Dagblaðið Vísir - DV - 16.05.1987, Side 11

LAUGARDAGUR 16. MAÍ 1987.
11
Laglaus maðurinn
Þótt mér sé ýmislegt til lista lagt
og kvarti ekki undan guðsgjöfunum
þá verður því ekki neitað að i sumu
er mér ábótavant. Til að mynda get
ég ekki smíðað, ekki eldað, þvegið
eða gert við. Þaðan af síður get ég
sett upp gluggagardínur, saumað
eða haldið heimilisbókhald. Ef bíll-
inn bilar er ég ráðalaus, ef ég reiðist
á ég erfitt með að stilla skap mitt
og mér er lífsins ómögulegt að þola
brennivín öðruvísi en að verða veik-
ur. Að öðru leyti eru mér flestir vegir
færir eins og fyrr segir. Ég get til
að mynda ryksugað, farið út með
ruslið, kveikt og slökkt á sjónvarp-
inu og ég er alltaf tilbúinn til að
fara út í sjoppu fyrir aðra til að
kaupa eitthvað handa sjálfum mér.
Tvennt er það þó sem vafist hefur
fyrir mér og valdið mér andvökum
fram eftir allri ævi. Fyrir utan þá
almennu annmarka, sem að framan
eru taldir og bitna aðallega á öðrum
og koma því ekki að sök, uppgötvaði
ég mér til skelfingar fyrir langa
löngu að mér var ekki gefin sú náð-
argáfa að geta dansað eða sungið.
Nú er mér auðvitað ljóst að það
er ekki hægt að fara fram á það við
skaparann að maður sé fullkominn
og ég get þess vegna vel fellt mig
við að vera handlama þegar kemur
að hinum daglegu húsverkum, enda
af þeirri kynslóðinni sem kemst upp
með að láta aðra um það sem er sjálf-
sagt að þeir geri. Menn af minni
kynslóð njóta nefhilega þeirra for-
réttinda að hafa alist upp á undan
jafnréttinu og áttu ekki við þau
vandamál að stríða að veikara kynið
gerði kröfur til að maður eldaði og
þvoði þvottinn. í þá daga var gerður
skýr greinarmunur á karlmanns-
verkum og kvenmannsverkum og
engar refjar.
Ég get því vel sætt mig vjð þær
takmarkanir mínar sem aðrir geta
bætt úr. En ég hef aldrei getað fyrir-
gefið þá óbærilegu yfirsjón örlag-
anna að gefa mér ekki þá vöggugjöf
sem felst í því að geta náð laginu
og dansað eftir hljómfallinu. Allt frá
því ég man fyrst eftir mér í skemmt-
analífinu hefúr þetta verið mér fjötur
um fót. Ungur var ég sendur í dans-
skóla til að bæta úr dansmenntun-
inni og ég fór til Rigmor Hansen
niður í Gúttó þar sem stelpumar
sátu í röðum meðfram veggjum og
strákamir áttu síðan að renna sér
fótskriðu og bjóða upp þegar dans-
inn hófst. Hvort sem það var feimni
eða innbyggð vissa um getuleysi
mitt tókst mér oftast að verða síðast-
ur úr startholunum, með þeim afleið-
ingum að dömunum hafði öllum
verið boðið upp þegar ég kom mér
af stað. Þannig slapp ég jafnan við
að taka dansspor, sem ég réð hvort
sem er ekki við, og danskennslan
endaði með því að ég kunni ekki
annað en þetta klassíska, tvö skref
til hægri, eitt skref til vinstri. Þetta
var kallaður vals og þekkist ekki
lengur á diskótekum.
Tvö skreftil vinstri
Þessi kunnátta dugði þó skammt
því hljómsveitimar höfðu þrjú lög í
syrpu, eitt af rólegra taginu og tvö
með tjútti. Og þar með var girt fyrir
það að ég vogaði mér út á dans-
gólfið upp á þau býti að verða mér
til skammar í öðru og þriðja hverju
lagi. Þess vegna varð maður að bíða
eftir síðustu syrpunni, vangalögun-
um, þar sem maður gat verið óhultur
og pottþéttur með tvö skref til hægri
og eitt skref til vinstri. Gallinn var
bara sá að þá vom þær stelpumar
löngu ,gengnar út sem efstar vom á
óskalistanum og þannig fóru mörg
ástarævintýrin forgörðum og maður
hætti smám saman að eyða tímanum
í tilgangslaus böll.
Böllin og dansinn höfðu, í trúnaði
sagt, ekki annan tilgang en þann að
ná sér í stelpu, sögðu strákamir og
skildu ekki hvers vegna ég fór alltaf
einn heim. Þeir skildu ekki að mað-
ur, sem ekki kann að dansa nema
tvö skref til hægri og eitt skref til
vinstri, var ekki samkeppnishæfur á
þessum markaði. Þar að auki var
ég svo óheppinn að á mínum tán-
ingsaldri gekk yfir bæði rokkæði og
bítlaæði og hvort tveggja krafðist
óhemju dansmenntunar sem ekki
var á mínu færi. Ég get hins vegar
ekki neitað því núna að mikið öfund-
aði ég félaga mína sem gátu tjúttað
um dansgólfið og sveiflað dömunum
yfir sig og undir sig og nutu þess í
kvenhylli og óbilandi sjálfstrausti.
Seinna lærði ég að visu önnur spor
fyrir hreina tilviljun en það var ný-
móðins dans sem hét cha, cha, cha
og var fólginn í því að steppa hálf-
partinn þrjú skref fram á við og svo
aftur sams konar þrjú skref aftur á
bak og snúa sér í hring. Ég var
óskaplega upp með mér af þessu
dansspori, sem ég kunni, og náði að
minnsta kosti fjórum sinnum á öllum
mínum sokkabandsárum að Ijúka
heilli syrpu án þess að til vandræða
Ellert B. Schram
kæmi. Ekki dugði það þó til að
komast á séns, enda erfitt að vanga
þegar maður þarf að vera á flevgi-
ferð, f>Tst fram og svo aftur og snúa
sér síðan í hring.
Nú til dags eru komnir nýir dans-
siðir sem eru aðallega í því fólgnir
að standa í sömu spomnum og skaka
sig og skekja eftir hljóðfallinu. Ég
hef reynt að temja mér þessar sér-
kennilegu hreyfingai' með því að
gera eins og hinir en í stónmi drátt-
um verð ég að lýsa mig gjaldþrota á
þessu sviði eftir að þeir hættu að
spila cha, cha, cha.
Falskur tónn
En svo er það söngurinn. Einhvem
tímann í fymdinni í bamaskóla tók
ég þátt í leikriti sem þótti svo vel
heppnað að ákveðið var að taka það
upp fyrir útvarp og leikhópurinn var
sendur niður í Skúlagötu til upp-
töku. I lokaatriðinu sameinuðust
leikendumir í söng og undirspili.
Gekk þar allt slysalaust þangað til
þeir fóm að spila spóluna og heyrist
þá ekki í miðjum söngnum þessi háa
og hvella rödd syngja hástöfum með
svo hroðalega fölskum tón að ekki
þótti annað fært en taka leikritið
allt upp að nýju. Einhver ómeðvituð
eðlisávísun sagði mér að þetta hefði
verið mín rödd. Enginn lét þó á
neinu bera en gmnsamlegt augnaráð
benti til að ég hefði rétt fyrir mér
og þegar kom að söngatriðinu aftur
tók ég það til bragðs að hreyfa að-
eins varimar án þess að minnsta tíst
heyrðist. Og nú var enginn falskui'
tónn lengui' he\Tanlegur í upptö-
kunni og er þetta í fyrsta og eina
skiptið sem ég hef sungið í útvarp
með þvi að svngja án þess að syngja
og telst áreiðanlega afrek sem aðrir
hafa ekki leikið eftir. Þetta var líka
í síðasta skiptið sem ég hef gert til-
raun til að syngja ófullur.
Þó verður að segja það eins og er
að ég hef gaman af tónlist og á góðri
og glaðri stundu tek ég stundum
undfr i hópsöng þegar ég er nokkum
veginn viss um að söngurinn er ekki
tekinn upp á band og falskur tónn-
inn hverfur á bak við forsöngvarana
sem eru uppteknir við að láta hevra
til sín og svngja þar af leiðandi allt-
af hærra en allir hinir. Á hátiðar-
stundum raula ég líka þjóðsönginn
með öðrum en sem betur fer er ég
eins og hinn helmingurinn af þjóð-
inni. kann bai’a fvTstu hendinguna.
og þar að auki hef ég aldrei skilið
þá ættjarðarást að svngja sálmalög
vfir lifandi þjóð. Að síðustu skal það
játað að ég svng stundum í baðinu
þegar enginn annar er heima.
Það skrítna er að þrátt fyrir þessa
fæðingargalla. sem ég get alls ekki
ráðið við. hef ég mesta vndi af dansi
og söng og öfunda þá jafnan sem
kvrjað geta þjóðlög og slagara. hvort
heldur i rútubílum eða grísaveislum.
hvað þá hina sem stíga dans með
elegans.
Söngvakeppnin
Þessa lifsreynslu tel ég mér skylt
að rifja hér upp. Ég hef revnt að sigr-
ast á þessum erfiðleikum með þvi
að mennta mig og helga mig störfum
þar sem þetta kemur ekki að sök.
En það er alveg sama hvað maður
fer margar krókaleiðir framhjá keld-
unum. Alltaf kemur aftur og aftur
að því að dansinn og söngurinn er
það sem allt snýst um. Öðruvísi er
maður ekki maður með mönnum.
Islendingar urðu þess áþreifanlega
varir um síðustu helgi. Á sama tíma
og stjómarmyndunarviðræður hóf-
ust og landið rambaði í stjómleysi
settist þjóðin niður við sjónvarps-
tækið til að fylgjast með söngva-
keppni sjónvarpsstöðvanna.
Stjórnarmyndunarviðræður komu
henni ekki við, enda var ljóst af
áhuganum að æra þjóðarinnar og
örlög vom undir því komin að
landinn fengi góða kosningu í
söngvakeppninni. Alþingiskosning-
amar komust ekki með tæmar þar
sem sönglagakeppnin hafði hælana.
hvað þá eftirleikurinn hver fengi
mnboð til stjórnarmyndunar. enda
verður heldur ekki betur séð en
stjómmálamennirnir sjálfir hafi á
því jafnlítinn áhuga. Að minnsta
kosti liggur þeim ekki á. Og hvað
eiga líka mennirnir að vera rembast
við að komast í ríkisstjórn þegar
öllum er ljóst að atkvæðagreiðsla í
sönglagakeppni er miklu mikilvæg-
ari en atkvæðagreiðsla í þingkosn-
ingum þar sem örlög þjóða standa
og falla með fólki sem kann að
syngja.
Takk fyrir guðsgjöfina
Ég varð náttúrlega. laglaus mað-
urinn. að líma mig fyrir framan
tækið eins og aðrir. setja upp spek-
ingssvip og láta sem ég hefði vit á
þessari keppni. Um leið varð mér
ljóst að ég var algjörlega vamarlaus
og vanhæfur til að leggja nokkuð til
málanna. Þegar fólk kvað upp úr
með það að íslenska lagið væri lang-
best þagði ég þunnu hljóði og þegar
aðrir sögðu að írska lagið væri lang-
best lét ég á engu bera. bærði bara
varimar eins og í gamla daga þegar
ég söng án þess að syngja.
Islendingar urðu fyrir hroðalegu
áfalli með úrslitin. Mér er til efs að
þjóðin hafi orðið eins vonsvikin og
niðurlægð síðan gamli sáttmáli var
gerður á þrettándu öld og ekki bætti
það úr skák að frændur okkar og
vinir á Norðurlöndum hirtu ekki um
að standa með okkur og Israels-
mennimir ekki heldur og þó var
okkar fólk í Belgiu í miklu vinfengi
við grallarana frá ísrael sem kunnu
bæði að dansa og syngja af list.
En meðan þjóðin hefur setið
hnuggin og hnípin og sleikt sín sár
hefúr þó einn maður fengið uppreisn
æm: Eg. Eða hvað er unnið við það
að geta sungið í rútubílum og sung-
ið í sönglagakeppni þegar öll
heimsálfan hafnar manni í beinni
útsendingu og þjóðin leggst í þung-
lyndi af sorg. Er þá ekki miklu betra
að syngja eins og ég: með því að
hreyfa varimar án þess að nokkuð
heyrist? Já, maður á ekki að van-
þakka guðsgjafimar.
Ellert B. Schram