Alþýðublaðið - 03.12.1967, Blaðsíða 11

Sunnudags AlþýðublaðiS - 3. desember 1967
11
Bogi
Framhald af 10. síðu.
íþróttahúsinu þar er mun lægri.
Einnig kom fram á þinginu til-
laga frá fulltrúa ÍKF að hluti ís
landsmeistaramótsins, þ. e. sá
hluti þess, em ÍKF á rétt á að fá
scm heimaleiki verði leikinn í
íþróttahúsinu á Kefiavíkurflug-
velli.
Einnig kom fram á þinginu til
laga um breytingu á reglum bik
arkeppninnar í körfuknattleik,
þannig að 1. deildarliðunum
verði einnig heimilt að senda lið
til þátttöku í keppninni, en reglu
gerð bikarkeppinnnar hljólðar
iþannig, að þátttaka er heimil 2.
deildarliðum og 1. flokkaliðum
þeirra félaga, sem eiga lið í 1.
deild. Er þetta mál nú í athugun
hjá nýkjörinni stjórn, en 'liana
skipa: Bogi Þorsteinsson formað
ur, en aðrir í stjórn eru: Magnús
Björnss., Helgi Sigurðsson, Gunn
ar Petersen, Magnús Sigurðsson,
Þráinn Scheving og Jón Eysteins
son.
Áð lokum var væntanleg PQlar
Gup keppni rædd nokkuð, en und
irbúningur hennar er þegar haf
inn af fullum krafti.
Frá KKÍ
ÍR sigraði
Framhald af 10. síðu.
menninga á síðustu mínútunum
sem úrslitum réði. ÍR ihafði 2-4
stig yfir meirihluta fyrri hálfleiks
ins, en í hléi munaði aðeins einu
stigi, 25-24, ÍR í vil. í síðari hálf-
leik var það Ármann sem hafði
frumkvæðið og hafði náð 5 stiga
fprysfu þegar 5 mínútur voru eftir
56-51. Leikurinn gerðist allharð-
ur undir lokin en þá er staðan 60-
58 fyrir Ármann. Ármenningum
eru dæmd 2 vítak. og hitta í öðru
61-58, og skömmu seinna er brot
ið á Hólmsteini, ÍR, sem skoraði
úr báðum vítaköstunum af öryggi.
Staðan er 61-60 fyrir Ármann, ein
mínúta til leiksloka og þeir hafa
boltan. Þá er brotið á Ármenn-
ingi, en hann brennir báðum víta
köstunum af, ÍR nær boltanum og
Birgir Jakobsson skorar sigurkörf
una 62-61. Síðasta upphlaup Ár-
manns brást og ÍR valdi þann kost
inn að halda boltanum síðustu 30
sokúndurnar.
Ármannsliðið er nú betra en
þáð hefur verið undanfarin ár.
Liðið hefur eignazt harðsnúin
miðherja, Rúnar Vernharðsson, og
ágætan bakvörð, Jón Sigurðsson.
Þá voru þeir einnig ágætir Grím
ur Valdimarsson, Hallgrímur
Gunnarsson og Birgir. Sigurður
Ingólfsson leikur nú aftur með
liðinu og virðist hafa lært heil-
mikið í Frakklandsvist sinni en
þar æfði hann og lék með ÁSVEL
í Lyon sem m.a. léku við KR í
Evrópubikarkeppninni hér um ár
ið. Hallgrímur Gunnarsson var
stigahæstur með 17 stig, Grímur
og Rúnar skoruðu 16 hvor.
Það var eins og ÍR-ingar næðu
ekki vel saman í þessum leik
hvað sem því olli. Þeir gera sig
seka um ýmis konar glappaskot
og' létu Ármenninga oft rugla sig
alveg í ríminu. Agnar og Birgir
Jakobsson voru beztu menn liðs-
ins og skoruðu 19 og 12 stig.
Dómarar voru Jón Eysteins-
son og Marinó Sveinsson.
Söngur í sálinni
Framhald af 3. síðu.
stríða þess dofnað í þýðingunni.
Æviþáttur Sigurjóns Friðjóns-
sonar, eftir Arnór son hans, er
fróðlegur þáttur, skilmerkilega
ritaður, en kosið hefði ég hann
fjallaði jafnýtarlega um skáld-
skap Sigurjóns og búskap og af-
skipti hans af félagsmálum. —
Bókin er prýðisvel úr garði gerð,
eins og háttur er Bókaforlags
Odds Björnssonar, en prentvill-
ur að vísu óþarflega margar í
æviágripinu. Og ekki kann ég
við að kalla kvæði „frumsam-
in“. Að „semja ljóð“ heitir á
íslenzku að yrkja. — Ó. J.
Hjartavemd
Framhald úr opnu.
þætti rannsóknarinnar fljótt,
svo hægt sé að gera sér ljóst,
hvort hægt er að beita einfaldri
og jafnframt árangursríkari
aðferðum í framtíðarstarfi okík
ar. Ef þetta heppnast, er hægt
að auka afkastagetu stöðvarinn
ar og rannsaka stærri hópa.
Það er ætlun okkar að veita al-
menna heilsufarslega þjónustu
í framtíðinni.
8. spurning.
Hvað er vitað í dag um ár-
angur almennra hóprannsókna
meðal annarra þjóða?
Svar:
Þrátt fyrir nær 20 ára ,,hóp“
rannsóknarstarf liggja ekki fyr
ir tæmandi niðurstöður um ár
angur þess.
Meginorsökin er, að lítið hef
verið um framhaldsrannsóknir
og því erfitt að draga gildar á-
lyktanir um þýðingu rannsókn
arinnar fyrir einstaklinginn og
þjóðfélagið. Skylt er þó að geta
þeirra rannsókna, þar sem til-
raun hefur verið gerð til raun
hæfs anats á þessum atriðum.
Getið er um niðurstöður ým-
issa rannsókna í síðasta tölu-
blaði Hjartaverndar.
Á síðustu norrænu ráðstefn-
unni um félagsmála-læknis
fræði, sem haldin var í Gauta
borg í júní 1967, var skýrt frá
niðurstöðum almennrar hóp-
rannsóknar og framhaldsrann-
sóknar, sem hafa farið fram í
Eskilstuna í SvLþjóð síðan 1964.
Maykmið rannsóknannla var
m. a. að athuga:
a) Almenna sjúkdómstíðni í
þjóðfélaginu.
b) Hvaða próf og aðferðir gefa
beztan árangur við uppgötvun
sjúkdóma.
c) Hvort reglubundnar hóprann
sóknir, m. a. með hjálp tækni-
legs þjálfaðs starfsliðs og auk-
inni sjálfvirkni (td. notkun
skýrsluvéla og rafreiknis) geta
létt nokkuð álagið á sjúkrahús
unum.
d) Hvaða þýðingu uppgötvun
sjúkdóma hefur fyrir einstakl-
inginn og þjóðfélagið.
Upphaflega voru rannsakaðir
500 karlai' og 500 konur eða sýn
ishorn úr ca. 22.000 manna
hóp á aldrinum 45, 50, 55, 60 og
65 ára.
Þessi rannsókn var allvíðtæk.
Sjúkdómsferill þátttakenda var
rakinn með stöðluðum spurn-
ingalista, sem síðar var yfir-
farinn af lækni, ritara og sál-
fræðingi. Klinisk skoðun var
gerð og jafnframt var tekið
hjartaafrit, iröntgenmynd af
lungum og hjarta með skugga
efni, gerð öndunarpróf (Peak
flow og vital capacity), augn-
speglun, mældur augnþrýsting-
ur og um 40 mismunandi blóð-
og þvagsýni voru rannsökuð frá
hverjum þáttakanda (Auto Ana
lyzer). Allar upplýsingar voru
lyklaðar (coded) og gataðar inn
á spjöld. Úrvinnsla fór fram í
tölvu og er nú að mestu lo'kið.
Við framhaldsrannsókn var
tölvan látin skrifa sjúkraskrána
og auðveldaði mjög alla vinnu.
Til þess að kanna þýðingu
sóknarinnar fyrir einstakling-
inn var beitt eftirfarandi að-
ferðum:
1. Allir þátttakendur voru
spurðir um líðan tveimur ár-
•um eftir fyrstu rannsókn.
2. Skýrslur frá læknwn þátt-
takenda voru athugaðar.
Niðurstöður af báðum þess-
um athugunum voru, að 20%
•éða um '200 manns af 1000 höfðu
haft verulegt gagn af rannsókn
inni, vegna þess að þeir höfðu
fengið:
a) Lækningu á alvarlegum
sjúkdóml.
b) Verulega bót á einhverjum
sjúkdómi, samfara betri iíðan.
Af öðrum rannsóknum má
draga líkar niðurstöður.
Læknar, sem gerðu ramisókn-
ina, athuguðu úrtak úr iþátttak
endahópnum án þess -að vera
kunnugt um niðurstöður þær,
er getið er um hér að framan,
og fengu líkar niðurstöður.
Meðal launþega í Svíþjóð
hafa komið fram allákveðnar
kröfur um, að ríkið eigi að sj'á
þegnunum fyrir reglubundnum
heilsufarsskoðunum í einhverri
mynd. Bent er á, að slík þjón-
usta sé aðeins áfdamhald af
ungbarna- og skólaskoðunum.
Mörg stærri iðnfyrirtæki í N-
Evrópu og N-Ameríku veita
starfsmönnum þessa þjónustu.
Þessi þjónusta væri varla veitt,
ef ekki væri einhver ávinning
ur að því. Kjaramálanefnd Sví
þjóðar (Statens Avtalsverk) álít
ur þetta mál svo mikilvægt, að
nýlega bauð hún þeim mönnum
er að Eskilstuna-rannsókninni
stóðu, til ráðstefnu í Stokk-
hólmi, þar sem ofannefndar nið
urstöður voru ræddar. Á þeim
fundi kom m.a. fram, að stór
launþegasamtök með yfir 100.
000 meðlimi eru tilbúin að
draga 1 — 2% af launakröfum.
ef atvinnurekendur i staðinn
sjá þeim fyrir árlegri heilsu-
farsskoðun. Ef miðað er við,
að meðaltekjur manna í ofan-
nefndum samtökum eru um 14.
000.00 kr. sænskar á ári, sést
að hér er um stóra fjárupphæð
að ræða, sem viss launþegasam
bönd vilja veita til þessara rann
sókna. Ályktun fundarins var.
að margt benti til þess, að
heilsufarsskoðanir eða leit að al
gengum sjúkdómum eins og
hjarta- og æðasjúkdómum. syk-
ursýki, gláku, blóðleysi og t.d.
leghálskrabbameini kvenna
væru réttmætar m.a. út frá þjóð
hagslegu sjónarmiði og þessum
rannsóknum ætti því að halda
áfram.
Viðtal við Nikulás Sigfússon,
lækni.
1. Hvaða sjúkdóma mun rann
sóknin helzt leiða í ljós?
Rannsókn Hjartaverndar bein
ist aðallega að hjarta og æða
og lungnasjúkdómum. Þó
mun einnig verða leitað eftir
ýmsum öðrum sjúkdómum, sér-
staklega sjúkdómum, sem taldir
eru hafa þýðingu fyrir krans-
æðasjúklinga, svo sem offitu,
hækkuðum blóðþrýstingi, sykur
•sýki, ofmagni fituefna í blóði,
Um tíðni þessara sjúkdóma og
annarra hér á landi er lítið vit
að. Tíðni er einnig tareytileg
eftir aldri, kyni o. fl. Við hlið
stæðar hóprannsóknir, sem
gerðar hafa verið í nágranna-
löndum, eru algengustu sjúk-
dómarnir, sem finnast í öllum
aldursflokkum: offita <hjá 10 —
30% þá|ttakenda), háþrýsting-
ur (5 — 20%) hjartasjúkdómar
(5 — 20%), magasjúkdómar 5 —
10%) , talóðleysi (5-10%), gall
steinar (4 — 7%), sykursýki (1
—3%), nýrnasteinar (1 — 2%),
og gláka (1 — 2%).
Þess má geta, að um þriðjung
ur til helmingur þeirra sjúdóms
tilfella, sem finnast við þessar
hóprannsóknir, var áður óþekkt
ur.
2. Hvaða áhrif hafa þessir sjúk
dómar á tíðni kransæðasjúk-
dóma?
Það er greinilegt samband
milli kransæðasjúkdóma og
nokkurra áðugreindra sjúk-
dóma. Þetta á sérstaklega við
fum taájþr$sting, sykjhrsýki, ojf
fitu og ofmagn fituefna í blóði.
Þessum sjúkdómum fylgir aukin
tíðni kransæðasjúkdóma þó
ekki sé vitað, að um beint or-
sakasamband sé að ræða.
3. Er líklegt, að með þvi að
leiða í ljós framangreinda sjúk
dóma megi draga úr tíðni
kr ans æðas j úkdóma ?
Þessari spurningu mun óhætt
að svara játandi. Það er hægt
að veita árangursríka meðferð
við þessum sjúkdómum, sérstak
lega ef sjúkdómurinn er á byrj
unrastigi, þegar meðferðin er
taafin. Erlendiar athijganir
benda til, að lækka megi dán
artölu kransæðasjúklinga með
meðferð á framangreindum
sjúkdómum.
4. Hvernig yrði þessi lækn-
ingastarfsmi skipulögð og fram
kvæmd?
Að rannsókn lokinni mun þátt
takanda verða sent bréf, þar
sem skýrt verður frá niður-
stöðum rannsóknarinnar. Einn
ig mun heimilislæknir viðkom
and fá nákvæma skýrslu. Ef
rannsóknir leiðir í ljós sjúk-
dóm, er þarfnast meðferðar,
mun þátttakanda að öðu jöfnu
vísað til síns heimilíslæknis. í
vissum tilvikum mun þó ; þurfa
að vísa þátt,takanda í umsjá. sér.
fræðings eða til sjúlcrahúss.
Læknar Hjartaverndar hafa leit
nð samvinnu við ýmsa starfs-
hópa lækna unj þetta mál. HeL
ur væntanleg starfseprú stöðvar.
innar verið kynnt fyrir læknum
og ýmis atriði rannsóknarinnar,.
er snerta starfandi lækna, verið
rædd. Hafa ■ undirtektir lækná -
verið góðar og. virðist áhugi #
ríkjandi í málinu.
Lækningastarfsemi, sem
framkvæmd verður undir um-'
sjá lækna Hjartaverndar, verð
ur mjög takmörkuð og verður
væntanlega fóígin í meðferð
með lyfjum, er lækka blóðfitu. ;
Læknar stöðvarinnar munu
• »
hins vegar leggja áherzlu á að
fylgjast sem bezt með þátttak
endjim í rannsókninni með þvi
að hafa samband við þá lækna,
er stunda viðkomandi, og með
endurteknum rannsóknum, sem
væntanlega verða gerðar á ca.
3ja ára fresti.
Tilkynning
Útborgun bóta Almannatrygginganna í Gull-
bringu og Kjósarsýslu fer fram sem hér segir:
í Mosfellshreppi, þriðjudaginn 5. des kl. 2-4.30
í Kjalarneshrepp, þriðjudaginn 5. des. kl. 5-6
í Seltj'arnarhrepp, þriðiudaginn 19. des. kl. 1-5,
og Seltjarnarhrepp, þriðjudaginn 19. des. kl.
2-4.
í Grindavík, fimmtudaginn 7.des. kl. 10-12
í Njarðvík, fimmtudaginn 7. des. kl. 1.30-5
í Gerðahreppi, föstudaginn 8. des. kl. 1-3
í Miðneshrepp, föstudaginn 8. des. kl. 4-6
Ógreidd þi'nggjöld óskast þá greidd.
SÝSLUMAÐUR.