Dagblaðið Vísir - DV - 14.09.1985, Blaðsíða 28

28
Nauðungaruppboð
sem auglýst var i 68., 80. og 84. tölublaöi Lögbirtingablaðsins 1985 á
eigninni Þverbrekku 4 — hluta —, þingl. eign Vikings Hermannssonar,
fer fram aö kröfu Veödeildar Landsbanka Islands og Ævars Guömunds-
sonar hdl. á eigninni sjálfri þriöjudaginn 17. september 1985 kl. 13.45.
Bæjarfógetinn í Kópavogi.
Nauðungaruppboð
sem auglýst var í 68., 80. og 84. tölublaöi Lögbirtingablaösins 1985 á
eigninni Nýbýlavegi 102 — hluta —, þingl. eign Gunnars Breiðfjörð, fer
fram aö kröfu Veödeildar Landsbanka Islands á eigninni sjálfri
fimmtudaginn 19. september 1985 kl. 15.15.
Bæjarfógetinn í Kópavogi.
Nauðungaruppboð
sem auglýst var í 69., 79. og 83. tölublaöi Lögbirtingablaösins 1985 á
eigninni Alfhólsvegi 149 — hluta —, þingl. eign Guðrúnar Halldórsdótt-
ur, fer fram aö kröfu Veðdeildar Landsbanka Islands, Bæjarsjóös
Kópavogs og Brunabótafélags Islands á eigninni sjálfri fimmtudaginn
19. septemberkl. 16.00.
Bæjarfógetinn í Kópavogi.
Nauðungaruppboð
sem auglýst var I 69., 79. og 83. tölublaði Lögbirtingablaðsins 1985 á
eigninni Engihjalla 19 — hluta —, tal. eign Helga Hjörvar, fer fram aö
kröfu Róberts Arna Hreiðarssonar hdl. og Bæjarsjóðs Kópavogs á eign-
inni sjálfri þriðjudaginn 17. september 1985 kl. 16.15.
Bæjarfógetinn i Kópavogi.
Nauðungaruppboð
sem auglýst var í 68., 80. og 84. tölublaði Lögbirtingablaösins 1985 á
eigninni Efstahjalla 25 — hluta —, þingl. eign Jyttu J. Pétursson, fer
fram aö kröfu Veödeildar Landsbanka Islands á eigninni sjálfri þriðju-
daginn 17. september 1985 kl. 15.30.
Bæjarfógetinn í Kópavogi.
Nauðungaruppboð
sem auglýst var i 68., 80. og 84. tölublaöi Lögbirtingablaösins 1985 á
eigninni Digranesvegi 63 — hluta —, þingl. eign Sigurðar Lövdal og
Gunnars Lövdal, fer fram að kröfu Veödeildar Landsbanka Islands á
eigninni sjálfri þriöjudaginn 17. september 1985 kl. 15.15.
Bæjarfógetinn í Kópavogi.
Nauðungaruppboð
sem auglýst var í 68., 80. og 84. tölublaði Lögbirtingablaösins 1985 á
eigninni Álfhólsvegi 46, þingl. eign Trés hf„ ferframaökröfu Veödeild-
ar Landsbanka Islands og Bæjarsjóös Kópavogs á eigninni sjálfri þriðju-
daginn 17. september 1985 kl. 14.00.
Bæjarfógetinn I Kópavogi.
Nauðungaruppboð
sem auglýst var í 68., 80. og 84. tölublaði Lögbirtingablaösins 1985 á
eigninni Alfhólsvegi 57, þingl. eign Sturlu Snorrasonar, fer fram að
kröfu Veðdeildar Landsbanka Islands, Bæjarsjóös Kópavogs og Bruna-
bótafélags Islands á eigninni sjálfri þriðjudaginn 17. september 1985 kl.
14.15.
Bæjarfógetinn í Kópavogi.
Nauðungaruppboð
sem auglýst var í 68., 80. og 84. tölublaði Lögbirtingablaösins 1985 á
eigninni Digranesvegi 42-A, — hluta —, þingl. eign Kristmanns Arna-
sonar, fer fram aö kröfu Veðdeildar Landsbanka Islands og Ara Isberg
hdl. á eigninni sjálfri þriöjudaginn 17. september 1985 kl. 15.00.
Bæjarfógetinn i Kópavogi.
Nauðungaruppboð
sem auglýst var í 69., 79. og 83. tölublaöi Lögbirtingablaösins 1985 á
eigninni Engihjalla 19 — hluta —, þingl. eign Gunnars Ó. Gunnarsson-
ar, fer fram að kröfu Bæjarsjóös Kópavogs á eigninni sjálfri miðviku-
daginn 18. september 1985 kl. 13.30.
Bæjarfógetinn i Kópavogi.
Nauðungaruppboð
sem auglýst var i 69., 79. og 83. tölublaöi Lögbirtingablaösins 1985 á
eigninni Kjarrhólma 6 — hluta —, þingl. eign Ómars Magnússonar og
Þórveigar Gísladóttur, fer fram aö kröfu Veödeildar Landsbanka Islands
á eigninni sjálfri miðvikudaginn 18. september 1985 kl. 14.00.
Bæjarfógetinn í Kópavogi.
DV. LAUGARDAGUR14. SEPTEMBER1985.
Austur í Indlandi töluðu menn áður og rituðu hina fornu tungu, sanskrrt — sem or skyld
íslensku.
UM SKYLDLEIKA MÁLAI.
Allir vita aö tungumál geta veriö En þrátt fyrir allan þennan fjölda Það kom í ljós að sanskrít var skylt
lík innbyröis. Þegar viö lærum er-
lend mál sjáum við kunnugleg
málfræöiatriöi skjóta upp kollinum í
erlenda málinu. Til aö mynda kann-
ast flestir viö óreglulegar sagnir í
ensku og þýsku. Það fyrirbæri er
sama og kallaö er sterkar sagnir í
íslensku.
Sömuleiðis veröa oft á vegi okkar
sömu oröstofnar og í íslensku. Til
dæmis má nefna ensku oröin knife,
bridge, bell og son, sem samsvara
íslensku orðunum hnífur, bryggja,
bjalla og sonur. Ogrynni slíkra
dæma væri unnt að telja upp.
Atriði á borö við þessi benda til
skyldleika milli málanna og hægt er
aö rekja skyldleikann eftir þeim.
Þannig hefur komiö í ljós að skyld-
ust íslensku eru færeyska og norska.
Aöeins fjarskyldari eru danska og
sænska. Reyndar eru þessi mál
komin út af einu og sama málinu, sk.
norrænu. Þ.e. norrænir menn tóku aö
setjast aö á óhkum stöðum og hver
hópur þróaöi með sér norrænuna á
ólíkan hátt þannig aö til uröu fimm
meira og minna ólík tungumál.
Enn fjarskyldari íslensku eru
fjarlæg mál eins og indverska og
íranska. Ef viö teljum íslensku,
færeysku og norsku vera systur þá
mætti kalla írönsku langalanga-
langaiangalangaömmusystur þeuTa.
Fjöldi tungumála
Menn eru ekki alveg á eitt sáttir
um fjölda tungumála í heiminum.
Nefndar hafa veriö tölur frá 3—8000.
Menn greinir nefnilega á um það
hvað skuli teljast tungumál og hvaö
mállýskur af sama máli.
1 amerískri kennslubók í almennri
málfræöi, An Introduction to
Language, stendur til aö mynda aö
danska og sænska séu nægilega lík
mál til að geta kallast mállýskur af
sömu tungu en af pólitískum á-
stæöum sé rétt aö telja þetta tvær
tungur. Þaö er að segja einungis
vegna þess aö þær eru talaðar hvor í
sínu ríkinu. Hins vegar telst til dæm-
is jóska vera mállýska af dönsku þótt
hún sé talsvert ólík venjulegri
dönsku.
tungumála þá tala um þrír fjóröu
mannkyns þrettán tungur. Þ.e.a.s. ef
maður kann tilteknar þrettán tungur
getur hann talaö viö þrjá fjóröu
mannkyns, á móðurmáli þeirra! Ef
maður kann kinversku, ensku, hindú
ogrússnesku þá getur hann talaö viö
helming jaröarbúa, að vísu aðeins
þann part sem býr í hluta af Evrópu,
Norður-Ameríku, Ástralíu og hluta
af Asíu.
Af þessum málum hefur enska
sérstööu. Enskumælandi maöur
getur talað viö um það bil hálfan
milljarö manna í ýmsum löndum og
að auki skiliö útsendingar 60% af út-
varpsstöövum heimsins og lesið
helming allra tímarita í heiminum.
íslensktunga 30
Eiríkur Brynjólfsson
Latína, gríska og
„hin málin"
Á miðöldum voru tvær
höfuötungur, latina og gríska. Þetta
voru mál allra menntaöra manna en
almúginn skildi ekkert í þeim.
Prestar í kaþóisku messuöu á latínu,
jafnvel þótt þeir skildu hana ekki. Og
söfnuðurinn hlustaði en skildi
auðvitað enn síður en klerkarnir.
Svo mikiö kapp var lagt á að ungir
verðandi menntamenn læröu þessar
heimstungur aö til dæmis meistari
Jón Vídalín hóf latínunám aöeins sjö
ára gamall.
Málfræðingar sem vildu láta taka
sig alvarlega lögðu stund á latínu og
latnesk málfræði varö í mörgu fyrir-
mynd seinna meir.
Á 19. öld hófst alda þjóöernis-
vakningar um alla Evrópu og menn
fóru að gefa meiri gaum aö þjóö-
tungum. Og ýmislegt kom á daginn.
Olík tungumál sýndust vera skyld
þegar sameiginlegir oröstofnar fund-
ust.
Nokkru áður höfðu menn kynnst
sanskrít en það er ævafornt ind-
verskt mál sem hefur varöveist á
gömlum helgiritum, sk. Vedabókum.
latínu og grísku.
Nú voru góð ráð dýr. Evrópumál
sýndu innbyrðis skyldleika og þaö
var rakiö til yfirburða latínunnar en
þegar sanskrít og jafnvel fleiri mál í
Asíu bættust í hópinn þá flæktist
máliö. Meö auknum rannsóknum á
þjóötungum kom í ljós aö samsvar-
anir milli latínu og þeirra voru
reglulegar.
Gott dæmi eru fornöfnin ég—mig.
Við getum farið suður til Evrópu og
rekumst alls staðar á svipaöa stofna.
Dæmi: jeg—mig (da.), I-me (ens.),
ego-me (lat.)ogego-me(gr.).
Söguleg málfræði
Þetta er tímabil hinnar sögulegu
málfræði. Það var á síðustu öld og
málfræðingar báru saman ólík
tungumál með þaö aö markmiði aö
útskýra skyldleikann milli þeirra. I
ljós kom aö skyldleiki var milli
flestra Evrópumála og nokkurra
mála í Asíu.
Skyldleikinn er aðallega rakinn
eftir oröstofnum. Við getum tekið
sem dæmi orðið faðir. Þaö er af-
komandi orösins pater á latinu.
Þetta sjáum viö á því aö orðin eru
svipuð í útliti og hafa sömu
merkingu. Ef viö skoöum sama orö
í t.d. dönsku, ensku og þýsku
(fader, father og Vater) sjáum viö
hvernig þaö hefur tekið misjöfnum
breytingum eftir málum.
En vitaskuld gæti verið um
tilviljun aö ræða. En þaö útilokar
þá kenningu að dæmin um skyld-
leikann eru ekki fá, einangruð og
einstök heldur regluleg. Við tökum
eftir því aö latneskt p hefur breyst í
f í íslensku. Á sama hátt hefur
latneskt c (borið fram k) breyst í h
í íslensku. Dæmi þar um er orðið
collis (frb. kollis) sem þýðir háls.
Lesendur geta síðan dundaö við
aö finna íslenska sögn sem er af-
komandi latnesku sagnarinnar
capio.
Þegar slík líkindi eru milli mála
er unnt aö útiloka að um tilviljun sé
aö ræða heldur hlýtur skýring-
arinnar aö vera að leita í ööru.
Meira um þaö næst.