem skiptir litlu til
eöa frá. Vitanlega ber að taka þá
stefnu aö rammagerð ríkis-
stjómarinnar veiti þeim lægst launuöu
helst allt, sem er til skiptanna, þannig
að hækkuninn þynnist út þegar ofar
sækir í launastigana. Mætti t.d. hugsa
sér að öllum væri þá veitt sama
krónutala en þá er unnt aö færa lægstu
laun mun meira upp, jafnvel upp í
15.000,- á mánuöi eins og háværar
kröfur eru uppi um í þjóðfélaginu í
dag.
Hvernig unnt er aö bæta aftur
versnandi hag láglaunafólks á Islandi
á sem hagfelldastan og viövarandi hátt
er allerfitt að segja til um. Stefna nú-
verandi stjómvalda og langsamlega
flestra atvinnurekenda hefur einkum
mótast af þeim viöhorfum aö laun
þeirra sem aumkunarverðustu störfin
vinna, svo sem verkamanna, bænda og
sjómanna, iönaöarmanna og þeirra
sem vinna við framleiöslu, svo sem
fiskvinnslu, séu of há og fyrirtækin
standi ekki undir meiri launum. Hver
kannast ekki viö þau viðhorf aö
hækkun á lágu laununum leiöi til auk-
innar dýrtíðar? Hins vegar hefi ég
aldrei rekist á þá skoðun aö háu launin
geti á sama hátt verið hvati aö aukinni
TÓNAR ERU ERFITT
EFNIAÐGÓMA
— viötal við Jón Nordal tónskáld
Við snúum talinu nú aö öörum
verkefnum Jóns en hann er einnig
skólastjóri Tónlistarskólans í
Reykjavík og lék talsvert opinber-
lega á píanó fyrstu árin eftir aö hann
kom frá námi erlendis.
— Skólastjórastaðan hefur verið
skemmtileg, þar hef ég horft á bylt-
inguna veröa til. Það hefur oröið
bylting hér í tónlistinni á síðustu ár-
um. Fjöldi hljóöfæraleikara og tón-
skálda er nú mjög mikill og tónlistar-
lífið hér hefur eflst ótrúlega. En
píanóleikurinn hefur lent útundan
hjá mér. Mig langar alltaf aö æfa
píanóleikinn upp aö nýju því þegar
maður hefur einu sinni stundaö nám
og æfingar vel finnst manni alltaf
eitthvaö vanta ef maður er ekki í
góöriæfingu. Enþaöertímafrekt.
Aö lokum víkjum viö talinu aö
flutningi á nýrri tónlist og tekju-
möguleikum tónskálda.
— Tónskáld sem semja þessa
tegund tónlistar geta hvergi lifaö af
verkum sínum. Þau hafa öll tekjur
einhvers staöar annars staöar frá.
Nú geta menn aö vísu fengið styrki
úr sjóðum hér en þaö er mjög lítið.
Þaö þyrfti aö hafa sjóð, svipaðan
launasjóöi rithöfunda. Eitt af því
leiöinlegasta sem tónskáld eiga viö
aö stríöa er þaö aö þegar þau hafa
samiö verk og fengið það flutt geta
liðiö mörg ár þar til verkin heyrast
aönýju.
En hvað þá um plötuútgáf u?
— Þaö er nauðsynlegt fyrir tón-
skáld að ný verk séu gefin meira út á
plötum svo fólk geti kynnst tónlist-
inni betur Meö því aö gefa út plötur
meö nýrri tónlist kemst hún til þeirra
sem vilja hlusta og þar aö auki er
nútímatónlist oft erfiö að melta og
hlustendur þurfa meiri tíma til að
venjast henni en þeir fá á meðan
flutningur er aöeins bundinn við
tónleika.
Og með þessu létum viö samtalinu
lokiö.
Jón Nordal tónskáld hefur lengi
veriö eitt virtasta tónskáld þjóöar-
innar þó hljótt hafi um hann verið.
Bæði er að Jón hefur ekki verið af-
kastamikiö tónskáld, enda haft í
mörgu ööru aö snúast þar sem hann
er skólastjóri Tónlistarskólans í
Reykjavík, og svo er þaö aö Jón er
hlédrægur maður og lítiö fyrir aö
hafa sig í frammi. Þó hefur meira
borið á tónskáldinu síöustu tvö ár en
oft áður og er skemmst aö minnast
sellókonsertsins eftir Jón sem Sin-
fóníuhljómsveitin frumflutti ásamt
Erling Blöndal Bengtssyni sellóleik-
ara fyrr í vetur, en þaö var m.a. fyrir
þaö verk sem Jón Nordal hlaut
menningarverölaun DV fyrir áriö
1983.
Jón féllst vinsamlega á aö veita
DV viötal nú fyrir nokkrum dögum
og þegar ljósmyndarinn haföi lokiö
sínu verki snerum viö okkur beint aö
efninu, tónsmíöum Jóns.
— Eg hef alltaf samið lítiö og þaö
hafa komið löng tímabil þegar ég hef
ekkert látiö frá mér fara. En nú síð-
ustu tvö árin hef ég samiö mikið. Aö
semja hefur veriö frístundagaman
hjá mér enda er ég í ööru starfi og
mest af því sem ég hef gert, hefur
verið eftir pöntun þar sem ég hef
þurft aö skila verkum á ákveönum
tíma. Öll mín verk undanfarin ár
hafa veriö samin eftir pöntun.
En er ekki erfitt að vinna þannig
undir ströngum tímatakmörkum?
— Þaö hefur verið spenna í
kringum þetta og ég hef heitið
sjálfum mér að taka ekki viö pöntun-
um nú um tíma. Eg er aö vísu með
eitt verk í smíðum sem ég mun ljúka
á þessu ári, kórverk viö texta eftir
Matthías Johannessen sem ég er aö
skrifa fyrir Tónmenntasjóö kirkj-
unnar. En það er ekki tímabundið.
Viö snúum nú umræðunum aö
vinnubrögðum tónskálda og Jón er
fljótur til aö segja aö þaö veröi ekk-
ert alhæft umþau.
— Mín vinnubrögö eru alls ekki til
fyrirmyndar. Mín vinna er öll mjög
tilfinningabundin og þaö vill verða
svo þegar ég er aö semja aö verkið er
meira og minna óljóst þar til í lokin
aö það kemur hratt. Eg verö aö hafa
góðan tíma til aö melta með mér
verkið og það verður allt aö hafa að-
draganda. Tónar eru erfitt efni aö
góma og það tekur ekki bara tima aö
semja, það tekur lika huga manns.
Þess vegna er erfitt aö vinna aö
þessu meö ööru.
Tónskáld sem semja þessa tegund tónlistar geta hvergi iifað af verkum sínum.
Menning
Menning
Menning