Alþýðublaðið - 18.07.1967, Qupperneq 7

a d □ o o □
Varnarlibskamp ÁMf ;//unnor á yandi
breytt í sumar-
búðir unglinga
Herra ritstjóri!
ÉG átti leið um Hvalfjörð
fyrir nokkru og tók þá sérstak-
lega eftir tómum varnarliðsbúð-
um, sem þar standa. Ég hafði les-
ið um það frásögn í blöðunum,
að þessar búðir hefðu verið
lagðar niður í vor. En það er eins
og við þurfum að sjá með eigin
augum til að raunveruleikí við-
burðanna hafi fullkomin á'hrif á
okkur.
Ekki ætla ég að segja neitt um
heimspólitíska þýðingu þess, að
varnarliðið er farið úr Hvalfirði.
Ég hef stutt utanríkisstefnu okk-
ar undanfarin ár og geri enn,
en þó finnst mér gleðiefni, þegar
aðstæður leyfa, að varnarliðið
dragi saman seglin. Einhvern
tíma kemur að brottför þess með
öllu — vonandi í sátt og sam-
lyndi.
Ástæðan til að ég skrifa þetta
bréf er hins vegar framtíð hinná
tómu herbúða. Ef til vill væri
réttast að rífa þær sem fyrst.
En þá finnst mörgum hvimleitt
að eyðileggja verðmæti, • hver
sem þau eru. Því vaknar sú
spurning, hvort við getum ekki
ýfirtekið búðirnar og gert eitt-
livað gagnlegt við þær.
Mér kom strax til hugar,
hvort ekki væri með litlum til-
kostnaði hægt að breyta þeim í
sumarbúðir fyrir unglinga. Það
mætti auðvitað fjarlægja sitt-
Sumarhátíð í
Húsafellsskógi
UM Verzlunarmannahelgina
halda æskulýðssamtökin í Borgar-
firði sutnarhátíð í Ilúsafellsskógi.
Verður mjög til hátíðarinnar vand
að og lögð áherzla á að gera gest
urn sem bezt til hæfis. Þótt hátíð^
in sé fyrst og fremst ætluð fyrir
æskuna leggja aðstandendur móts
ins sig mjög fram um að hafa
sem fjölbreyttust skcmmtiatriði
á boðstólum, svo að hátíðin geti
verið fyrir alla fjölskylduna, í
orðsins fyllstu merkingu.
Þannig verður þarna, auk
tveggja vinsælla rokkliljómsveita,
einnig gömludansa hljómsveit, og
fullorðnu fólki og fjölskyldum,
sem kynnu að gista liátíðina, en
vilja halda sér fyrir utan almesta
glauminn, er gefinn kostur á sér
stöku tjaldstæði.
Þá verður, hátíð þessi, ekki
aðeins skemmtimót, heldur einnig
íþrótta- og hestamannamót, þar
sem þarna verður íþróttakeppni
bæði í frjálsum íþróttum og hóp-
Frh. á 15. síðu.
hvað, sem setur hernaðarlegan
blæ á búðirnar. Síðan mætti
mála braggana í björtum og
borgaralegum litum og gera
sitthvað annað til að fjarlægja
öll ummerki hins hernaðarlega
uppruna.
Búðirnar eru að vísu helzt til
nærri þjóðveginum. En halda
mætti girðingunni á þá hlið og
gera le.ikvelli með ýmsu móti
hinum megin við byggðina. Hval-
f jörður er að mörgu leyti vel fall-
inn til sumarlífs og á eftir að
verða mikið hvíldar- og sumar-
dvalarsvæði fyrir þéttbýlið. Þar
eiga raunar að rísa míklar sum-
arbúðir opinberra starfsmanna,
en það verður aðeins byrjunin.
Rétt væri að fá sumarbúðun-
um mikið landssvæði á hrjóstr-
ugum holtum og hæðum, sem
þárna eru. Ætti aðalverkefni
unglinganna að vera skógrækt og
önnur vinna við þetta svæði, sem
þegar æt-ti að skipuleggja sem
framtíðar almenningsgarð.
Þá' gætu unglingarnir farið í
Botnsdal í skemmtiferðir og
siglt á Hvalfirði til að skoða
Harðarhólma, sem er með miklu
fuglalífi. Mætti skipuleggja nátt-
úruskoðun og láta hvern hafa til-
tekið verkefni, svo sem að rann-
saka lifnaðarhætti einstakra
fuglategunda (sem eru margar 'á
þessum slóðum) eða einstakar
jurtir og tré.
Margt fleira mætti nefna og
ég held, að ekki yrði vandi að
skipuleggja liolla atvinnu fyrir
unglingana á þessum stað.
Þetta kom mér til hugar, er
ég ók fram hjá tómum herbúð-
unum. Og er það ekki ánægju-
leg tilhugsun að geta breytt her-
búðum nútímans í sumarbúðir
fyrir friðsamlegt uppeldi æsk-
unnar.
Ferðalangur.
SÍÐAN á ófri-ðarárunum hafa
íslendingar haft eina hæstu
fjölgunarprósentu i Vesturálfu,
og hefur hún slagað upp í van-
þróuðu löndin, þar sem mikið er
fætt, en fátt lifir.
Þessi öra fjölgun hefur haft
geysileg áhrif á þjóðlífiö. Stærð
þjóðarlnnar hefur tvöfaldazt á
dögum 50—60 ára manna, og af
því leiðir stórfelldan styrk, því
íslendingar eru ein þeirra fáu
þjóða, sem eru svo gæfusamar, að
geta talið sér til bóta öra fjölg-
un.
Nú er sagt, að fjölgunin sé að
rýrna. Enn liggja ekki fyrir töl-
ur um nógu mörg ár til að hægt
sé að draga óyggjandi ályktanir í
þessum efnum. En margir full-
yrða, að ástæðan sé ein og að-
eins ein: ■— pillan.
Hver verða þá þjóðfélagsleg
áhrif pillunnar, ef þetta reynist
rétt, að hún dragi þegar til muna
úr fjölgun íslendinga?
Sennilega sakar ekki í bráð,
þótt fjölgunin verði ögn hægari.
Það gæti reynzt okkur erfitt á
næstu árum að finna atvinnu fyr-
ir 2—4000 nýja borgara á ári,
sérstaklega ef aðalatvinnuvegur-
inn á lengi í þeim erfiðleikum,
sem nú ganga yfir hann. Þegar
á lengri tíma er litið verður þó
að telja þessa þróun til tjóns,
því 3 — 500 þúsund manna þjóð-
félag getur gert svo margt, sem
okkur þegar langar í. Þá verður
munurinn á lifi hér og í útland-
inu miklu minni —■ en hitt skal
látið ósagt, hvort við verðum
hamingjusamari hver fyrir sig.
Félagsleg áhrif pillunnar á
sviði einstaklinga eru margvísleg.
Hér á landi hefur verið mjög
mikið um lausaleiksbörn og börn
fædd fyrstu mánuði hjónabands.
Þetta er ekki stórfclldu lauslæti
að kenna, heldur höfum við verið
ögn á undan nágrannaþjóðum í
viðhorfum til samfaramála, en
höfum ekki kunnað á nauðsyn-
legar slysavarnir. Flest ungt
fólk stendur við skyldur sínar
og gengur i hjónaband vegna
„slyssins." Hér á landi er án efa
mjög mikið um slík hjónabönd
— og hafa mörg gefizt vel. En
þau eru ekki til orðin af því að
unga fólkið hafi fyrst ákveðið,
að það vildi eiga hvort annað og
búa saman til æviloka, en síðan
farið að framleiða börn.
Pillan getur haft mikil óihrif
á þetta félagslega atriði ís-
lenzka samfélags (og annarra
þjóða líka). Líkur verða á, að
aðrar ástæður ráði myndun
hjóiuibanda en slysni eina sum-
arnótt,- Og það getur haft áhrif
á uppeldi barnanna, ef fleiri
þeirra — eða flest — verða þann-
ig til, að foreldrarnir ákveða,
að þei.r vilji eignast börn. Færri
börn koma óvelkomin í þennan
heim.
Merkingar á laxi og silungi
Gera má ráð fyrir. að nokkuð
af merktum laxi og silungi muni
veiðast í íslenzkum ám og vötn-
um á þessu sumri, en Veiðimála-
stofnunin liefur staðið fyrir um-
fangsmiklum meikingum á þess-
um fisktegundum. Mikilvægt er
að þeir menn, sem veiða vatna-
fiska, aðgæti hvort þeir séu merkt
ir, og ef svo er, að þeir geri Veiði
málastofnuninni viðvart um það.
Við rannsóknir á æviferli og
háttum fiska er algengt að merkja
þá til þess að afla vitneskju m. a.
um ferðir þeirra um ár og vötn
og sjó, og hve lengi það tekur
þá að færa sig milli staða, um
vöxt þeirra og um hve veiðarnar
taka stórt hlutfall af fiskstofnum.
Hér á landi hefur lax og silung-
ur verið merktur til þess að
kynnast áðurnefndum atriðum og
reyndar fleiru. Til dæmis geta
merkingar á laxaseiðum m. a.
gefið liugmynd um hve stór hluti
veiðist, hvar laxinn kemur fram
og hvenær á veiðitíma, og hve
oft sami laxinn hrygnir.
Einn þáttur í starfsemi Veiði-
málastofnunarinnar hefut verið
að merkja lax og silung af mis-
munandi stærðum. Merkingarnar
hafa farið fram með því, ýmist
að festa merki af ýmsum gerðum
á fiskana eða með því að klippa
af þeim ugga, einn eða fleiri,
eftir ákveðnum regium.
Gildi fiskmerkinga er komið
undir því, að fiskmerkjum sé skil-
að samvizkusamlega til þess, sem
merkir, ásamt upplýsingum um
tegund fisksins, sem merkið var
á, lengd fisksins og þyngd, livar
veiddur og hvenær ásamt nafni
og heimilisfangi veiðimanns. Það
eru vinsamleg tilmæli Veiðimála-
stofnunarinnar til veiðimarina,
sem veiða merkta fiska, að þeir
sendi áðurnefndar upplýsingar og
skili merkjum. Ef um uggaklippta
fiska er að ræða, er nauðsynlegt
að fá að vita auk annars, hvaða
ugga vantar á' fiskana. Veiðimála-
stofnunin greiðir smávægileg
verðlaun til veiðimanna, fyrir
upplýsingar um merkta fiska, áem
þeir veiða.
18. júlí 1967
ALÞÝÐUBLAÐIÐ 'J-