Dagblaðið Vísir - DV - 07.12.1993, Blaðsíða 14

14
ÞRIÐJUDAGUR 7. DESEMBER 1993
Útgáfufélag: FRJALS FJÖLMIÐLUN HF.
Stjórnarformaður og útgáfustjóri: SVEINN R. EVJÓLFSSON
Framkvæmdastjóri og útgáfustjóri: HÖRÐUR EINARSSON
Ritstjórar: JÓNAS KRISTJANSSON og ELLERT B. SCHRAM
Aðstoðarritstjórar: HAUKUR HELGASON og ELlAS SNÆLAND JÓNSSON
Fréttastjóri: JÖNAS HARALDSSON
Auglýsingastjórar: PALL STEFANSSON og INGÓLFUR P. STEINSSON
Ritstjórn, skrifstofur, auglýsingar, smáauglýsingar: ÞVERHOLTI 11,
blaðaafgreiðsla, áskrift: ÞVERHOLTI 14, 105 RVlK. SlMI (91)63 27 00
FAX: Auglýsingar: (91 )63 27 27 - aðrar deildir: (91 )63 29 99
GRÆN NÚMER: Auglýsingar: 99-6272 Askrift: 99-6270
AKUREYRI: STRANDG. 25. SlMI: (96)25013. BLAÐAM.: (96)26613.
FAX: (96)11605
Setning, umbrot, mynda- og plötugerð:
PRENTSMIÐJA FRjALSRAR FJÖLMIÐLUNAR HF„ ÞVERHOLTI 11
Prentun: ÁRVAKUR HF. - Áskriftarverð á mánuði 1400 kr. m/vsk.
Verð I lausasölu virka daga 140 kr. m/vsk. - Helgarblað 180 kr. m/vsk.
Fordómur ráðherrans
Ef menn koma meö kenningar, sem stríöa gegn viður-
kenndum fræöum, verða þeir aö rökstyöja þær vel. Þeir,
sem kasta fram slíkum kenningum órökstuddum, veröa
tæpast taldir viðræöuhæfir. Nema þeir séu ráðherrar og
geti sem slíkir látiö mikla bölvun af sér leiða.
Tugir og sennilega hundruð rannsókna í Bandaríkjun-
um hafa leitt í ljós, aö áfengissýki er arfgengur sjúkdóm-
ur. Meðal upplýsingaforöans, sem myndazt hefur, eru
rannsóknir á mismunandi afdrifum margra eineggja tví-
bura, sem fengu mismunandi fóstur og uppeldi.
Til er gamalt og viturt spakmæh, sem segir, aö íjórö-
ungi bregði til fósturs. Læknavísindi nútímans virðast
hneigjast að svipaöri niðurstöðu um orsakir Qölmargra
sjúkdóma. Þeir eru margir hverjir aö mestu leyti arfgeng-
ir, en aö hluta til háöir áunnum umhverfisþáttum.
Þetta gildir um marga algengustu sjúkdóma nútím-
ans. Meö heilbrigðu lífi getur fólk dregiö úr líkum á
krabbameini og hjartasjúkdómum, þótt það megni ekki
að koma í veg fyrir arf sinn, sem getur fahö í sér hættu
á þessum sjúkdómum. Hiö sama ghdir um áfengissýki.
Þegar fávís heilbrigöisráðherra íslands segir áfengis-
sýki vera áunna, er ekki meira sannleikskorn í því en,
að krabbamein og hjartasjúkdómar séu áunnir, svo og
endalaus röö sjúkdóma, sem hlaöa heilbrigðiskerfið
kostnaöi. Fjóröungi þeirra bregður til fósturs.
Þegar ráöherrann segir, að fólk eigi aö borga kostnað
við einn sjúkdóm af þessu tagi, ætti hann um leið að
segja, að fólk eigi að borga kostnaö við krabbamein sitt
og hjartasjúkdóma. Það verður að vera sístem í galskapn-
um, ef ráðherrar flagga kenningu sjálfskaparvítis.
Svo hlálega vih til, að áfengissjúkhngar hafa þá sér-
stöðu meðal sjúkhnga að hafa flestir áður greitt opinber
gjöld af áfengi í margfalt meira mæh en sem nemur hin-
um tiltölulega lága kostnaði við endurhæfingu þeirra.
Þeir ættu því ekki hafa minni rétt en aðrir.
Ef ráðherra vih í raun láta svoköhuð áunnin atriði eða
sjálfskaparvíti ráða því, hvort fólk þarf að borga fýrir
heilsuþjónustu eða ekki, á hann að byrja á íþróttunum.
Þær eru fyrirferðarmesti þátturinn í vandamálunum,
sem rekur á úörur slysadeilda heilbrigðiskerfisins.
Ef hins vegar er ekki ætlun hans að láta fólk borga
fyrir aðgerðir, sem stofnað er til vegna iðkunar íþrótta
og annars sjálfskaparvítis, er fráleitt að láta það borga
fyrir aðrar aðgerðir, er stafa af sjúkdómum, sem eru að
mestu leyti arfgengir. Þar á meðal er áfengissýki.
Ekki er nóg með að nærri allar rannsóknir í Bandaríkj-
unum á þessum sjúkdómi renni í þennan arfgengisfar-
veg. Alþjóðlega heilbrigðisstofnunin hefur tekið mark á
þeim og formlega viðurkennt áfengissýki sem sjúkdóm.
Og það hefur íslenzka hehbrigðiskerfið einnig gert.
Undir venjulegum kringumstæðum nenna menn ekki
að elta ólar við órökstuddar kenningar af tagi ráðherr-
ans. Þar sem hann hefur aðstöðu th að láta frumstæða
fordóma sína njóta sín til mikhs skaða fyrir þjóðfélagið,
er nauðsynlegt að víkja frá hinni venjulegu reglu.
Það er ábyrgðarhluti að blaðra í stfehu á opinberum
vettvangi án þess að hafa gert neina tilraun th að setja
sig inn í málin, sem eru th umfjöhunar. Það, sem kann
að hafa gengið í bæjarmálum Hafnarfjarðar, gengur áhs
ekki á sérhæfðu sviði á borð við hehbrigðismál.
Ráðherra hehbrigðismála er hvattur th að fara í þagn-
arbindindi og magna í þess stað upp vhjastyrk sinn th
að leggja th atlögu við skjölin í ráðuneytinu.
Jónas Kristjánsson
„A Akranesi eru menn daglega í návígi við atvinnuleysisvofuna," segir Gísli m.a. - Frá Akranesi.
Skelfingarástand
í atvinnumálum
Um þessar mundir heyrast neyð-
aróp af landsbyggöinni varðandi
atvinnumál. Byggðastofnun hefur
komist að þeirri niðurstöðu að at-
vinnulíf á Vestíjöröum standi mjög
höllum fæti og að þar þurfi að
leggja fram fjármuni ef ekki á illa
að fara.
Fréttir berast nú af því að Suður-
nesjamenn telji sig verr haldna en
Vestfirðinga enda sé atvinnuieysi
mest á Suðurnesjum en minnst á
Vestfjörðum. Vestfirðingar telja sig
hins vegar hafa orðið fyrir slíkri
skerðingu þroskkvóta að það beri
að bæta með einum eða öðrum
hætti.
Þannig virðist komin upp sú
staða að nauðsynlegt sé að hefja
kapphlaup um hver standi verst aö
vígi. Reyndar er þaö svo að á sama
tíma og háð er hanaat um meistara-
titil atvinnuleysis berast af því
fréttir að Vestfirðingar séu að
smíða togara erlendis sem kosti
allt að tvo milljarða króna. Ef rétt
er þá skilst betur af hverju auka
þarf þorskkvótann á svæðinu.
Vestfirðir ekkert einsdæmi
Ástandið á Vestfjörðum er ekkert
einsdæmi og er reyndar furðulegt
að Byggðastofnun skuli fara af stað
með umfjöllun um atvinnumál á
þeim nótum að yfirvofandi at-
vinnuleysi á einum stað sé verra
en á öðrum. Hefur mönnum þar á
bæ borist til eyma ástand iðnaðar
á Akureyri eða vandræði útgerðar
og fiskvinnslu á Höfn? Það er skelf-
ingarástand atvinnumála um allt
land. Skerðing aflaheimilda á Vest-
urlandi hefur haft jafn mikil áhrif
og skerðing aflaheimilda í öðrum
landshlutum.
KjaUaxinn
Gísli Gíslason
bæjarstjóri á Akranesi
Á Akranesi era menn daglega í
návígi við atvinnuleysisvofuna og
stærsti hluti þess vanda sem þar
blasir við á rætur að rekja til
skertra aflaheimilda og stefnuleys-
is í málefnum jámiðnaðar. Ef
Byggðastofnun eða aðrir hafa
lausnir á hraðbergi gagnvart ein-
stökum svæðum er hér með minnt
á að ætlast verður til þess að þeim
lausnum verði beitt víðar.
Tímabundin verkefni - eins
og hvert annað skópiss
Því miður er það svo að lausn
atvinnuvandans er ekki einfalt mál
en þó verður að kvarta yfir því aö
til fárra úrræða er gripið til þess
að vega gegn atvinnuleysinu.
Tímabundin átaksverkefni sveit-
arfélaga era eins og hvert annað
skópiss enda era þau verkefhi eng-
in lausn heldur tímabundið úr-
ræði. Svo virðist sem allir séu
agndofa yfir þeim átta milljörðum
sem áætlað er aö verði greiddir í
atvinnuleysisbætur á árinu en eng-
ar tillögur eða hugmyndir eru um
að nýta þaö fé til að draga úr at-
vinnuleysinu.
Tískuorðin „sjálfbær þróun“
virðast eiga að gilda um framvindu
atvinnumála en það sér hver mað-
ur að sú þróun liggur niður á við.
Stjórnvöld réðust gegn verðbólg-
unni með þjóðarsátt um kjör fólks
og því má spyrja hvort ekki sé rétt
að helga 50 ára lýðveldisafmælinu
baráttuna gegn atvinnuleysi. -
Svæðisbundið ramakvein er ekki
leið til lausnar.
Gísli Gíslason
„Reyndar er það svo að á sama tíma
og háð er hanaat um meistaratitil at-
vinuleysis berast af því fréttir að Vest-
firðingar séu að smíða togara erlendis
sem kosti allt að tvo milljarða króna.“
Skodanir annarra
Miðstýring í verðlagningu
„Verðbreytingin á mjólkurafuröum sýnir hugs-
unarhátt einokunarkerfisins og í þessu tilfelli er hún
óhæfa, því hún er ákveðin til að knýja neytendur til
neyzlu á fitu sem er skaðleg heilsu þeirra að mati
vísindamanna. Stjómvöld eiga að taka í taumana
með þeim aðferðum sem þau hafa yfir að ráða. Það
er óviðunandi með öllu að þeir sem standa fyrir
þessum verðbreytingum komist upp með þær.“
Úr forystugrein Mbl. 3. des.
Vandi smáflokkanna
„Vandi smáflokkanna er einfaldur. Liklega vill
meirihluti í öllum flokkunum sameiginlegt framboð.
Hver um sig veit hins vegar nákvæmlega hvað þeir
eiga á hættu að missa með sameiningu, en geta ekki
tryggt að fá það sama út úr samningum við aðra.
Með öðram orðum: Smákóngarnir og skammtíma-
sérhagsmunir bera ofurliði sameiginlegan vilja, líkt
og í atkvæðagreiðslu um sameiningu sveitarfélaga.
Flokkunum er lífsins ómgulegt að gera það sem þeir
vilja þó gera, innst inni.“
Úr forystugrein Pressunnar 2. des.
Utan skynsamlegra marka
„Það er ekki umdeilt, að neysla á harðri fitu eyk-
ur magn kólestróls í blóði, sem aftur leiðir til aukinn-
ar tfðni sjúkdóma í hjarta- og æðakerfinu... Það er
vel skiljanlegt að þeir sem þurfa að selja smjör beiti
tiltækum ráðum. En lækkun á smjöri, sem er greidd
niður með hækkun á hollum mjólkurafurðum, er
hins vegar utan allra skynsamlegra marka. Um síðir
getur slík vitleysa leitt til þess, aö sóknin gegn hjarta-
sjúkdómum tapist. En það er ekki öll vitleysan eins
þegar verðlagning á landbúnaðarafurðum er annars
vegar.“ Úr Alþ.bl.3. des.