Dagblaðið Vísir - DV - 15.11.1989, Blaðsíða 4

4
MIÐVIKUDAGUR 15. NÓVEMBER 1989.
Fréttir
Hugmyndir að breytingum á stjómun fiskveiða:
Aðeins stjórnvöld
megi selja af lakvóta
- segir í hugmyndum Halldórs Hermannssonar og Einars Hreinssonar
Villi Magg, sérsmíðaö skip fyrir kúfiskveiðar, sem eru utan kvóta, en er
nú komið á hörpudiskveiðar sem eru i kvótakerfinu.
Kúfiskskipið Villi Magg á hörpuskelveiðar:
Verið að lauma
skipinu inn í
kvótakerfið
- segja rækjusjómerm - fráleitt, segir ráöuneytiö
Það velta margir fyrir sér með
hvaða hætti er hægt að breyta kvóta-
kerfinu svonefnda. Fáir hafa sjálf-
sagt velt þvi meira fyrir sér en Vest-
firðingar enda flestir opinberir and-
stæðingar þess kvótakerfis sem nú
er í gildi.
Þeir Halldór Hermannsson og Ein-
ar Hreinsson á ísafirði hafa sett fram
sameiginlegar hugmyndir að breyt-
ingum á stjómun fiskveiða. HaUdór
sagði í samtáli við DV að þeir félagar
hefðu sett fram þessar hugmyndir
sínar að vel athuguðu máh og stuðst
nokkuð við þá stjórnun sem verið
hefur á rækjuveiðunum í mörg ár
og líkað vel. Hugmyndir þeirra félaga
era í 13 liðum og eru sem hér segir.
1. Meginhluta heildaraflans ár
hvert verði úthlutað endurgjalds-
laust til veiðiskipa sem svarar til
meðalafla skipa í hveijum stærðar-
flokki síðastiiðin 5 ár.
2. Flokkar skipa í úthlutun veröi
þannig. A: Togarar stærri en 500
'brúttólestir. B: Önnur fiskiskip en
stærðarflokkar þeirra skiptist þann-
ig: 300-500 lestir, 150-300 lestir,
100-150 lestir, 70-100 lestir, 50-70 lest-
ir, 30-50 lestir, 15-30 lestir, 10-15 lest-
ir, 5-10 lestir, 5 lestir og undir.
3. Veiðitímabilin verði þrjú og deil-
ist úthlutaður meðaltalsafli jafnt á
skip innan hvers flokks.
4. Sá hluti úthlutaðs ársþriðjungs-
afla, sem einstök skip ná ekki að
veiða áöur en tímabilið er útrunnið,
skal ganga til stjómvalda til söluráð-
stöfunar.
5. Þau skip, sem lokið hafa veiðum
á úthlutuðum afla hvers tímabils
áður en það rennur út, fái keyptan
viðbótarafla af stjómvöldum sem þá
hafa ákveðið hve mikið magn er til
sölu miðað við heildarafla hvers
tímabils.
6. Verðlag viðbótarafla verði látið
ráðast af aflabrögðum og eftirspum.
7. Úthlutað veiðimagn hvers tíma-
bils taki mið af árstíðarmynstri hvað
varðar flokka skipa, fiskitegunda og
heildarmagns.
8. Veiðileyfin verði einungis gefin
út til skipa. Forsvarsmönnum þeirra
sé skylt að tiikynna sjávarútvegs-
ráðuneytinu um þátttöku sína eigi
síðar en 14 dögum fyrir byijun hvers
tímabils.
9. Heimilt er útgerðaraðila að skila
til baka þeim tegundum úr úthlutuð-
um afla sem er óhagstætt aö veiða, í
því magni sem stjómvöld geta leyft,
enda sé þá metið hvaöa fisktegundir
skip fái í staðinn og hve mikið.
10. Eigendur þeirra skipa, sem
keypt hafa svokallaðan eilífðarkvóta
á undanfomum árum, fái aukaafla
afgreiddan endurgjaldslaust af
stjómvöldum þangað til þau hafa
tekið út á áður keyptan eihfðarkvóta
aö fuUu.
11. Áfram verði gefnar út sérstakar
veiðiheimildir til veiða á loðnu, síld,
rækju, humri og skel, svo og til veiða
á hugsanlegum nýjum nytjategund-
um sjávardýra. Að öðm leyti verði
tekið upp sams konar stjómkerfi á
sérveiðum og hér er lagt til að verði
á bolfiskveiðum.
12. Stjórnvöld myndi sérstakan ald-
urslagasjóð úr söluandvirði aukaafl-
ans til þess að kaupa upp gömul og
úr sér gengin fiskiskip sem menn
vilja losna við, ennfremur til þess að
kaupa menn út úr fiskveiðum sem
þess æskja. Meðal annars þannig
myndi fiskiskipum fækka.
13. Sala óveidds afla verði öllum
óheimil öðrum en stjómvöldum.
Rækjusjómenn á Isafirði era æfir
yfir því aö kúfiskskipið Villi Magg,
sem var sérsmíðað til þeirra veiöa,
sem em óháðar kvóta, hefur nú feng-
ið leyfi tíl hörpuskelfiskveiða en þær
era háðar kvóta. Þetta em kallaðar
tilraunaveiðar. Rækjusjómenn segj-
ast hafa stundað hörpuskelfiskveiðar
í áraraðir í ísafjarðardjúpi og þar
þurfi engar tilraunarveiðar aö koma
til.
Sjómenn, sem DV ræddi viö, ftúl-
yrða að verið sé að koma Villa Magg
inn í kvótakerfið með þessum hætti.
Þeir segja aö þegar leyfi var gefið til
smíðanna á Villa Magg hafi það ver-
iö skilyrði að skipið færi aldrei á þær
veiðar sem em háðar kvóta. Viili
Magg væri og sérsmíðaö skip fyrir
kúfiskveiðar.
„Það er ffáleitt að segja að verið
sé aö lauma skipinu inn í kvótakerf-
ið. Sannleikurinn er sá að þarna er
verið að gera tilraun hvort hægt sé
að veiða hörpuskel meö sömu veiðar-
færum og kúfisk. Þess vegna var leyfi
veitt til þessara tilraunaveiða,“ sagði
Jón B. Jónasson, skrifstofustjóri í
sjávarútvegsráðuneytinu, en það
veitti leyfið.
Hörpuskelin er veidd fyrir Bjart-
mar hf. á ísafirði sem hefur 600 lesta
hörpuskelfiskkvóta. Jón B. Jónasson
segir aö fyrirtækiö hafi ekki fengið
smábáta til að veiða hörpuskelina
fyrir sig. Nú er besti tíminn til hörpu-
skelveiða og þá era smábátar á
ísafiröi við rækjuveiðar. Það sé úti-
lokað að nota einhvern dauðan tíma
hjá þeim til veiðanna. Ná verði í
hörpuskelina þegar fiskurinn er
bestur, á haustin.
Sjómenn, sem DV ræddi við fyrir
vestan, segja að 3 bátar hafi veitt
hörpuskel fyrir Bjartmar hf. Þegar
Villi Magg sé kominn á þessar veiðar
muni þeir missa þennan spón úr aski
sínum. Það er mikil reiði ríkjandi hjá
smábátaeigendum á ísafirði vegna
þessa máls.
-S.dór
-S.dor
Vesturlands:
Garöar Guöjárösan, DV, Akranæi:
Ríkissaksóknari hefur hafiiað
kröfu þriggja aöildarfélaga Lífeyr-
issjóös Vesturlands um opinbera
rannsókn á fjárreiðum sjóðsins.
Reikningar sjóðsins fyrir árin 1986
og 1987 verða lagöir fyrir fulltrúa-
firnd í þessari viku og reikningar
ársins 1988 eru væntanlegir í bytj-
un næsta árs.
Þaö vora Verkalýðsfelagið Jökull
í Ólafevík, Verkalýösfélag Borgar-
ness og Verkalýösfélagið Valur í
Búöardal sem óskuðu eftir opin-
berri rannsókn.
Fulltrúar þessara félaga gagn-
rýndu meðal annars aö reikningar
áranna 1986 og 1987 hafa ekki legið
fyrir fyrr en nú. Yfiriit sjóðsfélaga
um greiðslustöðu þeirra hafa ekki
verið send til félaganna um árabil
og það hefur tekið langan tíma fyr-
ir einstaka sjóðsfélaga að fá upplýs-
ingar um réttindi sín. Að sögn
framkvæmdastjóra sjóðsins, Berg-
þórs Guömundssonar, verða yfirlit
send til félaga innan tíðar.
Félögin þrjú bentu einnig á að
endurskoðun reikninga og leiðrétt-
ingar á þeim hafa kostaö sjóðinn
verulega tjármuni. Bergþór sagði,
í samtali við DV, að mikil vinna
hefði veriö )ögð í endurskoðun og
Uóst væri aö kostnaður vegna
hennar næmi hundruðum þúsunda
króna. Nákvæmar tölur um kostn-
aðinn liggja hins vegar ekki fyrir.
í dag mælir Dagfari
Hafskipsmálið úr landi
Dagfari sá það í DV í gær að nú
ætla þeir að flytja Hafskipsmáhð
úr landi. Reyndar stóð Dagfari í
þeirri meiningu að þetta Hafskips-
mál væri löngu úr sögunni. Aö
minnsta kosti nennir enginn að
fylgjast með því lengur. Það hafa
komiö mörg og miklu skemmtilegri
mál til kasta fjölmiðlanna síðan
þessi Hafskipsvitleysa var á dag-
skrá. Brennivínsmál ráðherra og
hæstaréttardómara og kjólakaup
forseta Alþingis hafa stohö senunni
að undanfómu og þar að auki hefur
annað hvert fyrirtæki farið á haus-
inn síðan Hafskip fór á hausinn.
Gjaldþrot Hafskips er eins og
krækiber í helvíti miðað viö kröss-
in hjá fyrirtækjum sem engum datt
í hug að nokkum tímann gætu far-
ið yfir um. Sjálfur íslandslax er
gjaldþrota upp á milljarð og menn
rétt fifja upp á nefið og yppta öxlum
og era jafiivel í þeim stelhngum að
halda áfram rekstrinum eins og
ekkert hafi ískorist.
Lindarlax skuldar milljarö, Nes-
co fór á hausinn, Freyja, Hrað-
frystihús Patreksfjarðar, Fisk-
vinnslan á Seyðisfirði, Siglósíld og
önnur úrvalsfyrirtæki. Allur lax-
eldisiðnaöurinn, loödýrabúskapur-
inn og, að því er manni er sagt, er
sjálfur sjávarútvegurinn á hvín-
andi kúpunni og enginn segir neitt.
Það fer ekki einu sinni fram rann-
sókn, hvað þá að nokkur maður sé
kærður eða kallaður í sakadóm.
Forsljóramir ganga um með harða
flibba og em aldrei finni og virðu-
legri en einmitt þegar þeir hafa
verið teknir til gjaldþrotaskipta.
Formaðurinn í Sambandinu var
dubbaður upp sem bankasljóri og
aðalmaðurinn í íslandslaxi var ráð-
inn sem sérlegur efnahagsráðgjafi
hjá forsætisráðherra, báðir vænt-
anlega í verðalaunaskyni fyrir frá-
bæra frammistöðu í rekstri á fyrir-
tækjum sem ýmist fóra á hausinn
eða riðuðu á barminum.
Dagfari minnist þess að banka-
stjórar Útvegsbankans gamla vom
reknir úr starfi þegar Hafskip var
gert upp. Sambandsformaðurinn
var hins vegar gerður að banka-
stjóra í aðalviðskiptabanka Sam-
bandsins þegar Sambandið réð
ekki lengur við skuldimar. Það er
ekki sama hver •4 JL hlut, enda
ástæðulaust. Það var hægt að láta
Hafskip fara á hausinn, enda vom
þar engir finir pappírar sem kerfið
og flokkamir þurftu að passa upp
á. Allt öðru máli gegnir með Sam-
bandið og íslandslax. Þar era stór-
laxamir, þar em fjármálamenn-
imir sem hafa vit á því hvemig
þjóðarbúskapurinn er rekinn.
Það sem síðast fréttist af Haf-
skipsmálinu var að heill her af lög-
fræðingum reifst um það hvort
rannsókn hefði verið réttilega
framkvæmd og heimtaði rannsókn
á rannsóknina en sakadómur vís-
aði þeirri rannsókn frá. Var þeim
dómi áfrýjað til Hæstaréttar.
Hæstiréttur féllst á að það væri
ekki alveg nógu gott í réttarríki að
sami maður rannsakaði málið og
ákærði í því og vísaði málinu heim
til nýrrar rannsóknar. Nýi sak-
sóknarinn byrjaöi þá að rannsaka
máhð upp á nýtt og gaf síðan út
ákæm eins og saksóknarinn á und-
an honum. Aftur var þessi máls-
meðferð kærð og þegar sakadómur
vildi ekki rannsaka rannsóknina
var þeim dómi áfrýjað til Hæsta-
réttar og síðast þegar Dagfari frétti
var enn verið að rannsaka hvort
rannsaka þyrfti rannsóknina; Eru
þó næstum fimm ár síðan upphaf-
lega rannsóknin hófst.
Það er skynsamleg tillaga hjá lög-
mönnunum að flytja málið úr
landi. Þaö á ekki við að reka mál
út aflítilíjörlegu gjaldþroti hjá Haf-
skipi eftir allt það vatn sem mnniö
hefur til sjávar í öðrum fyrirtækj-
um og öðmm gjaldþrotum. íslend-
ingar nenna ekki aö fylgjast með
málum aftan úr fomeskju og eru
auk þess vanir því að þrotamenn
og forstjórar, sem koma fyrirtækj-
um á hausinn, séu hækkaöir í tign.
Hvers vegna þá að eltast við
ómerkilegt mál sem löngu er
gleymt og grafið og enginn man
einu sinni eftir því út á hvað máhð
gekk? Fóra ekki mennimir ein-
faldlega á hausinn? Og hvað með
það?
Það er svo sannarlega ástæða fyr-
ir Mannréttindadómstólinn að taka
það til athugunar hvort ekki sé
verið aö bijóta almenn mannrétt-
indi þegar verið er að lögsækja
nokkra einstaklinga fyrir það sem
nú er orðin lenska í landinu!
Dagfari