Dagblaðið Vísir - DV - 17.03.1988, Blaðsíða 6

6
FIMMTUDAGUR 17. MARS 1988.
Sandkom
Fyrrmánúrota...
íslendingar
oru gjarnan
fljótiraðgrlpa
þaðáloftief
einliwrjutn
verðuráí
messunniog
skemmtilegar
sögur eru bún-
artilífram-
haldi af þvi. ,la,
skemmtöegar?
Kannskiekki
fyrirþásem
fyrir þeim verða en skoplegar samt
fyrir iöa þenkjandi einstakiinga.
Nú er sem sé komið upp í þjóð-
félaginu nýtt orðtak sem notað er ef
einhverþykirgangaoflangt: „Fyrr
má nú rota en handleggsbijóta!" og
svo er bætt við: „eins og þeir segja í
löggunni!“
Mayday
-mayday!
Þessir sömu
skálkar, sem
eruaðgeragys
að lögreglunni,
látaekkistaðar
numiðöghalda
þvíframað
málhreinstm-
.trnefndinnan
lögreglunnar
haíikomistí
spilið og ætli nú
aðhafaáhrifá
talsmátalög-
regluþjóna. Nefndin segir að ekki sé
við það unandi að löggur séu aö kaöa
einhver útlend orð á milli sín í tíma
ogótíma.
Meöal þess sem fór fyrir hjartað á
málhreinsunarnefndinni var neyðar-
kall lögreglumanna. Ef þeir lenda í
vandræðum hafa þeir hingað til sent
út alþjóðlcga neyðarkallið „mayday
- mayday". í ljósi síðustu viðburða
hefur þvi kalli veriö breytt og nú
munu lögreglumenn, sem staddir eru
í háska, senda út kallið „pabbi -
pabbi!“ Við seljum þessa sögu ekki
dýrar en viö keyptum hana.
Svartur dagur!
Mogginnbirti
ígærunnend-
um klám-
mynda
sorglegar
fregnir.Þar
segfraðklám-
myndastjarna
séívalinnfaö-
in! Fréttinni
fylgirtveggia
dálkamyndaf
klámstjöm- ■
unniogerengu
líkara en að blaðamaður taki lát
stjörnunnar nærri sér. Maður þessí,
John Holmes, varafkunnugum aldr-
ei talinn góður leikari en hæfileikar
hans fólust vist fremur í náttúruieg-
um eiginleikum og stærðum en
nokkm öðm. En Mogginn fórnar
samt undir þessa voðafrétt tveggja
dálka my nd og frétt þar sem sagt er
frá því að Holmes hafi notið fjórtán
þúsund kvenna á ferlinum og hafi
síðan látist vegna krabbameins í
ristli!
Væri það ekki
nóg... ?
Ogtalandi
um veikindi. Á
nefndarfundiá
Alþingifyrir
nokkru þuifti
StefánVal-
geirssonal-
þingismaðurað
násambandi
viðyfirdýra-
læknivegna
upplýsingauin
málefnier
tengdustfrum-
varpi tö laga um dýralækna.
Ein af símastúlkum Alþingis fékk
það hlutverk að hafáúppi á yfirdýra-
lækni. Eflir nokkra stund hringdi
hún 1 fundarherbergið og sagði aö sér
hefði ekki tekist aö ná í yfirdýra-
lækni fyrir Stefán Valgeirsson en
baetti svo við: „En er ekki bara nóg
að ég nái í heimilislækninn fýrir
hann?“
Umsjón Axel Ammendrup
Atvinnumál
DV
Háskólinn og afvinnulrfið:
Samstarf eða
samkeppni
Háskóli Islands tók þá stefnu fyrir
nokkrum árum að auka tengsl Há-
skólans við atvinnulífið. Stofnanir
Háskólans eru rösklega þrjátíu en
sex stofnanir á vegum HÍ falla nú
undir það sem kallast Rannsókna-
þjónusta Háskóla íslands. Stofnan-
irnar eru: Félagsvísindastofnun,
Málvísindastofnun, Verkfræöistofn-
un, Raunvísindastofnun, Lagastofn-
un og Líffræðistofnun. Hlutverk
þeirra er að sinna rannsóknum á
sínu sviði auk þess aö skapa rann-
sóknagrundvöll fyrir kennara
Háskólans. Starfsmenn eru oft kenn-
arar innan skólans auk aðstoðar-
manna. Þar að auki eru stofnanirnar
oft rannsóknavettvangur fyrir nem-
endur sem lokið hafa grunnnámi.
Samkeppni við atvinnulífið
Samstarf við íslenskt atvinnulíf er
eitt markmiða þessara stofnana en
sumar þeirra eru óvefengjanlega í
samkeppni við atvinnulífið. Líta
sumir svo á að í samkeppninni hafi
þær nokkuð forskot á aðra þar sem
þær geta notað nafn Háskólans sem
eins konar gæöastimpil sér til fram-
dráttar. Til dæmis vinnur Félagsvís-
indastofnun Háskóla íslands í beinni
samkeppni við Skáís og Hagvang við
gerð skoðanakannana. Verkfræði-
stofnun vinnur einnig í sumum
tilfellum að verkefnum sem ýmsar
verkfræðistofur gætu framkvæmt.
Oft á tíöum vinnur stofnunin þó að
veigameiri verkefnum en litlar verk-
fræðistofur geta ráðið við.
Engin meginlína mörkuð
Stofnanirnar eru mismunandi
stórar, eiga sér mislanga sögu og
hafa allt frá einum starfsmanni upp
í marga tugi. Fjárhag þeirra og
rekstrargrundvelli er einnig háttað á
mismunandi vegu þannig að engin
meginlína virðist hafa verið mörkuð
um rekstur þeirra.
Raunvísindastofnun Háskólans tók
til starfa 1966. Við Raunvísindastofn-
un starfa jafnt kennarar og sérfræð-
ingar er hafa rannsóknir sem
Háskólastofnanirnar eru mismun-
andi stórar. Lögfræöistofnun hefur
t.d. eift herbergi til umráða í Lög-
bergi og engan fastan starfsmann.
aðalstarf. í heild er starfsliöið um 70
manns. Raunvísindastofnun er eina
stofnunin sem er algerlega sjálfstæð
fjárhagslega. Af þjónustuverkefnum
má nefna sérhæíðar efnagreiningar,
smiði á mæli- og kennslutækjum,
eðlisfræðileg vandamál við málm-
bræðslu, upplýsingar varðandi
tímatal, tölvuútdrátt í happdrættum
og rannsóknir varöandi beislun á
jarðhita.
Félagsvísindastofnun Háskóla ís-
lands var komið á fót við félagsvís-
indadeild í júní 1985. Meðal
þjónustverkefna stofnunarinnar eru
þjóðmálakannanir, fjölmiölakann-
anir og kjarakannanir. Félagsvís-
indastofnun starfar fyrir sjálsaílafé
þ.e. fær ekki fjárveitingu á íjárlögum
en HI útvegar húsnæöi. Fyrir það
greiöir stofnunin 10% af útseldri
vinnu í rannsóknasjóð HÍ. Rekstri
hinna er yíirleitt svipað varið nema
þær starfa flestar að hluta til fyrir
sjálfsaflafé og að hluta tii fyrir flár-
veitingar. Fáir fastir starfsmenn
vinna við Félagsvísindastofnun en
stofnunin ræður til sín fólk tíma-
bundið til að leysa ákveðin verkefni.
Verkfræðistofnun tók til starfa
1977 í kjölfar þess aö hafin var kennla
til lokaprófs í verkfræði við Háskól-
ann. Við stofnunina starfa jafnt
kennarar sem sérfræðingar sem hafa
rannsóknir sem aðalstarf. Um 30
manns tengjast starfseminni. Hlut-
verk starfseminnar er að að stunda
rannsóknir og þróun á sviði tækni
og verkvísinda. Stuðlað er að rann-
sóknum á sviði verkfræði og á nýjum
sviðum tæknivísinda. T.d. hefur þar
verið unnið að rannsóknum á áhrif-
um umhverfisþátta, t.d. vinds og
jarðskjálfta, á mannvirki.
Líffræðistofnun Háskólans var sett
á fót 1974. Hlutverk Líffræðistofnun-
ar er einkum að annast grundvallar-
rannsóknir í almennri líffræði og
miðlun upplýsinga á því sviði. Stofn-
unin tekur einnig að sér verkefni
fyrir aðra aðila. Líffræðirannsókir
stofnunarinnar hafa aðallega beinst
í tvo farvegi: vistfræði og sameinda-
líffræði. Sem dæmi um verkefni
Líffræðistofnunar má nefna grund-
vallarrannsókn á gróðurvistfræði
Þjórsárvera með sérstöku tilliti til
fyrirhugaðra virkjunarframkvæmda
á efra vatnasvæði Þjórsár. Þessi
rannsókn er gerð í samvinnu við
Landsvirkjun. Þá hafa verið gerðar
tilraunir með ltitaþolin ensím, í sam-
vinnu við Iöntæknistofnun Islands
og Raunvísindastofnun Háskólans.
Þá má nefna rannsóknir á fuglalífi
við Keflavíurflugvöll.
Lagastofnun Háskóla íslands tók
til starfa 1974. Kennarar lagadeildar
eru einu starfsmenn stofnunarinnar
en engir fastir starfsmenn eru við
hana. Lagastofnun veitir ýmsa laga-
lega ráðgjöf, s.s. gerðardómsmeðferð.
Sex stofnanir á vegum Háskóla ís-
lands falla undir Rannsóknaþjón-
ustu Háskólans.
Málvísindastofnun tók til starfa
upp úr 1970 en starfsemin lagðist
fljótiega niöur. Þráöurinn var síðan
tekinn upp að nýju árið 1981. Stofn-
unin hefur einn starfsmann á
launum, !4 úr stöðugildi. Allir kenn-
arar í íslenskri málfræði, almennum
málvísindum og íslensku fyrir er-
lenda stúdenta teljast hins vegar
starfsmenn hennar. Megintilgangur
Málvisindastofnunar er fræðilegar
rannsóknir á íslensku máli en stofn-
unin tekur einnig aö sér þjónustu-
verkefni, s.s. handritalestur og
þýðingar. Þeir sem annast þessa
þjónustu eru starfsmenn hennar,
aðrir sérfræðingar sem hún leitar til
eöa háskólanemar í íslensku sem eru
í þann veginn að ljúka námi. -JBj
Nýr Herjólfur:
Flutningageta tvöfaldast
- Búist við hagnaði á þriðja ári
Útboðsgögfi vegna fyrirhugaðs út-
boðs á nýjum Herjólfi eru nú tilbúin.
en áætlaður kostnaður vegna smíði
skipsins er nokkuð á reiki.
Skeikar þar verulegu eftir því hverj-
ir hafa áætlað kostnaðinn og ef
bornar eru saman hæstu og lægstu
ágiskanimar skeikar þar um 200
milljónum króna. Þannig álítur
bandarískt fyrirtæki að kostnaður-
inn geti numið um 400 milljónum
króna á meðan dönsk skipasmíða-
stöð telur kostnað um 600 mtiljónir.
Magnús Jónasson, framkvæmda-
stjóri Heijólfs hf., sagöi að Herjólfs-
menn gerðu ráð fyrir því að
kostnaöur við skipasmíðina gæti
numið um 500 milljónum króna en
sagði þó að sú tala væri í raun ágisk-
un. Bjóst hann við því að verkið yrði
boðið út á næstunni og þá myndu
kostnaðartölur liggja skýrar fyrir.
Bjóst Magnús við því að skipið yrði
byggt erlendis en byggingartími er
áætlaður 14 til 18 mánuðir.
í lánsflárlögum í ár var gert ráö
fyrir 100 milljónum til þessa verkefn-
is en sú upphæð var lækkuð í 75
milljónir þegar gripið var til sér-
stakra efnahagsaðgerða nýlega. Þá
var heimtid frá því í fyrra fyrir 25
milljóna króna lánsfjárheimild sem
var ekki notuð þannig að í ár er úr
100 mtiljónum að spila í byggingu nýs
Herjólfs.
Þegar lánsflárheimild vegna bygg-
ingar Herjólfs var til umræðu á
Alþingi var lögð fram skýrsla eftir
Þorkel Sigurlaugsson þar sem metin
var hagkvæmni þess að byggja nýjan
Herjólf og er þar flallað m.a. um
flutningaþörf nýs skips.
í skýrslunni er komist að þeirri
niðurstöðu að skynsamlegast sé að
selja gamla Herjólf og byggja nýtt
skip en talið er aö nýr Herjólfur
gæti orðið tilbúinn til notkunar áriö
1990. Ástæður þess að tahð er nauð-
synlegt að byggja nýtt skip er sú að
gamli Herjólfur er tahnn vera of dýr
í rekstri ef miðað er við flölda í áhöfn
og há laun. Þá er skipið talið óhent-
ugt, bæði hvað varðar mikinn tíma
sem fer í lestun og losun og einnig
getur Herjólfur ekki flutt venjulega
vörugáma sem eru pð verða allsráð-
andi í vöruflutningum. Þá er gang-
hraði skipsins ekki talinn nægilegur
en nauðsynlegt er talið að Herjólfur
geti siglt tvær ferðir á milli lands og
Eyja á 12 klukkustundum. Því þurfi
ganghraðinn að vera 17 mílur en
ganghraði Heijólfs er nú 12 til 13
mílur.
Ein helsta röksemdin fyrir því að
rétt sé að kaupa nýtt skip er sú að
Heijólfur er í raun þjóðvegur tti
Vestmannaeyja og því gildi í raun
sömu sjónarmið um skipið og gilda
um þjóðvegi í landinu.
Rekstur Heijólfs hefur ekki skilað
hagnaði en tekjur hafa ekki staðið
undir öðru en beinum rekstrarút-
gjöldum. Árið 1986 var tap á rekstri
skipsins upp á 10 milljónir en tapið
var 20 mtiljónir árið áður. Um ára-
mótin 1986 og 1987 voru heildareignir
68,1 milljón króna og voru fastaflár-
munir þar af 57 mtiljónir króna.
Talið er að flutningageta nýs Her-
jólfs þurfi að vera átta 40 feta dráttar-
vagnar og að minnsta kosti 60 btiar
og að skipið geti flutt 60 farþega í
klefum og 400 í sætum. Áætlað er að
tekjur muni aukast á næstu árum
yfir 100% með tilkomu nýs skips en
flutningageta nýs Heijólfs er talinn
munu verða 100% meiri fyrir vörur
en nú er og 50% meiri vegna farþega.
Varðandi væntanlegan rekstrar-
kostnað nýs Herjólfs er tahð að hann
muni vera 120.000 krónur í hverri
ferð en það er fyrir utan flármagns-
kostnað. Sambærtiegur kostnaður
fyrir núverandi skip er 138.000 krón-
ur. Miðað við sambærtiegan ríkis-
styrk og verið hefur og óbreytta
gjaldskrá er talið að rekstrarafkom-
an á nýju skipi verði sú sama og verið
hefur fyrstu tvö árin en hagnaðar sé
von á þriðja ári. Ríkisstyrkur með
Heijólfi nam árið 198616,8 milljónum
króna.
-ój