Alþýðublaðið - 17.05.1968, Blaðsíða 5

TÆKNIN við að veita og
geyma mikið magn yfirborðs-
vatns í jörðu niðri og dæla
því síðan upp um margra kíló
metra leið, hefur þróazt í ísra
el jafnhliða aðferðum við að
bjarga fersku vatni, sem ella
rynni til sjávar.
Að þessum atriðum beind-
ust tvær áætlanir, er ná til
vatnsbirgðastöðvar neðanjarð-
ar og ferskvatnsstöðvar við
sjávarsíðuna, en þeim var ný-
lega hrint í framkvæmd af
ásraelskum vinnuflokkum í sam
vinnu við leiðbeinendur frá
'Matvæla- og landbúnaðarstofn
un Sameinuðu þjóðanna
(FAO). Kostnaðurinn var af-
greiddur í þróunaráætlun S.Þ.
og af ísraelsstjórn.
Síðustu þrettán ár hefur
ræktað landssvæði í ísrael
vaxið meira en fimm sinnum á
meðan landbúnaðaríramleiðsl
an hefur vaxið sjö sinnum.
Vatnsneyzlan á þessum sama
tíma hefur vaxið úr 300 milljón
kubikmetrum (MCM) á ári í
næstum því 1.300 MCM Árið
1970 mun hún vaxín í 1.355
MCM af alls 1.550 MCM sem
er allt það magn, er fram-
leiða má með nútíma aðferð-
um.
Neðanjarðarvatn er aðalupp
spretta ferskvatns í ísrael og
hin votu, gljúpu jarðlög, sem
vatnið er unnið úr, er nýtt
út í yztu æsar. Um 430 MCM
og 400 MCM eru teknir árlega
úr þeim tveimur aðal jarðlög-
um, sem undir landinu liggja
sandsteini strandarinnar og
kalsíumlagi miðlandsins. Enn
fremur eru 300 MCM teknir
á ári hverju úr Tíberíasarvatni
og leiddir í skurðum, göngum
og þrýctileiðslum -ura 250 km.
leið suður á bóginn til Negev
hins ófrjóa suðurhala landsins.
Frekari vatnsbirgðir fást úr
brunnum af árstíðarbundnu
flæðivatni og yfirlýstu úrgangs
vatni.
— ,,Við þurftum nauðsyn-
lega á miklum vatnsforða að
halda til að verða við þörf þjóð
arinnar fvrir vatni”, sagði Rafa
el Sternau, ísraelsmaðurinn,
sem vann að gerð fram-
kvæmdaáætlananna, er hann
heimsótti aðalstöðvar FAO
ekki alls fyrir löngu. ,.Yfir-
bnrðsvatn var ónógt sökum
bins þurra loftslags. UNDP
beindist að því að reyna, hvað
hægt væri að fá með því að
nota jarðlögin til að auka á
vat.nsbirgðir. þegar eftir vetrar
regnið, þannig að nota mætti
það aftur að sumri”.
Áætlunin vár unnin af
TAHAL, Vatnsvirkjunum ísra
els Ltd., í samráði við dr. P.C.
Lindenberg, fulltrúa FAO.
Þetta tók þrjú og hálft ár og
kostaði um tvær milljónir dala.
Hlutur UNDP í kostnaðinum
fór mestmegnis í það að kaupa
útbúnað. Áætluninni var að
fullu lokið síðla árs 1967 og
lokaskýrsla um málið er í undir
búningi.
„Við komumst að raun um
það, að aukabirgðum yfirborðs
vatns mætti dæla niður í jarð
lögin með þeim útbúnaði sem
fyrir hendi var, og að á þann
hátt mætti forða fé og tíma“,
sagði hr. Sternau. -„Sérstök-
um stöðvum var komið upp og
þær starfræktar við bæði að
aljarðlögin. Og nú dælum við
niður um 70 MCM á ári. Við
getum reiknað með því, að
um 200 MCM af söltu vatni
rréttabréf
verði komið fyrir í birgðastöðv
um neðanjarðar árlega í fram
tíðinni”.
„Við notum lika jarðlögin
sem miðil við dælingu vatns í
jörð að norðan og úr jörð að
sunnan á leiðinni til Negev”,
hélt hr. Sternau áfram”. Aðr
ar tilraunir hníga að því, að
geyma ferskt jarðvatn í lítið
eitt söltum jarðlögum til að
bæta gæði vatnsins yfirleitt
og auka geymsluþol þess og
hreinleik”.
Tilgangur hinnar UNDP á-
ætlunarinnar var fyrst og
fremst sá, að auka vatnsforða
landsins með endurbætingu
fersks neðanjarðarvatns, sem
ella fellur yfirleitt í sjó, Á-
ætlunin, sem tók fjögur og
hálft ór kostaði rúma eina
milljón dala, var einnig fram
kvæmd af TAHAL í samvinnu
við dr. Lindenbergh. Loka-
skvrslu er að vænta innan
skamms.
Venju.léga er um að ræða
belti, þar sem blandast ferskt
neðanjarðaryatn og salt vatn.
Þetta blandaða belti færist til
ef þrýstingur vatnsins verður
fyrir utanaðkomandi rtruflun
um á annan hvorn veginn.
Þannig eykur t.d. of mikil dæl
ing þrýsting ferskvatnsins og
saltvatnið fer að teygja úr sér
og óhreinka uppsprettulindir.
Vinnuflokkurinn átti í mikl
um erfiðleikum með að keppa
til jafnvægis í þessum efnum.
Lokaniðurstaðan varð sú, að
lína þröngra geyma, 8 - 15
metra að dýpt, staðsettra í
um 200 metra fjarðlægð, 200
- 600 metra frá strandlengj-
unni, væri hagstæðust til að
afla jarðvatns þess, er leitaði
til sjávar.
Þá varð það og ljóst, að um
ein milljón kubikmetra af jarð
vatni féll í sjó miðað við kíló
metra á ári á hinni 100 km.
strandlengju. Vinnuflokkurinn
sýndi einnig fram á, að nægi
legt vatn mætti dæla úr forða
búrunum til að auka allt það
vatnsmagn, sem fékkst úr jarð
lagi strandarinnar, um 1/5.
Alþjóðleg sérfræðinganefnd,
sem heimsótti neðanjarðarstöðv
arnar, varaði samt við því, að
áframhaldandi notkun saltvatns
í jarðlögum kynni ef til vill að
Ieiða til aukinna vandamála í
sambandi við salt í undir- og
yfirborði jarðvegsins.
En ísrael hefur, eins óg svo
mörg önnúr þurr lönd, er átt
hafa við að etja vaxandi fólks
fjölgun og aukna þörf fyrir
vatn til nota í landbúnaði og
iðnaði, neyðzt til að láta skeika
að sköpuðu bg nýtá vatnsmagn
sitt til hins ítrasta, þrátt fyrir
slikar viðvaranir.
ísraelska ríkisstjórnin trúir
því að draga megi úr þessum
langvinnu vatns-vandræðum
með tilstyrk eimaðs vatns. Á-
ætlað er, að kjarnorkuknúin
eimingarstöð taki til starfa ár
ið 1971. Hún ætti að geta
framleitt um 120 MCM af
saltlausu vatni árlega, er síð
an mætti nota til að bæta gæði
þess nokkuð gvo salta vatns,
sem nú er almennt í notkun.
Minningarorð:
Þóra
F. 13.10.1879
ÞÓRA GÍSLADÓTTIR, átti
mörg æviár að baki, er veg-
ferð hennar hér á jörðu var
lokið. — Ég hygg, að þau öll,
hvert um sig, hafi varpað birtu
og yl til þeirra, er urðu þeirr-
ar gæfu aðnjótandi, að vera á
einhvem hátt, samferðamenn
'hennar á ævibrautinni.
Þegar ég fluttist til Hafnar-
fjarðar, barn að aldri (10 ára),
með móður minni, fyrir nær
45 árum, þá var það heimili
hjónanna, Þóru Gísladóttur og
Sigurjóns Jóhannssonar, að
Kirkjuvegi 18, er ég kynntist
fyrst og bezt. Þetta 'heimili var
fagurt, bjart, hlýtt og hreint.
Barnssálin er viðkvæm og
næm. Ég var ekki búin að koma
oft að Kirkjuvegi 18, er ég
greindi sterkustu þræðina í uppi
stöðu þessa fagra heimilis. Þeir
voru óefað, ástríki og gagn-
kvæm virðing þeirra hjóna,
D. 3.5.1968
hvors til annars. Og hinn ó-
eigingjarni kærleikur, er Þóra
var svo auðug af, og miðlaði öll
um ríkulega, er í nálægð henn-
ar voru.
Þóra, var þriðja kbna Sigur-
jóns. Fyrstu konu sína, Marg-
réti Þorleifsdóttur, er var al-
systir móður minnar, missti
hann eftir eins árs sambúð Hún
hafði þá, nýlega alið honum
son. Drengurinn var skírður við
kistu hinnar látnu móður, nöfn
um foreldra sinna Margeir Sigur
jón.
Aðra konu sína, Auðbjörgu
Magnúsdóttur, missti hann, eft
ir tæpra fimm ára sambúð og
með henni, nýfædda dóttur
þeirra. En eftir hana átti hann
þá fjögra ára dreng, Hannes
Húnfjörð.
Inn á hina þyrnum stráðu
ævibraut Sigurjóns, kemur Þóra
sem Ijós og aflgjafi. Og þannig
er hún með honum, þann langa.
veg, er hann þá átti eftirþ að
leiðarlokum. Hann lézt 1961.
Þóra ól manni sínum ekki
bam. En þess í stað, tóku þau
að sér lítinn dreng, Þorberg að
nafni. Að stuttum tíma liðnum,
dró ský fyrir sólu í lífshamingju
þeirra. Dauðinn tók drenginn
frá þeim. En þá var aftur hug
að að ungum gróðri ,er hægt
væri að hlúa að, um leið og
hann, bæri birtu og yl barns-
sálarinnar til þeirra að nýju.
Þau fengu litla stúlku, Bergþóru
Sigríði Þorvaldsdóttur. Hún ólst
upp hjá þeim, ásamt Hannesi,
yngri syni Sigurjóns, umvafin
ást kærleiksríkra foreldra.
Þegar Þóra hafði misst mann
sinn, og líkamskraftar honnar
farnir mjög að þverra fór hún
til dvalar í Elli og hjúkrunar-
heimilið „Sólvang”. Þar dvaldi
hún í rúm sjö ár, til dauðadags.
Þegar ég 'hitti Þóru síðast, á
„Sólvangi”, bar hún auðsjáan-
lega, þunga sjúkdóms og tóm-
leika sorgar á herðum sér.
—> En, tjáning hennar var:
Blessunaróskir og þakkir, til
Guðs og manna. Og, að allir
hefðu verið sér góðir og gert
svo mikið fyrir sig, fyrr og síð-
ar. Hún bókstaflega ljómaði, af
sínum óeigingjarna kærleika,
þegar hún sagði. ,,Ég óska og
vona, að blessun Guðs, megi
ávallt fylgja Sólvangi og öllum
störfum, er hér eru unnin.”
Nú þegar Þóra, hefur kvatt
okkur, samferðamenn sína.
Hafa börnin hennar, óskað
eftir, að þeir sem vildu minnast
hennar, létu Sólvang njóta þess,
með því, að gefa í „Minningar
sjóð Guðmundar Gissurarsonar,
vegna Elli og hjúkrunarheimilis
ins Sólvangs”.
Ég veit, að þetta var einnig
hennar ósk.
Mínar beztu þakkir, flyt ég
nú, Þóru og börnum hennar,
fyrir þann hlýhug og þá virð-
ingu, er þau hafa sýnt Sólvangi
og minningu látins eiginmanns
míns, Guðmundar Gissurarsonar.
Þóru vil ég einnig þakka öll
Þóra Gísladóttir
kynni hennar við móður mína
og mig um nær 45 ára skeið.
Ég trúi, að þar srn góð;r
menn fara, séu Guðs vegir.
Guð blessi þig Þóra nr'n cg
ástvinina þina, beggja megm
grafar.
17- maí 1968
Ingveldur Gísladpttir.
- ALÞÝÐUBLAÐIÐ 5