Dagblaðið Vísir - DV - 12.05.1989, Qupperneq 25

FÖSTUDAGUR 12. MAÍ 1989.
33
LífsstOI
Sundfatnaður í aldanna rás:
Skósíðir kyrtlar
eða örfínar pjötlur
Glæsilegur búningur
(egurðardísar árið
1919. Fyrra stríði var
lokið og ýmislegt
hafði breyst.
,Á sautjándu öld var böðun - íóLk
synti almennt ekki - írekar óvirk
athöfn. Stundum lagöist fólk í ískald-
an sjóinn eða í volgar heilsulindir en
hvort sem hitastigið var hátt eða lágt
voru allir nánast fullklæddir. Til er
frásögn ferðalangs sem kom við í
heilsulindunum í Bath í Bretlandi
árið 1687. „Konumar leggjast í vatnið
í víðum kjólum úr segldúk, líkt og
prestshempa í sniðinu. Þegar í vatnið
er komið blæs dúkurinn upp og ekk-
ert mannlegt auga fær greint hvers
konar sköpulag er hulið bak við.
Karlmenn klæöast nærhaldi og koti
úr sama efni.“
Baðvagninn
siðsemina
fyrir
Einni öld síöar kom fram á sjónar-
sviðið nýstárleg uppfmning, bað-
vagninn, sem var tréskýli á hjólum.
Kvekari nokkur endurbætti vagninn
og nú drógu hestar hann langt út á
sjó. Konur gátu þvi aíklæðst hnaus-
þykkum fatnaöi og farið í jafnþykkan
sundfatnað í algjöru einrúmi úti á
hafl. Árið 1856 birtist grein í Obser-
ver þar sem fjallað er um blygðunar-
leysi kvenna á hinum glæstu ensku
ströndum. Hneykslunartónninn
leynir sér ekki þegar sagt er frá þeir ri
iðju kvennanna aö láta sig fljóta á
bakinu í víðu segldúkunum. Öldum-
ar lyfta dúknum upp yfir höfuð
Tvær hressar stúlkur í sundfötum
síns tíma. Þegar hér var komið
sögu mátti töluvert af hörundinu
sjást
Baðvagninn var dreginn lengst ut
ð haf svo fáklæddar konur særðu
ekki sómatilfinningu annarra.
þeirra og þama fljóta þær hver um
aðra andlitslausar en opinbera lík-
ama sinn.
Fyrsta strandpían
Snemma á þessari öld kom fram á
sjónarsviðið fyrsta sundrottningin,
ástralska stúlkan Anette Kellerman,
og var þar meö fyrsta konan til að
sýna sig opinberlega í sundfótum.
Kellerman þótti ekki nein sérstök
fegurðardís og ólíkt öðram konum á
þessum tima var hún óhemju stælt
og vel á sig komin líkamlega. Á sýn-
ingar hennar í Chicago kom múgur
og margmenni, horfði á hana kafa,
sýna hstdans, jafnvel borða og lesa
undir yflrborðinu. Ekkert þótti ósiö-
legt við búninginn hennar sem var
ullarbolur en þó ekki eöúsmeiri en
svo að leggir, handleggir og háls vom
ber. Kellerman lærðist fljótt að ekki
giltu sömu reglur um fjöllistasýning-
ar og hegðun á almannafæri. Hún
var kærð fyrir ósiðsemi þegar hun
mætti í sýningargahanum á baö-
ströndina. Hún saumaöi sokka, erm-
ar og kraga á búninginn og varð fræg
strandpía í þrönga gallanum. Frægð
hennar barst óðfluga um Bandaríkin
og hún skemmti meö Chaplin, A1
Jolson, Enrico Camso, Önnu
Pavlova og Maurice Chevalier.
Tunglskinsbaujan
Rétt fyrir fyrri heimsstyrjöld hóf
fyrirtæki eitt í Bandarikjunum fram-
leiðslu á prjónabolum. í nokkur ár
seldust bolirnir grimmt þrátt fyrir
mikla þyngd, þurrir vógu þeir kfló
en blautir allt að fjórum kílóum.
Árin hðu og smám saman fór siða-
vendnin að láta í minni pokann fyrir
fijálslyndinu. Seinni heimsstyijöldin
breytti tíðarandanum og árið 1946
kom á markaðinn sérstæð nýjung.
Sundbolurinn var tvískiptur og við
neðri hlutann var festur korkur
var bolurinn auglýstur upp undir
nafhinu „tunglskinsbaujan'1. Ef við-
komandi vildi synda um nakinn
mátti auðveldlega smeygja sér úr
bolnum og korkurinn hélt honum á
floti.
Bíkiniið hneykslar
Fátt hefur haft eins mikil áhrif á
hugmyndir fólks um siðavendni
tilkoma tvískiptu sundfatanna.
Hönnuður bikinisins var Frakkinn
Louis Réard sem kom þessari nýjung
á framfæri árið 1946. Hann var verk-
fræöingur að mennt en hafði tekið
við sokkaverksmiðju móður sinnar.
Naínið „ bíkini" er dregiö af smáeyju
í Kyrrahafi sem Bandaríkjamenn
sprengdu í öreindir í kjarnorkutil-
raunum þetta sama ár. Sjálfur gat
Réard engan veginn útskýrt hvernig
nafnið væri tilkomið en margar get-
gátur voru uppi um meiningar hans.
Sumir sögðu að nafnið vísaöi til
smæðar eyjarinnar eða klæðleysis
eyjarskeggja. Margir voru á þeirri
skoðun aö hér væri vísað beint til
kjamorkutilraunanna því svona
klæddar konur hlytu að eyða öllu á
ferð sinni.
Þegar nýjungin var opinberuð
urðu alhr jafh hneykslaðir ef ekki
skelkaöir. Fyrirsætumar í París
harðneituðu aö sýna svona dónaskap
svo Réard var nauðugur sá kostur
að leigja nektardansmeyjar til sýn-
ingarstarfa. Bíkini var bannað á ítal-
íu, Spáni, Portúgal og Belgíu og í
vörulistura, sem sýndu fraraleiðsl-
una og seldu, var litað yfir naflann.
Bardot í bíkini
Upp úr 1950 sprangaði kyntáknið
Brigette Bardot um frönsku Rivíer-
una í þessum hrteykslanlega klæðn-
aði. Fáir voguðu sér sama og kvik-
myndadís í leit að frægð og salan var
treg næstu árin. Árið 1959 lét frægur
bandarískur hönnuður hafa eftir sér
að bikinibaðfót væru á mörkum vel-
sæmisins. Sama ár gerði New York
Post út hð til leitar að bíkiniklæddum
konum á baðströndum en aðeins
tvær fundust.
Þrátt fyrir allt virtist salan aukast
og töluglöggir menn komust að þeirri
niðurstöðu að einkasundlaugum
hafði fjölgað úr 2.500 í 87.000 á tíu ára
tímabili. Allt benti til þess að konur
væru í leyni heima hjá sér klæddar
þessum glæfralega búningi.
Árið 1964 kynnti hönnuðurinn
Rudi Gernreich enn eina nýjung,
topplausu sundfótin og enn supu
menn hveljur. En nú var svo fátt
orðið hneykslanlegt að brátt hvarf
moldviðrið. í dag er flest leyfilegt í
þessum efnum og þeir sem ekki vilja
vera í nokkurri spjör geta auðveld-
lega komist á nektarstrendur.
Snúið úr Sport Illustrated
-JJ
Tískan
Brinkley
er ein þekktasta og
hæstlaunaða fyrir-
sæta nútímans.
Hún byrjaöi feril
sinn á því að sýna
sundföt árið 1979
og nú tíu árum sið-
ar þykir hún enn
bera þau föt vel.
Christie gittist
söngvaranum Billy
Joel fyrir nokkrum
árum og eiga þau
eina dóttur.
Christie er aðeins
ein af mörgum
sem skapað hafa
sér nafn i fyrir-
sætubransanum
með því að sýna
sundföt.