Dagblaðið Vísir - DV - 23.06.1988, Blaðsíða 18

18
FIMMTUDAGUR 23. JÚNÍ 1988.
Menning
Innan hrings og utan
Hodgkin, Judd, Long og Kiddi Gúmm á Listahátíð -

■Æ:. !
.

Kristján Guðmundsson - Straumsnúðar, 1987.
Þegar þetta birtist, er langt liðið á
tvær myndlistarsýningar á Lista-
hátíö, sýningu á graílkverkum
Howards Hodgkins í FíM salnum
og á verkum hinnar sparheldnu
þrenningar Longs.Judds og Kristj-
áns Guðmundssonar í Nýlistasafn-
inu, gott ef þeirri fyrmefndu er
ekki lokið.
Heldur er sýningartíminn knapp-
ur, sem auðvitað kemur niður á
annarri fjölmiðlaumfjöllun en for-
kynningum. Einkum og sér í lagi
þegar um heilan tug nýrra sýninga
er að ræða.
Framvegis mættu þeir sem í hlut
eiga íhuga hvort ekki mætti lengja
sýningartíma á Lástahátíð, þótt
ekki væri til annars en að gefa okk-
ur gagnrýnendum ráðrúm til
ígrundunar.
Eins og áður hefur verið getið,
átti upprunalega að sýna graiik eft-
ir Hockney í FIM-salnum, en þegar
sú sýning datt upp fyrir, fékkst
sýning á grafík Howards Hodgkin
í staöinn.
Sjálfum þótti mér þetta góð skipti,
þar sem Hockney er í seinni tíð
orðinn ansi lausagopalegur í
myndhst sinni, en hefur á hinn
bóginn leyst af hendi mörg íðilfal-
leg skreytiverkefni, ekki síst fyrir
leiksvið.
Á hárfínu einstigi
Hodgkin er fimm árum eldri en
Hockney (f. 1932), en hefur farið sér
öllu hægar í hst sinni, svo hægt að
um tíma datt hann út úr helstu
uppsláttarritum um myndhst.
Við upphaf yfirstandandi áratug-
ar fór vegur Hodgkins vaxandi inn-
an breskrar myndhstar, og eftir að
hann sýndi fyrir Bretlands hönd á
Biennaiinum í Feneyjum árið 1984
varð hann svo frægur víðar um
lönd.
Ég hygg að helsti kostm- Hodg-
kins sem myndhstarmanns sé hið
hárfína einstigi sem hann fetar
milh glóðheitra tihinninga, það er
expressjónisma, og sígildrar mynd-
geröar.
Sérhver mynda hans er endur-
minning, bútuð niður í frumeining-
ar sínar og sett saman upp á nýtt,
og þá með nýjum áherslum - en
ævinlega með fullri virðingu fyrir
hinni upprunalegu minningu,
kveikju verksins.
Það skiptir Hodgkin meira.máh
að rækja trúnað við lífið en hstina,
sem skýrir áhuga hans á ind-
verskri myndhst, sem er framar
öðru skrautlýsing hversdagslegra
viðburða.
Jafnframt beitir hann ýmiss kon-
ar brögðum til að hnykkja á inn-
taki mynda sinna og gefa þeim
sam-mannlega skírskotim.
Innrömmun
Þar ber mest á notkun hans á
sjálfum rammanum og hugmynd-
inni um „römmun“ í sinni víðustu
merkingu. Rammi afmarkar
myndflöt, ákvaröar helstu áherslur
í mótífmu og beinir athygh okkar
að kjama þeirrar „uppfærslu” sem
myndir Hodgkins eru.
Grafíkverk Hodgkins árétta vita-
skuld ýmislegt það sem fram kem-
ur í málverkunum, en meö sérstak-
lega grafískum hætti.
Það var mikil upplifun að sjá stór
og kröftug grafíkþrykk hans í FÍM
- salnum, pg gott til þess að vita aö
Listasafn íslands festi kaup á einu
þeirra.
Ekki veit ég hve margir hafa
komið í Nýhstasafnið að skoða
samsýninguna þar.
Eitt er víst, að þar er að finna
nýstárlegustu myndhstaruppá-
komu þessarar hátíðar, og óvíst að
íslenskir áhorfendur fái tækifæri
að beija augum aðra slíka í bráð.
Þessa uppákomu geta menn
þakkaö Pétri Arasyni, áhugamanni
um myndhstarlega naumhyggju th
margra ára, sem er persónulega
kunnugur nokkrum erlendum
stórlistamönnum.
Sparheldin þrenning
Út af fyrir sig er sennilega nær
lagi að kenna hst þeirra þriggja,
Donalds Judd, Richards Long og
Kristjáns Guðmundssonar við
Myndlist
Aðalsteinn Ingólfsson
sparheldni fremur en naumhyggju.
Judd er sá eini þeirra sem heldur
fast í strangtrú á absólútt veruleika
grunneiginda í myndhstinni, og þá
ekki síst ferstrendinga: „What you
see is what you see” (Frank Stella).
Til að sniðganga hið persónulega
handbragð, lætur Judd setja verk
sín saman úr nútíma iðnaðarefn-
um og spilar upp á aht að því vél-
ræna endurtekningu frumforma.
í Nýhstarsafninu sýnir hann þijú
verk, tvær hangar veggmyndir,
samansettar úr fjölda mishtra ál-
eininga, og svo eins konar „vegg-
skáp” úr viði með plastbaki.
Um þessi verk er sosum ekki
mikið að segja, þau eru þarna bara,
og geta ekki annað.
Þau eru hins vegar ansi langt frá
því að vera „eitt með því umhverfi
sem þau eru staðsett í”, eins og
segir í forkynningu, þar sem þau
eru óþæghega nálægt verkum Ric-
hards Long.
Long er svo aftur fjóöskáldiö á
sýningunni, einn af mörgum sér-
vitrum göngugörpum enskum, sem
ferðast einir síns hðs um afskekkta
staði th að njóta þagnarinnar og
veröa eitt meö náttúrukröftum.
List hans er einhvers staðar
miðja vegu milli hugmyndahstar,
láðlistar og breskrar rómantíkur.
Engin verksummerki
Úr hvunndagslegri upplifun
göngumannsins, gijótinu sem
hann klofar yfir, sprekunum sem
hann treður á, lækjarsprænunni
sem hann veöur, dregur hann sam-
an hugmyndir og teikn sem við
þekkjum gjörla eða lúra í undirvit-
undirmi: hringa, endalausar hnur,
vörður, jafnvel krossmörk.
Oftast lætur hann sér nægja að
vinna verkin á staðnum, ljósmynda
þau og afmá síðan öh verksum-
merki.
En eins og hver annar landslags-
málari fer hann einnig meö náttúr-
una inn í sýningarsah, oftast í
formi áðumefndra hringja eða hna,
og teflir gjaman saman náttúm að
heiman, það er botnleðju úr ánni
Avon, og náttúm á þeim stað sem
hann er staddur hverju sinni.
í Nýhstasafninu á Long þijú verk
sem kahast á með ýmsum hætti. í
anddyri em þrír hringir á vegg,
sem þau Long og tvær dætur hans
hafa gert úr Avon leðju með lófa-
förum sínum, og mun þetta vera
fyrsta samvinnuverk hstamanns-
ins og bama hans.
í neðri sal em nokkrir sammiðja
hringir úr sæbörðu gijóti af Suður-
nesjum, sem Long nefnir „Sea Lava
Circles”, en andspænis þeim trónir
gríðarstór vegghringur úr Avon
leðju, „River Avon Mud Reykjavik
Circle”.
Þótt fábreytt séu þau, er samsph
þessara verka undarlega magnað.
Gagnorður í verkum sínum
Óhætt er aö segja að lítið fari fyr-
ir verkum Kristjáns Guðmunds-
sonar á þessari sýningu, en þau er
nú samt aö finna á efri hæð safns-
ins, ef vel er að gáð.
Kristján er gagnorður í verkum
sínum, finnur jafnan leiðir th aö
láta einföld form gefa af sér marg-
falda myndræna orku.
Fyrir nokkrum ámm skráði
hann tímann með linum. Nú hefur
hann khppt þessar sömu hnur út,
vöðlað þeim saman og fest þær upp
á vegg. Þar hangir sem sagt saman-
vöðlaður tími.
Jámrennu sýnir Kristján einnig,
uppfuha af bleki. Blekiö réttlætir
thvem rennunnar, en gerir hana
um leið absúrd.
Hugmyndin um blekrigningu og
bókmenntaþjóð er heldur ekki víðs
fjarri.
Straumsnúðar Kristjáns eru eins
konar teikningar með rafmagns-
kaph, sem ótengdur er í annan end-
ann, sem væntanlega leiðir þá „lín-
una” út í loftið og hið óendanlega.
Kristján er tvímælalaust einn
okkar allra sérstæðasti og traust-
asti myndhstarmaður í dag.
Listahátíð í Reykjavík ætti fram-
ar öðru að leiða okkur á vit hins
ókunna.
Það gerir þessi sýning í Nýlista-
safninu kannski betur en nokkur
annar viðburður á þessari hátíð.
-ai
Howard Hodgkin.