Alþýðublaðið - 24.01.1968, Blaðsíða 3

Hákon Guðmundsson yfirdómari á blaðamannafundi:
amála
Á sffasta ári voru alls 6019 mál þingfest á bæjarþingi og í
sjó- og verzlunardómi Reykjavíkur, en dæmd og afgreidd meö
öörum hætti 5862 mál.
Á síðasta ári fjölgaði einkamálum uggvænlega mikið — eða
um tæp 20%. Frá árinu 1961 hefur fjöldi einkamála tvö-
faldazt.
íí 417 málum sem höfuð voru á síðastliðnu ári, má rekja
upprunann íil vangoldinna afborgana af hlutum, sem keyptir
höfðu verið með afborgunarkjörum.
77 mál voru höfðuð á síðastliðnu ári til efnda á skuldbind-
ingum vegna kaupa á erlendu fræðiriti.
77 mál risu á síðasta ári vegna þess að menn höfðu tekið
forskot á sæluna — ferðast fyrst og ætlað að borga síðar.
Frá bönkum borgarinnar kom alls 941 mál til afgreiðslu hjá
bD.gardómaraembættinu í Reykjavík — í sumum tilvikum
' komu fyrir nöfn sömu mannanna aftur og aftur.
441 hjónaskilnaðarmál var tekið fyrir hjá borgardómaraemb-
ættinu á siðastliðnu ári, en 142 leyfi voru útgefin til skiln-
aðar á borði og sæng. Það er töluverð fjölgun frá árinu 1966.
56 borgaraiegar hjónavígslur fóru fram hjá borgardómara-
embættínu á síðasta ári.
Yfirborgardómarinn í Reykja-
vík, Hákon Guðmundsson, kailaði
fréttamenn á sinn fund í gær og
skýrði frá afgreiðslu mála, mála-
íjölda við borgardómaraembættið
árið 1967. Jafnframt gerði Hákon
nokkra grein fyrir skipan dóms-
mála í Reykjavík.
Árið 1943 var Skipan lögreglu-
stjórnar og meðferð opinberra
mála fyrir sakadómi korriin í það
liorf, er síðan hefur haldizt. IJins
vegar fór lögmannsembættið í
Reykjavík þá með öll einkamál,
fógetaréttarmál, skiptamál, upp-
boð og þinglýsingar. En með lög-
tm, sém tóku gildi 1. janúar 3 944,
var lögmannsembættið lagt niður,
en stofnuð tvö embætti þess í
stað, borgardómaraembættið og
borgarfógetaembættið, og skipt á
milli þeirra þeim málaflokkum,
íem lögmannsembættið liafði áður j
farið með. Fékk borgarfógeta- \
embættiö fógetamálin, skiptarétt-1
inn, upþboðin og þinglýsingarnar, :
en borgardómaraembættið þau
mál, er það enn fer með, en það
eru öll einkamál, dómkvaðningar j
matsmanna, hjónaskilnaðir og
hj ónavígslur.
Þó að verkefnin hafi verið þau
sömu sl. 24 ár, hefur magn þeirra
farið sívaxandi, einkum þó síðast-
liðin 10 ár. Til samanburðar má |
geta þess, að árið 1956 voru þing- j
fest rúmlega liOO mál, en dæmd
mál það ár, hafin og sætt voru
um 850. Átta árum síðar, árið
1964, voru þingfest mál orðin alls
4070 falsins en afgreidd dómsmál
það ár samtals 3733. Frá því ári
hefur verið ör stígandi í tölu dóms
mála við borgardómaraembættið
og kemur það glöggt í ljós, begar
litið er til talna síðastliðins árs,
1967. Á því ári eru þingfest á
bæjarþingi og í sjó- og verzlunar-
dómi Reykjavíkur samtals 6019
mái, en dæmd voru það ár og af-
greidd með öðrum hætti 5862 mál.
Nam aukningin á árinu 1967 tæp-
um 20% frá því sem var órið
1966. Er það langmesta aukning,
sem orðið hefur á einu ári. Þess
skal og getið, að frá árinu 1966
hefur málafjöldinn tvöfaldazf.
Sagði yfirborgardómari, að
þessi aukning mála væri vægast
sagt uggvænleg þróun, og skap-
aði margvísieg vandamál, ef bessu
færi svo fram næstu ár. „Hygg ég
að erlendar hliðstæður séu vánd-
fundnar, ef þær eru þá til,” sagði
Hákon Guðmundsson yfirborgar-
dómari.
Þessarar fjölgijnar mála gætir
mest í hinum svokölluðu skrif-
legu málum, en það eru ýmiss
konar skulda- og víxlamál, þar sem
stefndur sækir eigi dómþing. Erf
itt er að gera sér grein fyrir or-
sökum þess, hve málum hefur
fjölgað undanfarin ár. þrátt fyrir
vaxandi peningaráð alls þorra
manna.
Félagsvist
Félagsvist veröur spiluS í LÍDÖ næstkomandi fimmtudag, 25. janúar og
hefst hún kl. 8,30. Stjórnandi Gunnar Vagnsson.
Bragi Sigurjónsson alþingismaður flytur ávarp.
Góð kvöldverðlaun verða veitt. Dansað til kl. 1 e.m. — Sextett Ólafs
Gauks og Svanhildur leika og syngja.
ATH.: Þeir sem mæta fyrir kl. 8,30 þurfa ekki as borga rúllugjald.
Sagði yfirborgardómari, að ef
til vill stafaði þetta að einhvcrju
leyti af vaxandi hirðuleysi manna
um að standa við fjárhagslegar
skuldbindingar sínar. Til að nefna
ef litið væri til mála síðastliðins
árs, virtist ýmislegt renna stoð-
um undir það, að þessi fjölgun
mála stafi að nokkru leyti af of
mikilli bjartsýni almennings um
greiðslugetu sína.
Þannig hafi allmjög fjöigað
málum árið 1967, sem ættu rætur
sínar að rekja til þess, að fólk
keyptj muni og vörur með af-
borgunarkjörum, en gæti svo ekki
staðið skil á umsömdum afborgun-
um. Væri hægt að rekja uppruna
417 mála til slíkra viðskipta á síð-
astliðnu ári. Þar af hafi 77 þess-
ara mála orðið til vegna fróðleiks-
fýsnar, því þau ha« verið höíðuð
til efnda á skuldbindingum vegna
kaupa á erlendu fræðiriti.
í sambandi við kaup með af-
borgunarkjörum — sagði Hákon
— er ástæða til þess að drepa á
það, að í slíkum kaupum áskil-
ur seljandi sér oft eignarrétti að
þeim munum sem liann selur, unz
kaupverðið er að fullu greitt, og
er þá jafnframt kveðið á um það
í kaupsamningi, að seljandi geti
tekið hlutinn aftur, ef vanskil
verða af hálfu kaupanda. Erlend-
is væri víða sérstök löggjöf um
slík kaup, sem kveður á um rétt
og skyldur seljanda og kaupanda.
Þar væri m. a. kveðið á um það,
hversu með skuli fara, ef kaup-
andi hefur þegar greitt tiltekinn
hluta kaupverðs, er vanskil verða.
Kaup með afborgunarkjórum
væru nú orðin svo almenn hér-
lendis, að auðveldlega gætu út af
þeim risið margvísleg úrlausnar-
og ágreiningsefni, og væri því brýn
nauðsyn á, að löggjafinn hæfist
handa um setningu laga í þessu
efni.
Af öðrum málum, sem til máls-
sóknar leiddu árið 1967, gat Há-
kon þess, að 77 mál hafi risið af
því, að menn hafi tekið „forskot
á sæluna” eins og það væri crðað
og farið í ferðalög, án þess að eiga
fyrir fai-gjaldinu. Þá hafi mjög
fjölgað málum vegna innistreðu-
lausra ávísana. Frá bönkum borg-
arinnar hafi komið alls 941 mál.
Virtust sumir skuldunauta rjóta
góðrar fyrirgreiðslu í bönkunum,
því að nöfn sömu manna kæmu
fyrir aftur og aftur í þessum mál-
um.
Um mál annarra málaflokka,
sem borgardómaraembættið af-
greiðir, sagði Hákon, að alls hafi
farið fram 56 borgaralegar hjóna-
vigslur á árinu 1967. Það ýæri
svipuð tala og undanfarin án —
Kvað Hákon þess oft gæta, að fólk
áliti borgaraleg hjónabönd ekki
Framhald á bls. 11.
Hakcn Guðmundsson yfirborgardómari á blaðamannafundinum í
gær.
USA - SK
IVashington 23. janúar (ntb-reuter).
Fjórir norður-kóreanskir fallbyssubátar hertóku í gær banda-
rískan tundurskeytabát á eft’irlitsferð. Jafnfamt ásakaði stjórn N-
Kóreu Bandaríkin fyrir að halda njósnaskipum innan landhelgi
'andsins. Bandaríska varnarmálaráðuneytið segir hins vegar að bát
urinn hafi verið á alþjóðlegr'i siglingaleið, er hann var tekinn.
Tundurskeytabáturinn, sem
nefnist Pueblo, er 906 tonn að
stærð og með 83 manna áhöfn.
Bátnum er nú haldið I n-kóre-
anska hafnarbænum Wonsan.
Engin vopnav’iðskipti virðast
hafa orð'ið við töku bátsins.
Stjórnmálamenn F Washington
telja mál þetta mjög alvarlegs
eðlis og hefur þess verið farið
á leit við Rússa að þeír fái N-
Kóreumenn til að leysa bátinn
úr haldi. Er þetta í fyrsta sinn
síðan í bandaríska borgarastríð
inu fyrir 100 árum, að bandarískt
herskip sé hertekið á haf’i úti.
Talið er að Bandarkjamenn
muni beita öllum ráðum til að
fá bátinn leystann úr haldinu
með diplómatískum aðferðum.
Málið verður rætt vlð r>-sður-
kóreanska fullfrúann á afvopnun
arráðstefnunni, sem kemur sam
an til fundar í dag. Þá munu
Bandarikin gefa út alvarleg mót
mæli gegn atburðinum.
24. janúar 1968 — ALÞÝÐUBLAÐIÐ