Dagblaðið Vísir - DV - 06.10.1989, Blaðsíða 4

4
FÖSTUDAGUR 6: OKTÓBER 1989.
Fréttir
Um 3,3 prósent kjararýmun frá samningum:
Fált efnt af loforðum
ríkisstjórnarinnar
- Búvara hækkað um tæp 8 prósent umfram laun
Almennt verðlag hefur hækkað um
3,3 prósent umfram laun frá því
gengið var frá samningum í vor.
Samkvæmt mælingum Hagstofu
íslands hafa laun hækkað um 5,6
prósent frá aprO síðastliðnum. Á
sama tima hefur almennt verðlag
hækkað um 9,1 prósent. Launþegar
fá því minna fyrir launin sín í dag
en þeir fengu fyrir samningana í vor.
Ef einungis er miðað við hækkanir
á búvöru, sem háð er verðlagsgrund-
velh, verður samanburðurinn enn
Fréttaljós
Gunnar Smári Egilsson
óhagstæðari. Hún hefur hækkað um
13,5 prósent frá því í vor eða um 7,7
prósent umfram laun.
Raunar eiga þessar upplýsingar
ekki að koma neinum á óvart. Þegar
þjóðhagsáætlun og fjárlagafrumvarp
fyrir þetta ár voru birt sást að ríkis-
stjómin stefndi að tæplega 7 prósent
kaupmáttarrýmun á þessu ári. Eftir
samningana í vor gerði hagdeOd íjár-
málaráðuneytisins nýja þjóðhagsspá
og þar var aftur gert ráð fyrir tæp-
lega 7 prósent kaupmáttarrýmun.
Það stefnir því í að ríkisstjómin nái
markmiði sínu varðandi rýmun
kaupmáttar.
Búvara hækkaö
umfram laun
í tengslum við samningana í vor
lofaði ríkisstjómin launafólki ýms-
um aðgerðum tO vamar kaupmætt-
inum og tO að auka atvinnuöryggi.
Af eUefu tölusettum atriðum er lof-
orð um auknar niöurgreiðslur á
landbúnaðarvörur í raun það eina
sem hefur haft einhver teljandi áhrif.
Loforð ríkisstjómarinnar fólst í því
að landbúnaðarvörur myndu ekki
hækka umfram laun lágtekjufólks.
TU þess aö ná því markmiði hefur
ríkisstjómin aukið niðurgreiðslur
um 750 mOljónir á þessu ári.
Árangurinn er sá að búvara háð
verðlagsgrundvelU hefur hækkað
um 13,5 prósent frá því samningar
vom gerðir. Erns og áöur sagði hafa
almenn laun hækkað um 5,6 prósent
á sama tíma. Búvara hefur því hækk-
að umtalsvert meira en laun aUs
þorra fólks.
71 lágtekjumaður
Ólafur Ragnar Grímsson flármála-
ráðherra hefur haldið því fram að
undanfómu að engu að síður hafi
ríkisstjómin staðið við loforð sitt og
vitnað þar til þess að laun þeirra
aUra lægst launuðu hafi hækkað um
14 tU 18 prósent frá því fyrir samn-
inga.
Samkvæmt upplýsingum frá
Bandalagi starfsmanna ríkis og bæj-
ar fengu tæplega 1.300 félagar í sam-
tökunum meiri hækkun en aUur
þorri hinna rúmlega 8.100 félaga.
Laun þessa hóps hefur hækkaö um
7,5 tíl 14,9 prósent frá því í vor. Ef
þessir hópar em bomir saman við
hækkanir á búvöru sem háð er verð-
lagsgrandvelli kemur í ljós að ein-
ungis tveir launaflokkar hafa fengið
meiri hækkun en sem nemur hækk-
un á búvöm. Samanlagt er 71 maður
í þessum launaflokkum.
Miðað viö opinbera starfsmenn
virðist ríkisstjómin því hafa haft
þennan hóp í huga þegar hún lofaði
að búvara hækkaði ekki umfram
laun „lágtekjufólks". Hann er 0,9
prósent af félögum í Bandalagi
starfsmanna ríkis og bæjar. Ef menn
vflja telja fleiri til „lágtekjufólks"
hlýtur niðurstaðan að verða sú að
rUdsstjómin hafl svikið loforðið frá
í vor.
Eins og sjá má af línuriti hér tíl
hUðar hefur verð á opinberri þjón-
ustu haldið í við almennt verðlag.
Það aðhald, sem ríkissljómin lofaði
varðandi verð á opinberri þjónustu,
hefur því ekki borið meiri árangur
en raun ber vitni.
Greiðslubyrði hækkað
Annað stórt atriði, sem ríkisstjórn-
in lofaði, var að vextir myndu lækka.
Frá því i vor hafa þeir lækkað um 1
tíl 2 prósent á flestum verðtryggðum
kjörum í innlánsstofnunum - hvort
sem það er ríkisstjóminni að þakka
eða afleiðing minni eftirspumar eftir
útlánum. Stærsti lánardrottinn
launafólks, Húsnæðisstofnun ríkis-
ins, hefur hins vegar ekki lækkað
sína vexti.
En þar sem lánskjaravísitala hefur
hækkað meira en laun frá því í samn-
ingnum þá hefur greiöslubyrði
launafólks aukist. Eins og áður sagði
hafa laun hækkað um 5,6 prósent að
meðaltah en lánskjaravísitalan hins
vegar um 7,9 prósent. Mismunurinn
er 2,2 prósent.
Þetta misgengi fer þvi langt með
að éta upp lækkun á markaðsvöxtum
og leiðir til meiri greiðslubyrði af
húsnæðisstjómarlánum. Það er því
ipjög hæpið að aðgerðir ríkisstjóm-
arinnar í vaxtamálum hafi leitt til
minni greiðslubyrði almennings.
Þessar aögerðir felast í raun ein-
ungis í því að vextir á ríkisskulda-
bréfum vora lækkaðir um 1 til 1,3
prósent. Með tilboði sínu til þeirra
sem geta leyst inn skuldabréf nú
hefur þessi vaxtalækkun í raun verið
dregin til baka.
Nokkrar nefndir
Efndir á öörum loforðum ríkis-
stjórnarinnai' hafa verið enn veiga-
minni.
Hún lofaði að skipa nefnd um at-
vinnumál með fulltrúum aðila
vinnumarkaðarins. Nefndin var
skipuð í byijun september - rúmum
fjóram mánuðum eftir samningana.
Ríkisstjómin lofaði að kanna með
hvaða hætti tryggja mætti fólki við
landbúnaðarstörf rétt til atvinnu-
leysisbóta. Ríkisstjómin skaut þessu
í nefnd.
Ríkisstjómin lofaði samráði við
launafólk vegna aðgerða til að upp-
ræta skattsvik. Ríkisstjómin ætlar
að leita eftir samráði launafólks
seinna og auk þess að fá aðstoð við
kynningu á virðisaukaskattinum
eins og lofað var við gerð samninga.
Ríkisstjómin ætlaði að kanna
hvort ekki mætti afnema tvísköttun
lífeyrisiðgjalda. Ríkisstjórnin hafnar
því að um tvísköttun sé að ræða.
Ríkisstjómin lofaði að kanna með
hvaða hætti mætti greiða fyrir aöild
starfsfólks á vemduðum vinnustöð-
um að lífeyrissjóðum, en sjóðimir
telja meiri áhættu að tryggja þetta
fólk en almennt laimafólk. Ríkis-
stjórnin hafnar því og segir þetta
fyrst og fremst mál lífeyrissjóðanna.
Ríkisstjómin lofaði að móta reglur
um veitingu atvinnuleyfa til að girða
fyrir misnotkun, til dæmis með
stofmm gervifyrirtækja til að komast
hjá eðlilegum skyldum gagnvart
launafólki. Fjóram mánuðum eftir
samningana var skipuð nefnd til að
semja þessar reglur.
Ríkisstjómin lofaði að skipa nefnd
um fæöingarorlof. Það hefur ekki
verið gert.
Ragnar og Stefán, sem eru skipverjar á Sæljóni RE, voru aö bæta snurvoðina þegar Ijósmyndari DV var á ferö
á Grandagaröi i gær. Á myndinni er Stefán stýrimaður aö renna náiinni i upptöku og Ragnar heldur i. DV-mynd S
Allt að 30 prósent
verðmunur á húsnæði
á ísafirði og Þingeyri
Siguijón J. Sigurðsson, DV, ísafiröi:
„Lánareglur Húsnæðisstofnunar
hafa eyðilagt sölumöguleika eldra
húsnæðis,“ segir Amar G. Hinriks-
son, lögfræðingur og fasteignasali á
ísafirði.
„Það er lítið framboð á góðum eign-
um í dag og þar á ég við nýlegar góð-
ar eignir, hvort sem er í einbýli eða
sambýli. Ef ég fæ góðar eignir í sölu
seljast þær fljótt og fyrir þær fæst
þokkalegt verð - þá meina ég verð
sem er langt undir byggingarkostn-
aði. Menn fá ekki peningana sína til
baka í dag,“ sagði Amar G. Hinriks-
son, fasteignasali á ísafirði, er DV
spurðist fyrir um hreyflngar á íbúð-
arhúsnæði á ísafirði.
Amar sagði að meiri vöntun væri
á húsnæöi í dag heldur en áöur. Þó
væri frekar mikið af eldra húsnæði
til sölu sem seldist illa. Aðalástæðan
er lánareglur Húsnæðisstofnunar
sem hafa eyðilagt möguleika á sölu
eldra húsnæðis.
- En hversu mikið undir branabóta-
mati seljast íbúðir á í dag?
„Það er ómögulegt að segja. Bruna-
bótamatiö er þaö brenglað að það er
ekki hægt að nefna neina prósentu-
tölu út frá því.“
Það er mikill verðmunur á íbúðar-
húsnæði á Vestfjörðum. Þó hefur
Bolungarvík dregið nokkuð á ísa-
fjörð á síðastiiðnum tveimur árum.
Á hinum stööunum er miklu lægra
fasteignaverð, t.d. á Þingeyri. Þó svo
að þar sé þokkalegt atvinnuástandi
er allt að tveggja milljóna króna mis-
munur á sambærilegum eignum þar
og á ísafirði," sagði Amar.
„Hús, sem kostar 6,5 milljónir á
ísafirði, fæst fyrir 4,5 milljónir á
Þingeyri. Munurinn er 30%. Á
ísafirði er líka nokkur verðmunur
eftir því hvar eignin er í bænum.
Dýrustu eignimar eru á svæðinu frá
Grænagarði að Króki og er Eyrin
meðtalin. Númer tvö kemur svo
fjörðurinn og síðan Hnífsdalur,"
sagði Amar.