Dagblaðið Vísir - DV - 13.11.1990, Qupperneq 8

8
ÞRIÐJUDAGUR 13. NÓVEMBER 1990.
Útlönd
írak:
Sænskur læknir
fær fararleyf i
- Gísli Sigurðsson 1 hans stað?
Sænskur læknir, Bertel Berg frá
Kristianstad, hefur fengiö leyfi til að
fara frá írak. Hann hefur verið tals-
maður sænskra gísla í Bagdad og
læknir þeirra og gerir hann ráð fyrir
að íslenski læknirinn Gísli Sigurðs-
son, sem nú er í Bagdad, taki við af
honum.
„Það var líklega vegna bréfs sonar
míns til Saddams Hussein íraksfor-
seta sem ég fékk fararleyfi," segir
Berg. Sonurinn Mattias, sem er tíu
ára, bað í bréfi til Saddams um að
faöirinn fengi að fá að koma heim.
Örlög fjölskyldunnar urðu kunn
víða um heim fyrir þremur vikum
vegna fréttar bandarísku sjónvarps-
stöövarinnar CNN um hana. Viðtal
var haft við Mattias og móður hans
í Svíþjóð og bréfið til Saddams var
sýnt í sjónvarpinu.
Berg segist vantrúaður á að írakar
hafi látið sjónvarpsfréttina hafa áhrif
á ákvörðun sína. Eðlilegra væri að
telja að sjálft bréfið hefði komið því
til leiðar að hann fékk fararleyfi.
Aðra skýringu gæti hann ekki fund-
ið,
í gær var ekki ljóst hvenær Berg
fær að fara frá írak en hann gerir
jafnvel ráð fyrir að það verði á morg-
un. TT
Arabar haf na til-
lögum Hassans
Forseti bandalags sex ríkja við
Persaflóa hefur hafnað hugmynd
Marokkókonungs um fund leiðtoga
arabaríkja til aö leysa deiluna um
framtíð Kúvæts.
Fyrir samtökunum fer Abdullah
al-Bishara, utanríkisráðherra Kú-
væts. Hann sagðist einnig trúa því
að Kúvæt yrði aftur komið í tölu
sjálfstæðra ríkja 25. febrúar á næsta
ári.
Hassan Marokkókonungur hvatti
til þess á sunnudaginn aö leitogar
arabaríkja gerðu úrshtatilraun til að
ljúka Persaflóadeilunni meö friði.
Saddam Hussein, forseti íraks, hafn-
aði þessari hugmynd þegar í stað og
nú hafa andstæðingar íraka við
Persaflóann gert slíkt hið sama.
Utanríkisráðherra Kúvæts sagði að
löngu væri ljóst að engir samningar
kæmu til greina viö íraka meðan
þeir hefðu her í Kúvæt. Þetta hefði
öllum mátt vera ljóst þegar í upphafi
deilunnar og þróunin síðan hefði
engu breytt þar um.
Reuter
Hassan, konungur Marokkós, hefur
mælst til þess að leitogar arabaríkja
geri úrslitatilraun til að koma á friöi
við Persaflóa. Þessi viðleitni hefur
engan árangur borið.
Símamynd Reuter
Sýnir Bandaríkjamanna á dánarbeði:
Hugsunin er
skýrustá
dauðastundinni
Bandarískir visindamenn segjast
hafa fundiö nýjar sannanir fyrir
því að fólki líöi oft afar vel á dauöa-
stundinni og að hugsun manna sé
þá óvenju skýr. Vísindamennirnir
starfa við Virginíuháskóla og birtu
niðurstöður sínar nýverið í lækna-
tímaritinu Lancet.
Rannsók þeirra náði til 58 manna
sem sannanlega höfðu staðið við
dyr dauðans eða höfðu tahð sig
vera að deyja. í hópnum voru 28
menn sem læknar höföu bjargað á
síðustu stundu og aðeins var eftir
aö úrskurða látna.
Hinir 30 í hópnum höfðu sann-
færst um að þeir væru að deyja
þótt svo væri ekki í raun og veru.
Lítill munur kom fram á reynslu
þessara tveggja hópa. Þó sögðust
þeir sem voru í raynd að dauða
komnir hafa séð mjög bjart ljós og
um leið varð hugsun þeirra mjög
skýr.
í báöum hópum lýsti fólk þeirri
sérkennilegu reynslu að það hefði
séð sjálft sig á dánarbeðinu og
ímyndað sér að sálin svifi yfir lík-
amanum. Þetta þykir benda til að
sýnir á dánarbeði eigi sér sálfræði-
lega skýringu og að reynsla fólks
af dauöanum sé nánast sú sama
hvort heldur fólk er að deyja eða
trúir að það sé aö deyja.
Vísindamennirnir vilja þó ekki
útliloka að sáhn skilji í raun og
veru við líkamann en segja að flest
bendi til að um ímyndun sé að
ræða þegar fólk verði fyrir sterkri
reynslu á dauðastundinni.
Eftir er að skýra út hvers vegna
fólk telur sig hugsa óvenju skýrt á
úrslitastundinni og margir úr
hópnum vitnuðu um þá reynslu að
lífið heföi allt runnið hjá eins og
kvikmynd á tjaldi.
Þessi reynsla er þó talin eiga sér
líkamlegar orsakir því mikil orka
leysist úr læðingi þegar fólk sann-
færist um að dagar þess séu taldir.
Vísindamennirnir eiga hins vegar
erfitt með að skýra út hvers vegna
það gerist.
Reuter
Á meðan Bandaríkjamenn héldu heræfingar við Persaflóa í gær voru vígðar „friðarbúðir" í írak. Símamynd Reuter
Vígsla friðarbúða 1 írak:
Anker heiðurs-
gestur Saddams
Anker Jörgensen, fyrrum forsæt-
isráðherra Danmerkur, og Ramsey
Clark, fyrrum dómsmálaráðherra
Bandaríkjanna, voru heiðursgestir í
gær við opnun alþjóðlegra „friðar-
búða“ á bökkum Tigrisfljótsins í ír-
ak.
Skipuleggjendur búðanna, sem
lokkað hafa til sín friðarsinna víðs
vegar að úr heiminum, segja að þang-
að geti komið alhr sem vilja sýna
írökum stuðning sinn.
Við athöfnina var einnig íjöldi er-
lendra gísla eða gesta, eins og írakar
sjálfir kalla þá. Þar voru Svíar, ítal-
ir, Sovétmenn og aðrir en engir
Bandaríkjamenn eða Bretar. Sumir
þeirra kváðust hafa komið af fúsum
og frjálsum vilja en aðrir sögðust
hafa verið fluttir á staðinn án þess
að vita hvað tíl stæði.
Þeir sem eru í búðunum eru alhr
sammála um að allt sé betra en stríð.
Og í ávarpi sínu sagði Ramsey Clark
th dæmis að allt sem Bush Banda-
ríkjaforseti þyrfti að gera væri að
lýsa því yfir að það yrði ekkert stríð.
Nokkrar ræður voru fluttar og var
klappað kurteislega fyrir flutnings-
mönnum þeirra. Fagnaðarlæti brut-
ust hins vegar út þegar Anker Jörg-
ensen kvaðst vona að allir útlending-
arnir fengju leyfi th að fara fljótt
heim.
írösk yfirvöld hafa beðið um hsta
yfir þá Dani sem vhja fara frá írak.
Það verða sem sagt írakar sem
ákveða hvaða Danir fá að fara ef tek-
in verður sú ákvörðun að allir fái
ekki fararleyfi.
Anker Jörgensen tilkynnti í gær
að fyrrum forsætisráðherra Nýja
Sjálands, David Lange, hefði fengið
loforð um frelsi ahra ný-sjálensku
gíslanna. Væri það vegna þess að
Ný-Sjálendingar væri ekki viðriðnir
dehuna eins og Danir sem sent hafa
herskip til Persaflóa.
Utanríkisráðherra Kína, Qian Qic-
hen, flaug frá írak til Saudi-Arabíu í
gær eftir viðræður við Saddam Hus-
sein íraksforseta. Kína er fyrsta
landið sem á fastafulltrúa í Öryggis-
ráði Sameinuðu þjóðanna sem sendir
ráðherra th íraks vegna Persaflóa-
dehunnar. Vonast írakar th að geta
tahö Kínverja á að beita neitunar-
valdi í Öryggisráðinu gegn thlögu um
beitingu vopnavalds. Talsmenn kín-
verska sendiráðsins í Bagdad sögðu
að viðræður Saddams og Qians hefðu
verið árangursríkar. Það varð th
þess að verð á ohu lækkaði í verði.
Fór það niður í 31,80 dollara á tunn-
una.
Reuter
EFTA-löndin falla f rá
undanþágukröfum
EFTA-löndin munu faha frá kröf-
um um undanþágur í viðræðunum
við Evrópubandalagið um sameigin-
legt evrópskt efnahagssvæði. Sam-
komulag um þetta náðist á fundi í
Bern í Sviss. í stað undanþága verður
nú rætt um aðlögunartíma og var-
nagla.
Bretar kynntu í gær málamiðlun-
artillögu fyrir utanríkisráðherrum
Evrópubandalagsríkjanna um kröfu
EFTA, Fríverslunarsamtaka Evr-
ópu, um meðákvörðunarrétt í áætl-
uninni um sameiginlegt evrópskt
efnahagssvæði. í thlögunni, sem lögð
var fram á fundi ráðherranna í
Brussel í gær, lögðu Bretar áherslu
á sveigjanleika gagnvart EFTA.
Innan Evrópubandalagsins hafa
menn haft áhyggjur af því að EFTA
muni „skipta sér af ‘ málefnum Evr-
ópubandalagsins. Samkvæmt tillögu
Jacques Delors, forseta fram-
kvæmdastjómar Evrópubandalags-
ins, kom fram að stjórnin er ekki
reiðubúin að láta EFTA-löndin hafa
samráð um ákvarðanir Evrópu-
bandalagsins.
í tillögu Breta segir að Evrópu-
bandalagið ætti að gefa EFTA tæki-
færi th að kynna hugmyndir á meðan
verið er að móta hið sameiginlega
evrópska efnahagssvæði.
Jacques Delors, forseti fram-
kvæmdastjórnar Evrópubandalags-
ins. Teikning Lurie
Thlaga Delors var í þremur liðum.
í fyrsta lagi yrði EFTA að láta sér
nægja að Evrópubandalagiö veitti
EFTA-löndunum upplýsingar um
gang mála, í öðru lagi gæti EFTA
farið fram á að visst mál yrði tekið
fyrir á sameiginlegum fundi og í
þriðja lagi ætti EFTA að eiga rétt á
tveimur ráðherrafundum á ári til að
leysa erfið vandamál sem upp kynnu
að koma.
Samkvæmt heimhdarmönnum
voru það bara Danir sem studdu til-
lögu Breta en Þjóðverjar eru sagðir
hafa „sýnt henni áhuga“. Danir voru
sagðir óánægðir með að Delors
skyldi ekki vhja láta undan kröfu
EFTA um samráð um reglur og
ákvarðanir varðandi sameiginlegt
evrópskt efnahagssvæði.
Við óformlegar viðræður fyrr um
daginn eru utanríkisráðherrar Evr-
ópubandalagsins sagðir hafa verið
sammála um flýta þyrfti viðræðun-
um við EFTA um sameiginlegt evr-
ópskt efnahagssvæði. Vísað var til
þess að nýjar umsóknir myndu ber-
ast frá löndum sem gerast vhdu aðil-
ar. Delors er sagður hafa sagt við
hádegisverð í gær aö „við verðum
aö venja okkur við þá hugsun að
aðhdarríki Evrópubandalagsins
verði sextán.“ Fjögur lönd bíða nú
eftir að umsóknir þeirra verði áf-
greiddar. Það eru Austurríki, Tyrk-
land, Malta og Kýpur. fnb