Alþýðublaðið - 24.09.1967, Blaðsíða 10

10

24. september 1967 • Sunnudags AlþýðublaSið
Hér er bókaherbergið og á miðju gólfi mikiff og vegíegt skrifborff, sem Hemiiigway notaffi þó sjaldan.
Hann þoldi ckki aff sitja viff skriftir, þegar fram í sótti....
HEIMA HJÁ HEMINGWAY
Hetningway átti nokkra eftir-
iætisstaffi eins og bama er
vandi. En eftirlætisstaðir hans
vorit jþeir, þar sem ihonum gekk
vef aS skrifa. Madrid var slíkur
staffur, sagði íhaim, sömu leiff-
ie Paris, Key West (í Flórída),
þegar þar var ekki mjög heitt,
Kansas City, Chicago, Toronto
og Havana á Kúbu. ,,Ýmsir aðr-
ir staffir voru ekki eins góðir, —
en þaff var kannski vegna þess,
aS vi8 vorum ekki svo upplögð,
þegar viS voruan þar.
Havanna var eftirlæti Hem-
ingways. Og borgin Havanna er
í margra augum jafnmikið borg
Hemingways eins og Castros.
Þegar hann var fréttaritari,
átti Ihann snemma heima þar
og hann sendi kúbanska ferða-
pistla til Esquire um fiskirí fyr-
ir utan strendur Kúbu, hann
lýsti hinum ljósu og dökku sverð
fiskum og velti fyrir sér mis-
munandi gáfum þeirra, sem
naumast eru í samræmi við
stærðina.
Þetta var á árunum eftir 1930.
Þegar stríðið braust út árið 19
39, var Ernest Hemingway að
því kominn að giftast í þriðja
sinn. Hann flúði undan siðapré-
dikunum móður sinnar til Hav-
anna, þar sem hann settist við
að skrifa „Hverjum klukkan
glymur“. Brátt kom ástmey hans
til hans, og þau leituðu að veru
stað. Þau fundu líka, það, sem
hugurinn girntist. Yndislegt hús
í wn það bil mílu fjarlægð frá
borginni. Þetta var Finca Vigia,
sem Hemingway flúði síðan oft
til á þeim árum, sem eftir komu,
þótt hann væri alltaf meira eða
minna á faralds fæti.
Þaö ieið og beið, — þar til
hann giftist í þriðja sinni, - stríð
ið miili Hússa og Finna brauzt út
og Martha kona hans kaus að
dveljast á þeim vígstöðvum. Hún
var mikilsvirtur fréttaritari í
Colliers..
Aðalefnið í „Hverjum klukk-
an glymur" er stjúrnmálaharm-
leikurinn í spönsku borgara-
styrjöldinni og ástarævintýri
söguhetjunnar. Hemingway sat
með sveittan skailan í 15 mánuði
yfir bókinni og hann sagði við
yngri bróður sinn, Leicester, aff
þetta hefði alveg ætlað að fara
með sig,
Paramount kvikmyndafélaglð
keypti réttinn tjl þess aff gera
kvikmynd eftir bókinni fyrir
upphæð, sem ýmsum þótti svimr
andi há, 150.000 dollara. Þar
léku þau saman Ingrid Berg-
man og Gary Cooper, og þá
varð Hemingway í fyrsta og sið
asta skipti fyrir vonbrigðum með
Cooper. Gary Cooper skreið
Þetta er Finoa Vigia og þarna uppl i turninum ætlaffi Hemingway aff
skrifa. En andinn lét á sér standa.
nefnilega upp í hjá Ingrid án
þess að fara úr einkennisbúningn
uan, — og voru þau þó í svefn-
poka.
Finca Vigia á Kúbu var líka
lengi heimaili Hemingwaýs og síð
ustu konu hans, Mary. Hún var
fjórða kona hans.
Þótt Hemingway slasaðist oft
alvarlega á tímum síðari heims-
styrjaldarinnar, — meðal annars
í bílslysi í London, þegar varð
að sauma 56 spor á höfði hans,
— þótt hann sigraði París löngu
á undan bandaríska liðinu (hann
byrjaði með því að sigra allt
og alla á eftirlætisskránni Ritz)
þá voru árin upp úr 1950 erfið-
ustu árin í lífi Hemingways.
Skáldsagan ,,To have or not
to have“, var fyrsta og raunveru
lega eina verk hans, sem fékk
mjög slæma gagnrýni. En ennþá
þyngra féllu honum þau líkam-
legu áföll, sem hann varð fyrir.
Þegar hann og Mary kona hans
voru á veiðiferð í Afríku fóru
þau í flugferð nálægt Kiliman-
jaro. Flugvélin sem þau voru í,
hrapaði, og blöðin birtu langar
minningargreinar. En Heming-
way-hjónin komust lífs af, og
önnur vél var send á vettvang
til þess að flytja þau á sjúkra-
hús. Sú flugvél hrapaði líka.
Hemingway slasaðist mjög
hættulega, og enginn læknir
hólt, að hanji mundi lifa af. Það
blæddi alls staðar úr honum og
mörg innyfli voru svo aff segja
ónýt, — m.a. lifur og nýru.
Hannn náffi sér nokkurn veg-
inn, en hann varff aldrei frískur
eftir þetta. Hann náði því aff
„hefna sín“ í skrifum með
„Gamli maðuríim og !hafið“, sem
færði honum Pulitzeverðlaun og
Nóbelsverðlaunin 1954, en slðan
barðist hann fyrst og fremst fyr
ir því, að fá aftur heilsuna, —
en í þeirri baráttu tapaði hann.
Hann varð að standa við skrift
imar; hvort heldur hann vann í
tuminum. á Finca Vigia eða í
skrifstofunni þar. Hann þoldi
ekki að sitja, og hafi Ihann allt-
af drukkið heldur of mikið þá
drakk hann ennþá meira nú.
Hin mörgu slys höfðu að síðustu
'brotið hann niður, — í fyrra
striðinu voru 220 sprengjubrot
tínd úr öðrum fæti hans, getn-
aðarlimurinn var skaðaður af
skotum, annað hnéð hafði verið
lagað með platfnuskel, hann
hafði sex sinnum meiðst illilega
á höfði, og í síðasta flugslysinu
slasáðist hann alvarlega í baki
og Hrenndist illa. Við þetta bætt
ist iykursýki sömu tegundar og
konE/föður hans til að fremja
sjáHsmorð.
Það dró um tíma úr sársauk-
anurn, hvað Gamli maðurinn og
hafiff hlaut góðar viðtökur og
hann tók þátt í því af lífi og sál,
þegar sagan var kvikmynduð
við Kúbuströnd. Spencer Tracy
léfc aðalhlutverkið, — en Hem-
ingíýay varð fyrir vonbrigðum
meðChánn. Spencer hafði lofað
því áð megra sig um mörg kíló,
svo að það væri trúlegt, að
hann hefði verið 84 daga úti á
hafi matarlaus. En Spencer létt-
íst aldrei um meira en nokkur
hundruð grömm, og í kvikmynd-
inni líktist hann meira stríðöld-
um stórbónda, en fátækum
fiskimanni.
En frægð og upphefð fylgdi
ýmislegt það, sem Hemingway
var ekki að skapi. Forvitið fólk
settist um hann og umkringdi
Finca Vigia. Hemingway vildi fá
að vera í friði heima hjá sér,
þar sem 39 kettir höfðust við og
sungu fyrir hann á nóttunni.
Svo vildi hann drckka skál með
vinum sinum á kránni, — um
ókunnuga var honum ekki gefið.
Hann flúði forvitin augun um-
hverfis Finca Vigia og bjó eftir
þetta lengsf af í Ameríku í Ketc
hum, Idaho og annarstaðar, þar
sem ferðamenn láta ekki sjá sig.
Áður en sjúkdómarnir brutu
hann alveg niður, lifði hann þó
fáein góð ár á Spáni, — m. a.
sumarið, þegar nautabanarnir
Dominguin og Antonio börðust
um meistaratitilinn lá hinum
blóðuga vígvelli nautabananna.
Árið 1960 er honum engan veg
inn rótt. Hann er smeykur um
framtíð sína og Kúbu. Hann ótt-
ast, að Bandaríkin missi ítök
sín þar og hann finnur hvernig
andúð Kúbumanna á Bandaríkj-
unum fer vaxandi,
Loks fór Hemingway fyrir
fullt og allt frá Fince Vigia,
Havanna og Kúbu. Það var áríð
1960.
Þaff, sem á eftir kom, var hinn
dapurlegi' tími fyrir endalokin.
Hemingway fær ofsóknaræði og
hinn mikilfenglegi líkami hans
minnkar og skreppur saman.
Hann horast um 20-30 kíló á
nokkrum mánuðum. Vinir hans
þekkja hann tæpast aftur. Hann
er hvaff eftir annað tekinn inn
á Mayosjúkrahúsið, þar sem
honum eru gefin raflost, og
minnj Ihans hrakar. Hann spyr í
angist: „Hvað er þaff, sem mann
inn gleður? Að hafa heilsu. Að
geta uimið yel. Að eta og drekka
með góðum vinum. Að njóta lífs
ins í rúminu, þetta allt hefur
verið frá mér tekið.“
Hann megnar ekki að lifa leng
ur. Hann reynir að kasta sér út
úr flugvél, sem flytur hann til
nýs sjúkrahúss, en honum er
bjargað. Hann reynir að hlaupa
á móti hreyflunum, þegar flug-
vélin er sezt, en honum er aft-
ur bjargað.
En nótt .eina, þegar allir
sofa, íaumast hann niður og hleð
ur eftirlætisskotvopn sitt, silfur-
búna byssu, — — og hleypir af.
Hemingway hefur lýst því,
hvað bandarísk skotvopn séu dá-
samleg, svo einstaklega hæf til
þess að slá botninn í draum, sem
er aff verffa að martröð. Eini
gallinn við þessi vopn er sú ó-
þægilega ringulreið, — sem þau
eftirláta ættingjunum.
-X