Dagblaðið Vísir - DV - 09.07.1986, Blaðsíða 4

4
MIÐVIKUDAGUR 9. JÚLl 1986.
Stjómmál
Ekki samstaða um
styrki til flokka
- í þingnefnd sem samdi framvarp um sljómmálaflokka
Engin almenn löggjöf er til í landinu
um starfsemi stjómmálafiokka og þar
af leiðandi eru engin ákvæði um fjár-
mögnun þeirra. í nýju kosningalögun-
um er gert ráð fyrir stjómmálasamtök-
um og þeirra er getið í stjómarskrár-
drögum.
Stjómmálaflokkamir em ekki
skattskyldir. Styrkir til stjómmála-
flokka em ekki frádráttarbærir &á
skatti og því kann að vera að ýmis
fyrirtæki kjósi heldur að hafa þá í
formi t. d. auglýsinga sem duga þeim
betur gagnvart skatti. Stjómmála-
flokkar em hins vegar bókhaldsskyld-
ir.
Fjármögnim stjómmálaflokka hefur
verið töluvert í brennidepli í kjölfar
Haískipsmálsins. Komið hefur fram
að Hafskip greiddi Sjálístæðisflokkn-
um tæplega hundrað þúsund króna
styrk og Bandalagi jafriaðarmanna 20
þúsund fyrir happdrættismiða, og því
er haldið fram að fleiri flokkar hafi
fengið fé til reksturs síns úr sjóðum
fyrirtækisins. Samkvæmt heimildum
DV styrkja stærri fyrirtæki stjóm-
málaflokka vemlega, einkum Sjálf-
stæðisflokkinn og því er haldið fram
að Sambandið hafi látið mikið fé af
hendi rakna til Framsóknarflokksins.
Frumvarpsdrög
Milliþinganefnd var kosin í kjölfar
þingsályktunartillögu Benedikts
Gröndals og skilaði hún frumvarpi og
greinargerð vorið 1978. Frumvarpið
var hins vegar aldrei lagt fram.
Formaður nefiidarinnar var Ellert
B. Schram en aðrir nefridarmenn
Magnús Torfi Ólafsson, Kristján
Benediktsson, Ingvar Gíslason, Ragn-
ar Amalds, Benedikt Gröndal og
Sigurður Hafstein.
I nefhdinni náðist ekki samstaða um
styrkveitingar til stjómmálaflokk-
anna. I greinargerð segir að tvenn
sjónarmið hafi verið uppi. Annars veg-
ar var bent á „hið mikilvæga hlutverk
flokkarma, að þeir séu óhjákvæmileg
forsenda hins lýðræðislega stjómar-
forms. Eðlilegt sé að ríkissjóður láti
fé af hendi rakna til þessara stofii-
ana... Flokkamir eiga ekki að vera
háðir fjármálavaldi eða framlögum
aðila sem síðan geta í skjóli þeirra
haft áhrif á afstöðu flokkanna til þjóð-
mála.“
Hitt sjónarmiðið var að: „... það eigi
ekki að neyða skattgreiðendur að
styrkja stjómmálaflokka sem þeir em
andsnúnir. Með því að taka upp styrki
til flokkanna sé verið að viðhalda
núverandi stjómmálaflokkum og hafa
áhrif á eðlilega lýðræðisþróun.“
í ljósi þessa ágreinings var gert ráð
fyrir því í frumvarpinu að Alþingi
tæki ákvörðun um slíkar fjárveitingar
sérstaklega. Nefhdin mælti hins vegar
með því að ef fé væri veitt yrði það
gert þannig að 25% fjárveitingar
skiptust jafht á milli flokka, sem hafa
2 eða fleiri þingmenn, en 75% skiptist
milli flokka sem hlotið hafa 1% at-
kvæða eða meira, í hlutfalli við kjör-
fylgi þeirra.
Endurskoðaða og samþykkta árs-
reikninga stjómmálaflokka á að senda
til dómsmálaráðuneytisins skv. friim-
varpinu og láta þeim sem þess óska í
té.
í frumvarpinu em ýmis ákvæði um
skráningu stjómmálaflokka, um inni-
hald laga þeirra, ákvæði um sviptingu
fjárstuðnings vegna kosningaspjalla
og fleira.
- ás.
VERÐ KR. 250.-
DREG1Ð27.MAÍ1986
'V'NN,NGAR;
' Sólo,|or,do,e,ð ,• „
3 f?,0'londo'»rð , u,®U °91 'n,ð ÚUvn
“■ SölorlonHnl-.í ' ’e,9ulluo, ,n.A , ai
HtoAHAPPDiism
^looféjð,,"! f i'Ópu m*ð A'narfi!'9' °? verðm®,j
14753
fc^*5£ööö
^9'efKGAHAPPD
^DAIAGSINs
'JÖLD, ÚTGEFÍNNA MIÐA 15.900
Kosningahappdrættin eru flokkunum drjúg tekjulind. En sækja margir vinning-
ana?
Hundraðkall á kjósanda
- ríkisstyrkir veralegir í nágrannalöndunum
Ríkisvaldið borgar stjómmálaflokk-
um umtalsverðar fjárhæðir í mörgum
nágrannalanda okkar.
I Vestur-Þýskalandi er gert ráð fyrir
endurgreiðslu kostnaðar við kosn-
ingabaráttu í lögum um stjómmála-
flokka. Hver flokkur sem fær hálft
prósent atkvæða eða meira getur farið
fram á endurgreiðslu kostnaðar sem
samsvarar 105 krónum íslenskum á
hvem kjósanda. Þingflokkamir fá
töluverð framlög á fjárlögum vegna
skrifstofuhalds og sérfiræðiaðstoðar.
Fer upphæðin eftir fjölda þingmanna
og auk þess fær stjómarandstaðan
25% meira en stjómarliðar og 7% álag
á þingmann.
Framlag til þingflokkanna árið 1985
var 1,2 milljarðar íslenskra króna.
Skattafrádráttur í USA
Engir styrkir til stjómmálaflokka
em í Bandaríkjunum en hins vegar
geta skattborgarar látið ákveðna upp-
hæð af skattgreiðslum sínum i sjóð
sem síðan er skipt niður á milli friun-
bjóðenda til forseta eftir ákveðnum
reglum.
Stjómarandstaðan í Bretlandi fær
styrk vegna þingflokka. Til þess að fá
styrk þarf flokkur að hafa fengið 2
menn kjöma og 150 þúsund atkvæði.
Reglumar em miðaðar við lágmcirks-
upphæð á þingsæti og getur flokkur
mest fengið rúmar tuttugu milljónir
íslenskar.
í Frakklandi era stjómmálaflokkar
ekki styrktir beint af ríkinu en þeir
fá þó auglýsingakostnað, greiddan í
kosningum, endurgreiddan. Þing-
flokkamir fá verulegar upphæðir
vegna rekstrar. Hver þingflokkur fær
180 þúsund krónur í fastakostnað og
15 þúsund á þingmann.
Hálfur milljarður í Noregi
Norska rikið greiðir stjómmála-
flokkum landsins tæpan hálfan millj-
arð íslenskra króna í ár. Þess má
einnig geta að ríkið styrkir dagblöð
árið 1986 með 1,3 milljarða framlagi.
Styrkimir skiptast niður á flokka eftir
kjörfylgi.
Þess má geta að engin opinber end-
urskoðun fer fram á reikningum
í Danmörku er enginn opinber
stuðningur við stjómmálaflokka að
frátöldum ungliðahreyfingum og blöð-
in fá einhverja ríkisstyrki.
I Svíþjóð em greiddir allvemlegir
styrkir til stjómmálaflokka. 70 millj-
ónir skiptast milli þingflokka eftir
þingstyrk. Auk . þess fá flokkamir
stuðning sem samsvarar 1,2 milljónum
á hvert þingsæti og fastan stuðning
upp á tuttugu milljónir króna.
105 krónur á kjósanda
DV reiknaði út til gamans hversu
mikið ríkið greiddi íslensku stjóm-
málaflokkunum til baka vegna kostn-
aðar við kosningabaráttu ef upphæðin
væri hin sama og í Vestur-Þýskalandi
eða 105 krónur á atkvæði. Miðað er
við atkvæðatölu flokkanna árið 1983:
Sjálfstæðisflokkur: 5 milljónir og 276
þúsund.
Framsóknarflokkur: 2 milljónir og
529 þúsund.
Alþýðubandalag: 2 milljónir og 361
þúsund.
Alþýðuflokkur: 1 milljón og 597 þús-
und
Bandalag jafiiaðarmanna: 996 þús-
und.
Kvennalisti: 748 þúsund.
- ás.
í dag mælir Dagfari
Hestamenn héldu landsmót sitt um
síðustu helgi. Sagt er að fjórtán þús-
und manns hafi sótt mótið og em
hestamenn ákaflega stoltir af þessu
fjölmenni. Hvergi em hins vegar
gefhar upp tölur um fjölda hestanna,
sem á mótið vom mættir, og er það
skiljanlegt, því þetta er mót hesta-
manna en ekki hesta. Einhverjar
áhyggjur hafa menn þó af auknum
fjölda hesta á þessum mótum, en
þeir em hestamönnunum til trafala
og geta eyðilagt mótshaldið. Segir
til að mynda í frásögn Morgunblaðs-
ins í gær að fyrir mótið hafi verið
reynt að fækka hrossum í keppni á
mótinu, bæði gæðingum og kyn-
bótahrossum, hvað ekki tókst eins
og upphaflega vsir ætlað. En nú eftir
mótið heyrðust þær raddir að nauð-
synlegt væri að fækka hrossum á
landsmótum framtíðarinnar því dag-
skráin væri orðin of þung í vöfum.
Ef fram fer sem horfir um vinsæld-
ir þessara móta og jafhframt um vilja
forráðamanna um fækkun hrossa á
mótunum má búast við að hesta-
mannamót framtíðarinnar vérði að
mestu án hrossa, sem ætti að auð-
velda mótshaldið að mun. Hestamir
munu að minnsta kosti ekki tefja
hestamennina fiá annarri og
skemmtilegri iðju þegar þeir hittast.
Samkvæmt fréttum hefúr allt farið
vel fram á þessu landsmóti. Slys vom
fá sem engin og ölvun ekki áber-
andi, nema þá helst um nætur, sem
er skiljanlegt, ef dagskrá mótsins
hefur tafið menn fiá drykkju á dag-
inn. Umferðaröngþveiti varð
nokkurt, einkum þegar einn móts-
gesta skrapp út á Þjórsárbrú til að
drepa í sígarettunni. Af því hlaust
fimm bfla árekstur, sem sýnir um-
ferðina og einnig hitt hve hættulegt
er að drepa í sígarettum þegar aðrir
sjá ekki til. Þess má geta að reyking-
ar vom ekki bannaðar á mótssvæð-
inu og því óþarfi fyrir ökumanninn
að stelast í sígarettu úti á miðri
Þjórsárbrú.
Sagt er að um tvö þúsund útlend-
ingar hafi sótt þetta mót. Þar munu
aðallega vera á ferðinni væntanlegir
kaupendur á íslenskum hrossum,
enda mun íslenska hestakynið eiga
sér marga og mikla aðdáendur er-
lendis. Er það haft fyrir satt að
kynbætur á íslenska hestinum séu
komnar mun lengra í grannlöndun-
um heldur en í sjálfu foðurlandinu,
enda stendur ekki á peningum þegar
almennilegir kynbótahestar em í
boði. Þannig vom boðnar í besta
stóðhestinn á þessu móti, Kjarval frá
Sauðárkróki, tvær milljónir króna.
Ef fram fer sem horfir mun ekki
langur tími líða þar til íslendingar
verða að sækja til annarra landa til
að sjá kynbótahrossin íslensku og
kaupa sér stóðhesta til undaneldis.
Þessi hestamannanót era smám
saman að breytast í kaupstefnur,
eins og tíðkast í sjávarútvegi og iðn-
aði, en em að því leyti frábmgðnar
að íslensku framleiðendumir selja
patentin en ekki afurðimar, eins og
þeir gera í útlöndum.
I eina tíð þótti það til nokkurrar
upphefðar að geta rakið ættir sínar
til góðra stofha og merkra manna,
án þess þó að kynbætur hafi verið
yfirlýst stefha meðal íslensku þjóð-
arinnar. Kom það þó af sjálfu sér
því stórbændur gáfú dætur sínar
ekki hverjum sem var heldur giftu
þær til fjár. Af því spunnust margar
og merkar ættir, bæði austan fjalls
og sunnan.
Nú em menn löngu hættir að elt-
ast við ættartölur hver annars.
Ættartölurnar sem skipta máli em í
hrossaræktinni og fróðir menn í
þeirri stétt kunna skil á stóðhestum
og merum, langt aftur í ættir, þegar
kynbótahrossin em annars vegar.
Þykir þetta og nauðsynlegt í hesta-
pranginu og em þeir mestir á
hestamannamótum sem ættfróðastir
em um sýningargripina. Og það þó
þeir séu sjálfir ættlausir.
fslenska þjóðin má margt af þessu
hestamannamóti læra. Bæði það að
ekki er aðeins skemmtilegt að ríða
út heldur getur það líka verið ábata-
söm iðja ef merm kunna skil á
ættartölum. Og svo hitt að kynbætur
má taka upp á fleiri sviðum. Hvers
vegna tekur ekki einhver stjóm-
málaflokkur upp þá stefnu að
kynbæta þjóðina til útflutnings? Hér
á landi er nóg af ungum og myndar-
legum mönnum, sem mundu geta
tekið að sér hlutverk stóðhestanna.
Og svo má halda kaupstefhur þar
sem úrvalskynstofhar væm hafðir
til sýnis og sölu. Það yrðu áreiðan-
lega fjölmennari mót en landsmótið
á Gaddstaðaflötum og prísamir eftir
því. Og enginn múndi kvarta yfir því
þótt gæðingamir væm fleiri en mer-
amar!
Dagfari