Dagblaðið Vísir - DV - 25.07.1985, Síða 4

4
DV. FIMMTUDAGUR 25. JUU1985.
REYÐFIRDINGAR
BÍÐA OG VONA
Segja má aö á Reyðarfirði ríki
vonleysi. I nokkur ár hafa bæjarbúar
beðið eftir því að endanleg ákvörðun
verði tekin um byggingu kísilmálm-
verksmiðju þar. Sú ákvörðun hefur
dregist að mati Reyðfirðinga og þar
eru menn orðnir vonlitlir um að verk-
smiðjan verði reist i þessum lands-
hluta.
Nú eru hins vegar horfur á því að
draga muni til tíðinda í þessu máli.
Fullvist þykir nú að ákvörðun verði
tekin um framtíð verksmiðjunnar á
þessu ári. Sú ákvörðun mun að öllum
hkindum auðvelda Reyðfirðingum
að taka ákvarðanir um sina eigin
hagi.
Þar hafa margir haldið að sér
höndum vegna óvissu.
DV kom við á Reyðarfirði og
rabbaðiviðmennþar. APH
Lfkan af kfsilmálmverksmifljunni þar sem gert er ráfl fyrir afl hún verfli
reist vifl Reyðarfjörfl. APH
ÞOLINMÆÐIN
ÁÞROTUM
— GunnarHjaltason verslunarmaður
„Eg er orðinn mjög óánægður
með að ekki skuli vera hafnar fram-
kvæmdir hér vegna verksmiðj-
unnar,” segir Hörður Þórhallsson,
sveitarstjóri á Reyðarfiröi, í samtali
viðDV.
„Þessi dráttur er orðinn allt of
langur. Það verður að taka ákvörðun
um þetta mál. Þó svo að hún verði
neikvæð er betra að vita að hverju
við eigum að stefna héma á Reyðar-
firði. Enn erum við sæmilega bjart-
sýn á aö þessi verksmiðja risi hér.
Eg tel víst að ákvörðun verði tekin á
þessu ári.
Þessi dráttur hefur haft þær af-
leiðingar að óvissa hefur ríkt hér í
skipulagsmálum. Þá er ákaflega
erfitt að vinna að skipulagningu
bæjarins þegar ekki er vitað hverjar
þarfimar verða,” segir sveitarstjór-
inn.
Hann nefnir dæmi um hvaða
stefnu á að taka i skólamálum þegar
ekki er vitað hversu mörg böm verða
á næstu árum. Fjölmörg önnur dæmi
er hægt að nefna í þessu sambandi.
Þau bera öll að sama brunni. Ovissa
ríkir á flestum sviðum og það er hún
sem fer illa orðið í bæjarbúa.
„Það er gert ráð fyrir að það fjölgi
um 500 manns hér um slóðir vegna
verksmiðjunnar. Þessi fjöldi mun að
einhverju leyti dreifast um
byggðina. Einhverjir munu koma frá
Eskifirði og aörir ofan af Héraöi. Á
Reyðarfirði er hugsanlegt að fjölgun
vegna tilkomu verksmiðjunnar verði
um 300 til 350 manns. Það gefur
augaleið að við yrðum í erfiðleikum
meö að taka á móti svo mörgu fólki á
stuttum tíma. Þess vegna höfum við
lagt áherslu á að ákvörðun verði
tekin um þetta svo hægt verði aö
undirbúa þessa fjölgun sem best. Við
kviðum ekki þessari þenslu heldur
þeim samdrætti sem verður ef verk-
smiðja verður ekki reist hér.
Viö erum í raun sæmilega undir
það búin að fara út í skipulag vegna
verksmiðjunnar. Hins vegar höfum
við ekki þorað aö fara út í neinar
framkvæmdir á meðan ekkert er á
hreinu í þessum efnum,” segir
Hörður.
Eins og við flestar framkvæmdir
munu í fyrstu koma starfsmenn sem
vinna munu að byggingu verk-
smiðjunnar. Samkvæmt áætlun sem
gerð hefur verið er stefnt að því að
þetta starfsfólk flytji í húsnæði sem
seinna nýtist fyrir þá starfsmenn
sem koma til með að starfa í sjálfri
verksmiðjunni. Sveitarstjórinn segir
að búast megi við því að um helm-
ingur þeirra sem starfa munu við
byggingarframkvæmdir muni koma
úr byggðarlaginu.
En hvað segir Hörður um ummæli
iðnaðarráðherra að það séu takmörk
fyrir því hversu mikið sé hægt að
borga fyrir byggðastefnuna.
„Eg efast ekki um að það hljóta að
vera takmörk fyrir því hversu mikiö
er hægt að greiða fyrir byggða-
stefnuna.
Hins vegar hefur sá samanburður
á staðsetningu verksmiðjunnar á
Grundartanga eða á Reyðarfirði
verið ákaflega villandi. Það er sára-
lítill munur á að byggja verk-
smiðjuna hér eða á Grundartanga. I
Ég ar orflinn mjög óánægður segir
sveitarstjórinn á Reyflarfirði,
Hörflur Þórhallsson. DV-mynd PK
fréttum hefur verið talað um að
Elkem eigi hafnarmannvirki á
Grundartanga sem það gæti nýtt
fyrir kisilmálmverksmiðju þar. Þaö
rétta er að fyrirtækið á ekki höfnina.
Hún er í eigu ríkisins og viökomandi
hrepps. Þannig yrði það hér líka.
Þaö rétta er að Elkem fór út í offjár-
festingu á Grundartanga. Þar eru
ekki nema tveir ofnar í stað fjögurra
eins og gert er ráð fyrir í skipulagn-
ingu jámblendiverksmiðjunnar.
Okkur finnst því óréttlátt að
þessar fjárfestingar skuli bomar
saman,” segir sveitarstjórinn á
Reyðarfirði.
Eins og kunnugt er hafa tvö erlend
fyrirtæki komið til greina í sambandi
við rekstur kisilmálmverksmiðju
hér á landi. Þaö er Elkem Spiekel-
verket, norskt fyrirtæki sem einnig
er meö eignaraðild að jámblendi-
verksmiðjunni á Grundartanga.
Síðan hefur annað fyrirtæki, enskt,
Rio Tinto Zink, verið að hugleiöa
reksturhér.
Búist er við að svar frá því fyrir-
tæki komi á næstunni.
„Þó að svarið frá RTZ verði nei-
kvætt er það ekki sönnun þess að
þetta sé óaröbær fjárfesting. Þaö
getur vel verið að forráðamenn þess
fyrirtækis meti það svo að skynsam-
legra sé fyrir þá að setja peningana
sina í eitthvað annað þar sem hægt
eraðfámeiriarð.
„Þessi verksmiðja er prófsteinn á
það hvort það er stefnan að byggja
landiö allt eða bara suövestur-
homið,” segir Gunnar Hjaltason,
verslunarmaður á Reyðarfirði, sem
er orðinn mjög gramur yfir því að
verksmiðjan skuli ekki hafa séð
dagsins ljós enn.
Sverrir segir reyndar að hann sé
tilbúinn til að greiða fyrir byggða-
stefnuna. En hann segir einnig að
það séu takmörk fyrir því hversu
mikið það geti verið. Við viljum fá að
vita hver þessi takmörk em.
„Við verðum að fá úr þessu skorið
strax. Annars er eins gott að fá sér
stóran pramma og safna öllum á
hann frá landsbyggöinni og sigla til
Reykjavíkur. Síðan er hægt að fá
skrattann í lið með sér og reka fisk-
inn líka suður,” segir Gunnar.
Hann segir að nú sé ljóst að
En það verður að ljúka þessum
viðræðum við erlendu eignaraðilana
áður en ákvöröun er tekin í þessu
máli. Allar rekstraráætlanir sem
gerðar hafa verið em nokkuð væn-
legar. Og ef erlendir aðilar vilja ekki
vera með í þessari verksmiðju
ættum við sjálf að íhuga að byggja
þessa verksmiðju. Því fylgir reyndar
áhætta og kann vel aö vera að nauð-
synlegt sé að vera með erlenda aðila
til að draga úr þeirri áhættu og til að
tryggja sölu framleiöslunnar og
fleira,” segir Hörður Þórhallsson,
sveitarstjóriáReyðarfirði. APH
sjávarútvegurinn geti ekki tekið við
fleira fólki. Þess vegna verði eitt-
hvaö annað að koma til. Og það sé
ekkert sem geti réttlætt það að
byggja ekki þessa verksmiðju hér á.
Reyðarfirði.
„Það verður að taka ákvörðun um
þetta mál. Það er margt sem spilar
inn í. Hér hafa menn verið að biða í
langan tíma. Margir hafa veigrað
sér við að fara út í framkvæmdir
vegna þess að þeir vita ekki hvað
framtíðin ber í skauti sér,” segir
Gunnar.
„Við erum búin að vera í start-
holunum í 6 ár og ég er hræddur um
að fáir hefðu sætt sig við það,” segir
GunnarHjaltason. APH
tii afl reka fiskinn suflur til Reykja-
vtkur," sagir Gunnar Hjaitason á
Reyðarfirði.
ÞAÐ VERÐUR AÐ
TAKA ÁKVÖRÐUN
— segir Hörður Þórhallsson
I dag mælir Dagfari
í dag mælir Pagfari
I dag mælir Dagfari
Nú er komið að sköttunum. Hver
og einn islendingur, jafnvel ómálga
börn, fær sendan skattseðilinn
vinsæla heim í pósthólfið sitt. Nú er
það þannig með skattana að hver
meðalgreindur maður getur nokkurn
veginn reiknað út í lófa sér hversu
mikið hann skuli greiða í skatt eftir
að hafa skilað framtalinu í byrjun
árs. En annaðhvort eru menn búnir
að gleyma hvaða tekjur þeir höfðu
ellegar þeir eru búnir að gleyma
hvemig á að leggja saman og draga
frá, þvi alltaf skal skatturinn koma
fólki jafnmikið á óvart.
Ýmist era menn ofsakátir yfir
lægri sköttum heldur en þeir áttu von
á eða það þeir eru fúlir og æstir yfir
hærri sköttum en þeir bjuggust vlð.
Nú, svo eru það þeir sem alls ekki
trúa því sem þeir fá uppgefið, eins og
fór fyrir huldumanninum sem efstur
var í skattstiganum í Reykjavík.
Sjálfsagt trúir hann því ekki heldur
hvað hann hafði í tekjur eða þá að
hann trúir ekki sínu eigin framtali,
enda er ekki hægt að gera ráð fyrir
því að skattframteljendur séu allir
trúaðir menn.
Skattstjóri upplýsir aö skattar
lækki á hvern einstakan en hækki
Hin skattpínda þjóð
þegar allt er samanlagt, sem er
auðvitað sú töfraformúla sem allir
hafa verið að leita að. Ef unnt er að
haga skattlagningu í framtiðinni
með þeim hætti að skattar lækki þó
þeir hækki geta báðir aðllar vel við
unað. Ríki og sveitarfélög fá þá
meira í sinn hlut meðan borgararair
greiða hver um sig minna en árið
áður. Sú skýring er að visu höfð uppl
að heUdarskattlagning hækki vegna
þess að laun hafi hækkað meira en
riklssjóður hafi áætlað en á sama
tima hefur launþegahreyfingin
haldið þvi statt og stöðugt fram að
laun hækki ekki nóg. Þetta sannar að
menn hafa tekjur þó þelr hafi ekki
laun, sem getur leitt tU þess að menn
hætti að karpa um laun úr þvi þeir
hafa tekjur án launa.
Þannig leiðir skattskráin ýmislegt
í ljós sem kemur þjóðarbúinu tU
hjálpar. Nú borgar almenningur
minni skatta en nokkru sinni fyrr en
rikissjóður græðir samt 400 milljónir
króna fram yfir það sem fjárlögin
gerðu ráð fyrir. Skattskráin er með
öðrum orðum mikil himnasending og
er þá af sem áður var þegar þessi
sama skattskrá hræddi líftóruna úr
öUum mönnum.
En hún gerir fleira, skattskráin. félaginn borgar í skatt. Menn geta
Nú geta íslendingar fengið það svart ýmLst náð sér niðri á f jandmönnum
á hvítu hvað nágranninn og vinnu- sínum með því að hlakka yfir skatt-
píningunni sem bíður þeirra eUegar
þeir geta hneykslast á skattleysinu
sem þeir njóta. t báðum tUvikum er
hægt að tala Ula um náungann, sem
er sú óskastaða og uppáhaldsiðja
sem tslandsmaðurinn hefur mesta
,unun af.
Annars er það meiri háttar
brandari hversu mUda athygU það
vekur þegar blessuð skattskráin
kemur út. Tekjuskatturinn og út-
svarið er ekki nema brotabrot af
þeim sköttum sem hver og einn
borgar. Tökum tU að mynda bílana.
Fyrst borgum við skatt af innflutn-
ingi þelrra, síðan söluskatt i
kaupverðlnu, þá næst vegaskatt af
bensininu og bifreiðaskatt fyrir
umráðaréttinn. Og ekki má gleyma
söluskattinum af viðgerðunum,
gúmmigjaldinu og þungaskattinum,
bifreiðaeftirUtinu og eignaskattinum
og svo öUum hinum sköttunum, sem
lagðir eru á mann af maður er svo
óheppinn að eiga eitthvað afgangs til
að festa kaup í þegar tekju-
skatturinn er greiddur. Skattskráin
er aðeins upplýsing um það hvað
menn gefa upp tU skatts, ekki hvað
þelr greiða, eða hvað þeir eiga að
greiða. Dagfari.