Dagblaðið Vísir - DV - 15.03.1993, Qupperneq 14

14
MÁNUDAGUR 15. MARS 1993
Útgáfufélag: FRJÁLS FJÖLMIÐLUN HF.
Stjórnarformaður og útgáfustjóri: SVEINN R. EYJÓLFSSON
Framkvæmdastjóri og útgáfustjóri: HÖRÐUR EINARSSON
Ritstjórar: JÓNAS KRISTJÁNSSON og ELLERT B. SCHRAM
Aðstoðarritstjórar: HAUKUR HELGASON og ELlAS SNÆLAND JÓNSSON
Fréttastjóri: JÓNAS HARALDSSON
Auglýsingastjórar: PALL STEFÁNSSON og INGÓLFUR P. STEINSSON
Ritstjórn, skrifstofur, auglýsingar, smáauglýsingar, blaðaafgreiðsla, áskrift,
ÞVERHOLTI 11. 105 RVlK, SlMI (91)63 27 00
SlMBRÉF: Auglýsingar: (91 )63 27 27 - aðrar deildir: (91)63 29 99
GRÆN NUMER: Auglýsingar: 99-6272 Askrift: 99-6270
AKUREYRI: STRANDGOTU 25. SlMI: (96)25013. Blaðamaður: (96)26613.
SlMBRÉF: (96)11605
Setning, umbrot, mynda- og plötugerð:
PRENTSMIÐJA FRJÁLSRAR FJÖLMIÐLUNAR HF„ ÞVERHOLTI 11
Prentun: ÁRVAKUR HF. - Áskriftarverð á mánuði 1200 kr.
Verð í lausasölu virka daga 115 kr. - Helgarblað 150 kr.
Ranglátt Hfeyrískerfi
Kerfi lífeyrissjóða, sem hér gildir, er mjög ranglátt.
Embættismannaveldi fyrri ára er þar enn við lýði. Mik-
ill munur er gerður á Jóni og séra Jóni.
Lífeyrisréttindum fólks er mjög misskipt eftir lífeyris-
sjóðum. Verkafólk, sem hefur greitt í sjóði innan Sam-
bands almennra lífeyrissjóða, fær 20-30 þúsund krónur
á mánuði í lífeyri. Þeir sem hafa greitt í sjóði hjá Lands-
sambandi lífeyrissjóða geta fengið hæst 30-40 þúsund
krónur á mánuði. Opinberir starfsmenn geta á hinn
bóginn fengið allt að 70 prósentum af launum sínum í
lífeyri. Alþingismaður, sem verið hefur ráðherra í nokk-
ur ár, getur svo fengið 190 þúsund krónur á mánuði í
lífeyri. Bankastjórar Seðlabanka og Landsbanka geta
hlotið 90 prósent af launum eftir 15-16 ára störf. í ýms-
um dæmum um „toppana“ í þjóðfélaginu eiga þeir kost
á 400-500 þúsund króna lífeyri á mánuði.
Kerfið sér þannig vel um „gæðinga“ sína en að sama
skapi illa um almúgann. Fjölmargir lífeyrissjóðir stefna
í „gjaldþrot“. Allt bendir til að sjóðirnir verði að hækka
iðgjöld eða draga úr lífeyrisgreiðslum sínum til að kom-
ast hjá þroti. Hjá hinu opinbera eru sjóðfélagar gull-
tryggðir á sama tíma. Þeir eiga ekkert slíkt á hættu,
þótt lífeyrissjóðir opinberra starfsmanna séu ýmist tóm-
ir eða gjörsamlegá „gjaldþrota“ samkvæmt trygginga-
fræðilegu uppgjöri. Ríkið mun vissulega greiða þessu
fólki lífeyri, meðan kerfmu er ekki breytt. Það þýðir að
sjálfsögðu, að skattgreiðendur borga brúsann - fólk í
öðrum lífeyrissjóðum heldur þannig einnig uppi lífeyris-
sjóðum opinberra starfsmanna.
Eitt hundrað og tíu fyrrverandi alþingismenn eða
makar þeirra fengu á síðasta ári 118 milljónir króna úr
lífeyrissjóðum þingmanna og ráðherra. Þetta fólk hlaut
því að meðaltah um 1,1 milljón króna úr sjóðunum.
Þannig sjá landsfeðurnir um sig og sína. í áranna rás
hefur einnig verið annazt tiltölulega vel um opinbera
starfsmenn yfirleitt að þessu leyti. Tryggingafræðileg
úttekt Seðlabankans sýnir, að Lífeyrissjóður starfs-
manna ríkisins stendur hörmulega. Sjóðurinn var yfir
67 milljarða króna í mínus miðað við stöðu 1 árslok 1991.
Á sama tíma var Lífeyrissjóður verslunarmanna 3,5
milljörðum króna fyrir ofan núllpunktinn.
Sá jöfnuður, sem þetta sýnir, gefur til kynna mismun
á höfuðstól sjóðsins og áfóllnum skuldbindingum. Nei-
kvæður jöfnuður sýnir þá fjárhæð, sem vantar upp á,
að eignir sjóðsins dugi til að mæta áfóllnum skuldbind-
ingum á uppgjörsdegi.
Tryggingafræðileg úttekt bankaeftirhts Seðlabank-
ans gefur þannig skýra mynd af stöðu Lífeyrissjóðs
starfsmanna ríkisins svo og annarra lífeyrissjóða.
Landsmenn munu yfirleitt þeirrar skoðunar, að ekki
megi una því ranglæti, sem í þessu kerfi felst.
Forystumenn opinberra starfsmanna segja oft, að
launakjör opinberra starfsmanna séu yfirleitt lakari en
kjör sambærilegs starfsfólks á almenna vinnumarkaðn-
um. Því þurfi opinberir starfsmenn að njóta forréttinda
í lífeyriskerfinu.
Þetta sjónarmið stenzt ekki lengur. Eyða þarf mis-
mununinni í lífeyriskerfinu og skapa þær aðstæður, að
eðlileg samkeppni ríki um launakjör, í þjóðfélaginu al-
mennt. Það er ekkert í starfi opinberra starfsmanna, sem
á að valda misrétti á borð við það, sem að framan
greindi. Embættismenn eiga ekki að vera forréttinda-
stétt. Slíkt eru leifar gamals tíma.
Haukur Helgason
„... að milljónum manna á Vesturlöndum er ofaukið, ef svo mætti segja, eða því sem nemur atvinnulaus-
um“ segir í grein höfundar.
Heimurinn
dregst saman
Um daginn þegar ég var að leggja
korkflísar á gólfið hjá mér komst
ég að raun um það að venjuleg störf
eru æðri en ritstörf að því leyti að
meðan maöur vinnur þau er hægt
aö gera eitthvað gerólíkt í hugan-
um: maður getur unnið tvennt í
einu. Það er ekki hægt á meðan
verið er að skálda og skrifa, hugur-
inn verður að vera við sama verk
og hendumar.
Hvaö gerir hugur manns sem
leggur korkflísar á gólf?
Þetta var góð spurning og von-
andi verður svarið ekki verra:
Hann brýtur auðvitaö heilann um
efnahag heimsins og hvemig kom-
ið er fyrir honum.
Útreikningar
Ég er góður í hugarreikningi,
þótt ég segi sjálfur frá, og ólíkur
því sem gerðist þegar rafmagnið fór
af Reykjavík um daginn: búðum
var lokað í skyndi vegna þess að
„fólkið við kassana" kann ekki
lengur að leggja saman. Þess vegna
fór hagur verslunarinnar í vaskinn
þennan dag. En við reikning minn
komst ég að þeirri niðurstöðu að
vegna vaxandi samdráttar á öllum
sviðum atvinnumála verður efna-
hagur heimsins kominn innan
fárra ára á svipaðan punkt og hann
hafði verið að róla á áður en efna-
hagsundrin hófust, margrómuð
sem allrameinabót.
En það er ekki aðeins efnahagur-
inn sem hefur dregist saman, held-
ur hefur annað komið í Ijós um leið,
það að milljónum manna á Vestur-
löndum er ofaukið, ef svo mætti
segja, eða því sem nemur atvinnu-
lausum. Þannig munu þjóðir líka
dragast saman þegar til lengdar
lætur og íbúatala heimsins verða
svipuð og hún hafði verið, áður en
hin biblíulega krafa um að uppfylla
heiminn og menn ættu að vera eins
Kjallarinn
Guðbergur Bergsson
rithöfundur
öruggt mál hvað okkur varðar,
umsvif okkar og magamál.
Hvað tekur við?
- En ég spyr: Hvað verður í sam-
dráttarlok um tölvurnar og hin
stóru atvinnutæki? Verða þau lögð
niður og þeim fleygt þegar þeirra
verður. ekki þörf? Hvaða þörf er
fyrir stórtækar vinnuvélar ef verk-
ið er lítiö, unnið fyrir fáa og hægt
að leysa það í gömlu og góðu hönd-
unum? Hvaða þörf verður fyrir
tölvur sem geta reiknað út stjarn-
fræðilegar tölur þegar fólk fer aftur
að hlaupa einu sinni í viku út í búð
til þess að kaupa sitt pundið af
hvoru og kaupmaðurinn fer að geta
lagt saman tvo og tvo á ný og hver
bóndi getur haft í kollinum tölur
yfir búskap sinn og heimsveltuna
„Menn þurfa að fara að búa sig undir
að heimurinn verði aftur eins og hann
var gerður af hendi guðs eða sköpunar-
innar en ekki þeirra sem vildu breyta
honum... “
og sandur á sævarströnd var gerð
og veruleika. Með fæðingarspreng-
ingunni hófst rányrkjan á jörð og
hafi og allir urðu jafn ábyggilegir
og sandur.
Samdrátturinn er orðinn af þeirri
geigvænlegu stærðargráðu sem ég
ætla ekki að leggja fyrir þá sem
kunna enn að lesa en ekki aö
reikna. Þetta er samt gott og bless-
að, vegna þess að löndin komust
af áður en þau fylltust af fólki og
mannskepnan er alltaf stödd á
svipuðum slóðum með magann.
Það stafar af því að allt étur sjálft
sig um leið og það eykur umsvif
sín. Sú regla er nokkurn veginn
á síðasta ári?
Menn þurfa að fara að búa sig
undir að heimurinn verði aftur
eins og hann var gerður af hendi
guðs eða sköpunarinnar en ekki
þeirra sem vildu breyta honum...
en vissu síðan ekki til hvers breyt-
inga var þörf eða í hvaöa tilgangi
og réðu ekki við neitt þegar á hólm-
inn var komið og ákölluöu þá ró-
andi lyf sér til hjálpar í staðinn
fyrir að lesa bænimar sinar í hljóöi
og bíða eftir efnahagsundrinu
handan við gröf og dauða þegar
þeir yrðu settir við hægri hönd
Hagfræðingsins mikla.
Guðbergur Bergsson
Skoðanir aimarra
Hvíti víkingurinn
„Norska fyrirtækiö Film Effekt var verktaki við
gerð sjónvarpsþáttanna um Hvita víkinginn. Fyrir-
tækið framleiddi jafnframt íjölda annarra kvik-
mynda. Gjaldþrot þess tengist að engu leyti störfum
mínum sem leikstjóra. Ég hélt þær tökuáætlanir sem
vora gérðar og skilaði minni vinnu eins og um var
samið. Gjaldþrotið tengist fieiri verkum en Hvíta
víkingnum og er afleiðing innri vandamála í rekstri
og stjómun sem era mér óviðkomandi." .
Hrafn Gunnlaugsson í mbl. 11. mars.
Ríkissjónvarpið
„Því má spyrja hvort karhnn, sem klofar snjó-
skaflana í auglýsiugunni í von um aö ná að borga
áskriftargjaldið í tíma, óttast meira að missa af
Hemma Gunn eða lokunardeildina með innsigli sín
og hótanir um innheimtuaðgerðir. . . Og það er
vonandi ekki guðlast þótt stungið sé upp á að þeir
hvíli nú Hemma Gunn. Hemmi er snillings góður
þáttastjóri en því miður er bara enginn svo góður
að hann þoh aðra eins lotu og þættimir hans eru
orðnir margir. Það er engum íjölmiðli til lofs að gjör-
nýta svo bestu krafta sína að menn hljóti að þreyt-
ast.“ Garri í Tímanum 10. mars.
Maltauglýsingar
„Það undrar mig að slíkir andans jöfrar og ís-
lenskrar tungu sem Helgi Hálfdánarson og Þorgeir
Þorgeirsson skuli finna sig knúna til mótmæla þegar
á sjónvarpsskjám landsmanna birtast auglýsingar í
ferskeytiuformi. Hvoragan hef ég séð mótmæla
flutningi ljölþjóðlegra auglýsinga gosdrykkjafram-
leiðenda sungnum á erlendum málum og skreyttar
myndum sem ekkert eiga skylt við íslenskan vera-
leika. “ Björn Brynjúlfur Björnsson í Mbl. 11. mars.