Alþýðublaðið - 25.04.1968, Page 2

Ritstjórar: Kristján Bersi Ólafsson (áb.) og BenediKt Gröndal. Símar: 14900 —
14903. - Auglýsingasími: 14906. _ Aðsetur: Alþýðuhúsið við Hverfisgötu,
Reykjavík. — Prentsmiðja Alþýðublaðsins. Sími 14905. — Áskriftargjald kr.
120,00. — í lausasölu kr. 7,00 eintakið---Útgefandi: Nýja útgáfufélagið hí.
UPPBYGGING EÐA EKKI?
Alþingi er lokið að þessu sinni.
Meirihluti þings og ríkisstjórn
hans haf-a glímt við þyngri erfið
leika í vetur en dæmi eru síðan
á kreppuárum og hefur verið
gripið till margvíslegra ráðstaf-
ana, þótt enn sé ekki séð fyrir
endann á vandanum.
Stjórnarandstaðan ætlaði að
nota erfiðleikana til að knýja ríkis
stjórnina frá völdum og taka
sjálf við. Þessum pólitíska aðal-
tilgangi hefur ekki tekizt iað ná,
og ríkisstjórnin heldur velli, en
Framsókn og Alþýðubandalagið
verða enn að sætta sig við hin
tákmörkuðu áhrif stjórnarand-
stæðinga.
Tíminn virðist svo vonsvikinn
tvegna þessarra málalok'a, að blað
ið hefur sleppt fram af sér beizl
inu og prentar dag eftir dag hin
ar fáránlegustu fullyrðingar um
ríkisstjórnina. í gær mátti til
dæmis sjá í ritstjórnargrein þessa
setningu: „í stað þess að unnið
væri -að uppbyggingu atvinnuveg
anna á góðæristímanum, voru
þeir látnir níðast niður”.
í nýútkomnum Fjármálatíð-
indum er hlutlaus grein um fjár-
munamyndun þjóðarinnar. Þar
kemur í ljós, að fjárfesting þjóð
arinnar hefur aldrei verið meiri
en á undánförnum árum og ein-
mitt verið mjög mikil í -atvinnu-
vegunum.
Ef heildarfjárfesting 1966 er bor
in saman við 1961 og hvortveggja
umreiknað á verðlag ársins 1960,
kemur í ljós, að fjárfestingín hef
Ur aukizt um helming. Þjóðin
myndaði af tekjum sínum helm
ingi meiri raunveruleg verðmæti
1966 en 1961 í upphafi viðreisnar.
Þetta er sönnun þess, að tekjum
beztu áranna var ekki kastað á
glæ.
Ef athuguð er fjárfesting í
helztu atvinnugreinum þrjú
beztu árin, 1964, ’65 og ’66, verð-
ur hún þessi:
Landbúnaður 1592 millj.
Fiskveiðar 877 millj.
Fiskiðnaður 909 millj.
Iðnaður 1241 millj.
Vélar og tæki 656 millj.
Flutningatæki 2156 millj.
Þessar tölur eru staðreyndir,
sem ekki verður á móti mælt.
Þær hafa aldrei verið hærri í
sögu þjóðarinnar.. Þó segir Tím
inn, að ókki hafi verið unnið að
uppbyggingu atvinnuveganna á
þessum árum!
Sigvaldi Hjálmarssort:
SVART SKINN EÐA
U THANT framkvæmdastíóri
Sameinuðu þjóðanna hefur lát
ið svo ummælt að kynþátta-
vandamálið sé að verða eitt
eríiðasta vandamál heims. Um
þetta þarf ekki að deila. Kyn-
þáttamismunur og misskilning
ur er í dag ein þeirra orsaka
sem stærstan eiga þátt í að
viðhalda ókyrrð í heiminum
og auka líkur á vopnuðum á-
tökum.
Allir vi-ta að þetta varidamát
grasserar í Bandaríkjunum og
Afrxku. Nú er það líka farið
að skjóta upp kollinum á Bret-
landi. Og það á eftir að koma
víðar við.
Hér á íslandi horfa menn á
allt slíkt úr fjarlægð, og sama
máli gegnir um mörg önnur
lönd. En að því kemur áreið-
anlega að við og aðrar þjóðir
sem enn hafa sloppið verðum
að standa frammi fyrir því, ein
hvern tíma 1 einhverri mynd-
Það gerist ekki átakalaust
að skapa eina þjóð úr öllu
mannkyni, það tekur tíma, en
það verður sýnilega niðurslað
an hvað sem hver segir.
Hvers vegna? Vegna þess að
fjarlægðimar í heiminum eru
á hraðri leið að verða að engu.
En þótt allir viti þetta mæta
-vel halda þeir áfram að hugsa
eins og þeirra landskiki og
þeirra fólk sé það eina sem
máli skiptir. Það sem á skort-
ir er að menn fari strax að
hugsa út frá mannkyninu sem
einni heild í stað þess að miða
allt við bletti og hópá, og rieil-
ur milli þjóða, jafrivel milli
stórveldanna, eru fyrst og
fremst afleiðing þessarar þröng
sýni, en ekki orsök hennar,
þegar vítt er li-tið. Varidamól-
ið er íj hverjum manni, og það
verður hver að taka tii í sínu
húsi. Það gerir enginn annar
en hann.
Það er bezt að líta á þessi
mál með ró. Sumir vilja nota
þau í pólitískri valdastreitu,
og er það illa farið. Og menn
þekki ég sem hneykslast á
kynþáttamismun í Afríku (og
auðvitað með réttu), en eiga
bagt með að þola Dani fyrir
það eitt að þeir eru linir á
errinu, og eru að því leyli ó-
líkir Xslendingum.
í>að er vandséð hvers vegna
það er verra að vera svartur
heldur en hvítur, og það er
líka vandséð hvers vegna
menn leggja svona mikið upp
úr litnum á hörundinu, úr því
bæði skinnið sjálft og allt sem
þar er fyrir innan er að kalla
eins hjá öllum, en það er ein-
mitt það sem menn gera enda
þótt það sé ekki hörundslit-
urinn sem skilur.
Það sem skilur er mismun-
andi hugsunarháttur, annars
konar merking lögð í orð, ann
ars konar siðir, annað sem
þykir fallegt og kurteislegt.
Ég þekki ekki mjög víða til
úti í heimi, en samt hef ég
þekkt menn sem tala saman
án þess að skilja hvor annars
meiningar þótt þeir kynnu
prýðilega tungumálið sem þeir
töluðu. Orðin þýddu.hjá þeim
sitt hvað af því þeir voru van
ir mjög ólíkum lífsháttum og
lífsskyni.
Þessi skýring á kannski ekki
að öllu leyti við í Bandaríkj-
unum og Afríku, en á báðum
þeim stöðum er kynþátta-
vandamálið orðið að fordóm-
um, glóandi tilfjnningavellu
þar sem skynsemd kemst ekki
að. En þegar þetta vandamál
er að skapast þá verður það
til vegna mismunandi hugsun *
arháttar, og ólíkur hörundslit
ur er aðeins til þess að minna
á þann mismun, alisstaðar ná-
lægt tákn um djúpstæðan mun,
en ekki munurinn sjálfur, og
getur haldið áfram að valda
rnisrétti og aðgreiningu löngu
eftir að hinn raunverulegi
mismunur er úr sögunni.
Ég veit ekki hversu margir
íslendingar hafa kynnzt hör-
undsdökku fólki persónulega
og náið, en ég hygg að flest-
um hljóti að fara eins og mér
að uppgötva, að ef þeir gátu
haft hemil á fyrirframskoðun-
um og ekki skildi stórlega mis
munandi menntun og ólíkur
hugsunarháttur þá bókstaflega
tóku þeir ekki eftir því hvort
þeir áttu að vini hvítan mann
eða svartan.
Ljósi punkturinn í málinu
er sá að sæmilegir meðal
menn, eins og við erum von-
andi flest, með sæmilega með-
algóða nútíma menntun hugsa
afar líkt hvar sem er í heim-
inum. Menn fimmtugir og
eldri eru mjög ólíkir eftir
þjóðum og kynþáttum, en þeir
sem eru 25 ára og yngri eru
alls staðar eins þar sem eru
Fratnhald á 14. síðu
VIÐ
MÓT—
MÆLOM
KAIVIBAN OG
ÍSLENDBNGAR
ÁNÆGJULEGT er til þess
að víta að' Þjóðleikhúsið skuli
hafa tekið til sýningar leikrit
Guð'mundur Kambans, ,,Vér
mcrðingjar", þar sem auðsætt
virðist, að' honum hafi alls eigi
ver’ið nægilegur sómi sýndur af
oss íslendingum — mi'ðað við
það hversu óumdeilanlegt skáld
hann var. Þjóðleikhúsið mun áð
ur hafa tekið tvö verk Kamb-
ans til sýninga, „Þess vegna
skiljum við „eða“ Hln ara-
bísku tjöld“ eins og það hét
víst upphaflega, og „í Skál-
holti“. Gaman væri að’ sjá þau
þar fleiri!
★
TÖLUVERT skiptar skoðan-
ir munu liafa verið um skáld
skap Kambans frá upphafi: ýms
’ir hafa talið hann séní en aðr
ir að ýmsu leyti misheppnaðan.
T. d. telur Kristinn Andrésson
í bókmenntasögu sinni, að Kamb
an hafi aldrei orðið það, sem
af honum var vænzt og efni
stóðu til. En hvað sem slíkum
vangaveltnm líður, þarf ekki að
lesa Kamban lengi til að sjá,
að hann fer víð'a á kostum, er
hugvitssamnr rifliöfundur og ó_
venju nýtízkulegur á sínum
tíma — þó að auðyitað sé hann
vel að sér í fortíðinni líka.
*
ÉG sagði í unphafi, að Kamb
an hefði 151 þessa verið nokk-
uð afrækt'<r höfundur —• af
oss löndnm hans — og vil
reyna að' renna nokkrúm stoð
um undir bí fnllvrðingu. Víst
liaia þó skáldsögur hans verið
gefnar út á islenzku („Ragnar
Finnsson“. ..SkálhoIt“. „Vítt sé
ég land cg f;i;-„rv“ og „Meðan
húsið sv?f“.). Þá hafa hin fögru
og fáguðu ljóð hans sum hver
b i r-t í snfnriti IlTelgafells „ís-
lands bn,"i»><l ár“ — og loks
nokknr Ieíkrít yerið færð unp i
Jðnó í garnja dagn og Þjóðleik
húsinu nú Leikritin hafa hins
vegar verínv ófáanleg til lestr
ar, sömnIr5Ais hinar mörgu
greinar Kambans og ritgerðir
og engg höfum við' eignazt
hei.Idnrúfr-nfn verka hans — þó
að i’i'V böfnm marga minni. kalla
alla! Þá befnr lífíð sem ekk-
ert verið um Kamban skrifað
— og aiis eng«n fullnægjandi
heildarkönnnn verið gerð á rit
um hans. Þá væri ng milcill
fengnr að ærisögn hans. ritaðri
af hæfnrn manní. en Kamban
var sem k'inniigt er e'nn af
fáum íslenzkum æv'ntvramönn
um í andans ríkí fnrandskáld
óg fegurðardvri.-andi. sem end
Framhald á bls. 14.
2 25. apríl 1968. - ALÞtÐUBLAÐIÐ