Alþýðublaðið - 16.01.1968, Blaðsíða 2

fl
skeyti
Jarðskjáfftar á Sikiley
A.m.k, 600 manns hafa
látizt af völdum jarðhræringa
sem urdu á Sykiley sunnu-
dag dg- mánudag, Eru þetta
líannskæOustu náttúruhörm
njigar siöan iarSskjálftihn í
Jágrósiavíu 1963.
Sparnaðarráffstafanir Breta
í dag leggnr brezka stjórn
in síð'ustu hönd á hinar víð-
ækju sparnaðarráðstafanir scm
hún hyggst taka upa» til að'
koma jafnvægi á utanríkisvið
skiptum og efla bjargræðisvegi
landsins.
Kammúnistar í Laos sækja á
•jf Liðsvcitir kommúnista í
Laos hafa hernumið hernað-
ariega mikilvægan stað, Nam
Bac, eftir Iangt umsátur. Um
2000 stjórnarhermean féUu f
bardögmium.
Jágóslavnesk og V-S>ýzk tengsl
★ Júgóslavía hefur haft
f ’umkvæðið að endurnýjun
samningaviðræðna við V-
Þýzkaland um a6 taka upp.
sí.jórnmálasamband milli ríkj-
auna,
Kandtökur í Tokíá
Japanska lögreglan hef-
ur handtekið 142 stúdenta
vegna óeirða, sem spunnust út
aí fjöUmennum mótmælagöng
um. um allt- Japau vegna heim
sáknar bandariska flugvéla-
tnóðurskip Enternise.
Éveffur í evrópu
★ Mjög vindasamt var um
aíla Evrópu í gær 18 manns
létust í Bretlandi af völdum
óveðursins og margir slösuð-
ust; Sérstaklega var ástandíð
sSæmt í Glasgow, þar sem
vjndhraðinn komst í 60 sek-
úndumetra.
Evrópsik samvinna
’JÉr L’tanríkisráðiierra Hol-
lands, Belgíu og Luxemborg-
ar hafa hvatt tii víðtækra
sf jórnmálasamstarfs Evrópu-
i'íkja, ekki aðeins miili EBE-
landanna, hcldur einnig þeirra
ríkja, sem þar utan við standa.
Savétleifftogar í Pólandi
-jjj- Þrír æðstu menn Sovét-
ríkjanna voru í leynilegri heim
sókn í Póllandi nú um helg-
i>ia, og ræddu við þarlenda
stjórnni álamenn. Er talið að
afstaða Rúmena og Júgóslava
til væntanlegs alþjóðlegs
kommúnistamóts hafi borið
mest á góma í umræðunuin.
Varkföll í Saigen
•fa E.þ.b. 14000 verkamenn
£ Saigon mættu ekki til vinnu
sinnar í gær, j,rátt fyrir tjI.
raunar lögreglunnar til að
f mfyigja lögum, sem banna
varlíföil á stríðstímum. Marg
ir hafnaverkamenn voru flutt
ir til vinnu á bílum, en flest
ir snéru lieim aftur þegar færi
gafst.
2 16. janúar 1968 - ALÞÝÐUBLAÐIÐ
vegna fiskverðsins nýja
A FUNDl sínum í gær tólc yfir-
nefnd Verðlagsráðs sjávarútvegs-
ins ákvörð'un um lágmarksverð á
fiski á árinu 1968. Felur ákvörð-
unin í sér meðalliækkun um 10
% frá því verði, sem greitt var
á árinu 1967 að meðtaldri þeirri
viðbót á fiskverði, sem greidd
var af opinberri hálfu í tvö ár.
Samkomuleg náðist ekkí í nefnd
inni og báru fulltrúar fiskkaup-
enda, útgerðarmanna og sjó-
manna fram sína tillöguna liver.
Ákvörð'un var síðan tekin sam-
kvæmt tillögu oddamanns, er lá
á milli tillagna fulltrúa fiskkauiv
enda og fiskseljenda og tók gildi
í samræmi vlð reglur um fjöl-
skipað'an dóm. Einróma samkomu
lag hafði áður orðið í nefndinni
um breytingar á verðhlutföllum
á milli gæðaflokka og smás fisks
og stórs.
í yfirnefndinni áttu sæti: Jónas
H. Haralz, sem var oddamaður
nefndarinnar, Bjarni V. Magnús-
son og Eyjólfur ísf. Eyjólfsson af
hálfu fiskkaupenda, Kristján Ragn
arsson af hálfu útgerðarmanna og
Tryggvi Helgason af hálfu sjó-
manna.
Hér fara S eftir greinargerðir
með tillögum nefndarmanna:
Tryggvi Helgason gerir svo-
fellda grein fyrir tillögu sinni.
Með tillögu minni, um að lág-
marksverð á fiski, verði nú ákveð-
ið 20% liærra en það var að með-
altali á sl. ári, vál ég gera eftir-
farandi grein.
Gögn þau, er fyrir liggja um
söluverð fiskafurða, ásamt reikn-
ingum 68 frystihúsa fyrir árið 19-
66 og áætluðum breytingum á
reksturskostnaði fyrir ársrekslui'-
inn 1968 gefa mér ekki ástæðu til
að segja um, hvað fiskvinnslu-
stöðvarnar ættu að geta greitt fyr-
ir fisk til vinnslunnar, við þær
aðstæður, sem nú ewx, svo breyti-
legar. sem þessar vinnslustöðvar
eru, að stærð, búnaði og aðstöðu
til að fá' nauðsynleg hráefni til
eðlilegrar starfsemi. Tiilögu mína
ber því ekki að skoða, sem álit
mitt á því, hvað fiskvinnslu stöð-
varnar geti greitt fyrir fiskinn.
Hins vegar tel ég, að fiskverð
það er ég legg til að ákveðið
verði nú sé lágmark þess, sem
geri vélbátaútveginum fært að
starfa eðlilega, jafnfi’amt því að
sjómenn, sem við veiðarnar starfa,
geti haft þær tekjur að viðun-
andi geti taiiz og yfirleitt gefið
ko: t á sér, til að stunda þá at-
vinnu. Er það atriði um brýna
þörf sjómanna sem að fiskveið-
um starfa fyrir þessa hækkun á
fiskverði til skipta m. a. vel stað-
festar í skýrslu. sem fyrir liggur
um meðaltekjur sjómanna á vetr-
arvertíðum undanfarinna vei’tíða,
er sýna að aflahlutir þeirra hafa
stöðugt fax-ið lækkandi miðað við
meðaltekjur annari’a launþega.
Tel ég að meðaltekjur háseta við
fiskveiðar þoli ekki cinu sinni sam
anburð við hina allra lægstlaun-
uðu.
Til að skýra það nýmæli, að ég
og fulltrúi útgerðarmanna í yfir-
nefndinni gátum ekki nú, eins og
áður, átt samleið um störf í nefnd
inni og tillögugerð, stafar af því
áð forystumenn Landssambands
íslenzkra útvegsmanna hafa borið
fram og kunngjört opinberlega
kröfur sínar um að mikill hluti
af væntanlegri hækkun af fisk-
verði, verði látið ganga tii, útgerð-
armanna að þessu sinni, umfram
það, sem sjómenn fái til skipta
í sinn hlut, þrátt f>Tir, að skýr
ákvæði eru í öllum samningum
milli útgerðarmanna og sjómanna
um að sjómenn skuli ávalit fá
sama verð fyrir aflablut sinn, eins
og útgerðarmaður fær hverju
sinni. Fulltrúi útgerðarmanna í
yfirnefndinni, fer ekkex-t dult með
það í nefndinni, að hann íylgdi
farm þessum krofum umbjóðenda
sinna. Hafa samtök útgerðar-
manna þannig afbeðið sig sam-
fylgd sjómanna um verðlagningu
fiskaflans, a.m.k. að þessu sinni.
Varðandi einhliða úrskurð odda-
manns um fiskverðið nú get ég
gert annað en mótmælt harðiega
þeirri málsmeðferð á svo vanda-
sömu máli og sem varðar miklu
um afkomu fjölda manns. Að
öðru leiti vísa ég frekari svörum
við úrskurðinum til þeirra félags-
samtaka, sem hafa kjörið mig til
að starfa í yfirnefnd Verðlags
ráðsins.
Greinargerð Kristjáns Ragnars-
sonar fyrir tillögu sinni um 14
% hækkun á fiskverði.
Vegna ákvörðunar um fiskvcrð
fyrir árið 1968, hefur Efnahags-
stofnunin gert rækilega athugun
á afkomu bátaflotans. Athugun
þessi hcfiu’ byggst á rekstrar-
reikningum báta, sem fyrir hendi
eru hjá Reikningaskrifstofu sjáv-
arútvegsins, f>Tir árið 1966.
Niðurstaða þeirrar athugunar
leiddi í ljós, að fiskverðhækkun
þyrfti að gefa bátaútgerðinni auk-
nar tekjur um kr. 256 milljónir
á árinu 1968, miðað við sama afla
og 1966, til að meðalbátur liefði
tekjur fyrir kostnaði að meðtöld-
um fyrningum.
Á grundvelli þess, að rikisstjórn
in liefur gefið loforð um að beita
sér fyrir, að bátaflotanum vcrði
bættur hluti af kostnaðarauka
vegna gengisbreytingarinnar á
annan hátt en með fiskverði, hefi
ég gert tillögu um 14% hækkun
á fiskverði.
í tilefni þess, sem segir í grein-
argerð fulltrúa sjómanna um á-
stæður fyrir því að við höíðum
ekki samstöðu í yfirnefndinni, vil
ég taka fram, að fulltrúi sjóm.
vildi ekki viðurkenna þörf útgerð-
arinnar fyrir séx’stakar bætur fyrir
kostnaðarauka vegna gengisbreyt-
ingarinnar, og vildi samþykkj
fiskverð, sem skapaði bátaútveg-
inum mun lakari grundvöll en
þann, sem nú hefur verið ákveð-
inn með úrskurði oddamanns og
loforði ríkisstjómar um að belta
sér fyrir sérstökum ráðstöfunum
að auki til a® bæta útveginum
kostnaðarauka vegna gengisbreyt-
ingai’innar.
\
Greinargerð fulltrúa fiskkaup-
enda fyrir tillögu sinni um 25%
lækkun frá því fiskverði, er þeir
greiddu 1967.
Framangreind tillaga af hálfu
fulltrúa fiskkaupenda er byggð á
eftirfarandi viðhorfum í markaðs-
málum fiskiðnarins og afkomu
lians á undanförnum tveimur ár-
um.
A. Ýtarlegar athuganir á afkomu
frystihúsanna sýna, að þau hefur
að afkoma þeirra liafi stúrum
versnað frá árinu á undan, og að
mörg þeirra séu nú í svo miklum
fjárhagsþrengingum, að þau geti
ekki hafið rekstur án utanaðkom-
andi aðstoðar.
C. Nú er það ljóst orðið, að ann-
ar af aðalmörkuðum frystihús-
anna, þ.e. Rússland, mun skila
lægra meðal afurðai'verði árið 19-
68, þrátt fyrir gengisfellinguna,
heldur en hann gerði árið 1966.
Hinn aðalmarkaðurinn, þ. e.
Bandaríkin, skila ennþá efurlítið
liærra verði eftir gengisbreyting-
xina heldur en hann gerði árið
1966, en markaðshorfur eru þar
mjög ótryggar og allt útlit fyrir
að verðlag fari lækkandi um leið
og aukið fiskmagn berst inná þann
markað. Það vii’ðist hinsvegar ó-
hjákvæmileg afleiðing þeirrar
sölutregðu og þess lága verðs, er
nú einkennir Evrópumarkaðinn.
D. Hið mikla verðfall á fisk-
mjöli og lýsi hefur vaidið stór-
felldri verðlækkun á þvi hráefní,
er fiskvinnslustöðvarnar selja til
fiskmjölsverksmiðjanna og lýsis-
bræðslanna. Sérstaklega kemur
þessi verðlækkun á fiskúrgangi
ilia niður á karfafrystingunni, en
um eða yfir 70% af því hráefni
fer til mjölvinnslu, þar er karfa-
flakið er svo smár liluti af ósiægð-
um fiski.
E. Á síðastliðnu ári lokaðist að-
al skreiðarmarkaður okkar í Af-
ríku vegna borgarastyrjaldar í Ni-
geríu og engar horfur eru á opn-
un hans í náinni framtíð.
Birgðir af Afríkuskreið hjá okk
ur og Norðmönnum voru meix’i um
s. 1. áramót, en nemur árasölu til
Afríku, svo að litlar líkur eru á'
sölu Afríkuskreiðar framleiddri
1968 fyrr en einhvem tíma á árinu
1969 eða síðar.
Gera verður því ráð fyrir lítilli
framieiðslu Afrikuskreiðar á
þessu ári og miklum erfiðleikum
á sölu þess magns, er framleið-
endur kynnu að neyðast til að
framleiða.
F. Vegna verðfall frystra fiskaf-
urða og lokunar hin stóra skreið-
armarkaðar í Nigeríu má gera ráð
fyrir mjög aukinni fi’amleiðsiu á
skort yfir 80.000.000 króna til þess ' saltfiski, bæði hérlendis og einnig
að hafa fyrir bókfærðum afskrift-
um obg stofnfjárvöxtum.
B. Allar þær upplýsingar, er þcg-
ar liggja fyrir um rekstur frysti-
húsanna árið 1967, benda til þess,
erlendis hjá þeim þjóðum, sem
keppt hafa við okkur á skreiðar
og saltfiskmörkuðum að undan-
förnu. Slíkt veidur vaxandi sölu-
Framhald á 9. síðu.
Utvegsmenn samþykkja
að róðrar geti hafizt
Framhaldsáðaifundur Landsam-, un fiskverðs skapaður sá rekstrar
bands ísl. útvegsmanna var hald
,8nn að Hótel Sögu s.l. sixnnu
dag.
Fundurinn fjallaði um fiskverð
sem ákveðið hafið verið um há
degi á sunnudaginn í yfirnefnd
Verðlagsráðs sjávarútvegsins.
í tilefni af fiskverðsákvörðun-
inni samþykkti fundurinn svo-
hlióðándi tillögu.!
,,Framlialdsaðalfundur L. í. Ú.
haldinn í Reykjavík 14 . janúar
1968 lítur svo á, að nauðsynlegí
sé, að útgerðinai sé með ákvörö
grundvöllur, að Iiægt sé að standa
undir öllum kostnaði að meðtöld
um afskriftum.
Fundin’inn telur að nokkuð
vanti á, að með því fiskverði,
sem nú hefur verið úrskuröað af
oddamanni yfimefndar Verðlags
ráðs sjávarútvegsins, fáist þessi
framgengt.
með hliðsjón af loforði ríkis-
stjórnarinnar um að hún muni
bejta sér fyrir sérstökum ráð-
stöfunum að auki vegna útgerð
arinnar, og samþykkir fundurinn
því, aö róðrar geti hafizt.”
Tillagan var samþykkt með
387 atkvæðum gegn 65. Mættir
vo*’” e-.ntrúar frá öllum sam-
bandsfélögum. Fulltrúar Félags
En nxeð tilliti til þess, að við ísl, botnvörpuskipaeigenda tóku
almenna erfiðleika er að fást í
þjóðfélaginu, ál.vktar fundurinn,
að þrátt fyrir þetta verði útvegs
menu að una þessum úrskurðj
ekki þátt í atkvæðagreiðslunni
þar eð róðrarbann, sem ákleðið
var af aðalfnndi 9. des. s.I., tók
ekki til togaranna.