Alþýðublaðið - 12.07.1968, Side 6

6 12. júlí 1968 — ALÞÝÐUBLAÐIÐ
. i
*
Skógarfoss óg bærinn að
Skógum. Skólinn og
byggðasafnið eru lengra
til hægri.
Þórður Tómasson.
skipin því með dálítið sérstöku
iagi sem sums 'staðar hefur verið
kallað brimsandalag. Séra Jón
Steingrímsson lýsir þessu, má
segja, mjög vel í ritgerð sinni
um að ýta og lenda í brimsjó, í
ritum Lærdómslistaielagsins. Og
skipið Péturseý, sem var flutt
hingað að Skógum frá Vík í Mýr-
dal 1954 er smíðað með þessu
lagi. Hver skipasmiður hafði
kannski svolítið sitt sdrstaka
form, en í höfuðatriðum er eng-
inn munur. Skipin eru tiltölu-
lega breið, breiðari en tíðkaðist
annars staðar á landinu miðað
við lengd, og súðin eða hástokk
urinn er svo að segja bein lína
á milli linútanna sem stafar af
því að skipununi var látið slá
flötum upp í fjöruna, sjómenn-
irnir stukku utan undir og liéldu
skipunum frá sjó. Þau þurftu
líka tiltölulega grunnt vatn til
að komast á floí og þóttu
verjast vel sjó, lyftu sér vel í
ölduna. Þetta skip á sér merki-
lega sögu, hún byrjar 1855 í
*
En verkamennirnir fáir og fjármunirnir litlir
GÖMUL baðstofa frá Arnarhóli
í Landeyjum verður væntanlega
reist við byggðasafnið í Skógum
innan tiðar, a$5 því er Þórður
Tómasson safnvörður skýrði
Alþýðublaðinu frá í viðtali er tíð
indamaður þess átti við hann ný-
lega um safnið, sögu þess og
framtíðarverkefni.
— Þetta hófst 1946, segir
Þórður, þá var byggðasafnsmál
inu fyrst hreyft á sýslufundi
Rangæinga, og upp úr því var
byrjað að safna munum í Rang-
árvallarsýslu. Sá sem fyrstur
hreyfði þessu á sýslufundinum
var séra Jón Guðjónsson sem nú
er prestur á Akranesi og hefur
látið sig byggðasafnsmál miklu
skipta líka þar. Næstu ár var
unnið að söfnun, og 1. des. 1949
var vísir að byggðasafni settur
upp í Skógaskóla, í smáherbergi
í kjallaranum. Þar var safnið íil
húsa næstu ár. Á sumrin var
því komið fyrir í einni kennslu-
stofunni, en flutc á haustin niður
í kjallara. 1954-1955 var svp safn
húsið byggt. Síðan hefur verið
unnið við að setja safnið upp
og auka það . Og nú er svo kom
ið að safnhúsið er orðið alltof
lítið. Ærið margir hlutir eru
beinlínis í liirzlum og geymslum,
og þar að auki er engin geymsla
hér við safnhúsið svo segja má
að það sé í mestu liúsnæðisvand-
ræðum.
— Hvað telurðu að margir
munir séu í eigu safnsins?
— Þeir los'a þrjú þúsund. Árið
1952 að mig minnir gengu Skaft
fellingar til samvinnu við Rang-
æinga um safnið að frumkvæði
Jóns Kjartanssonar sýslumanns,
og er því þannig ætlað að ná yfir
allt svæðið milli Þjórsár og
Skeiðarár.En eðlilega eru miklu
fleiri hlutir úr Rangárvallasýslu,
því hún er mikiu fjölmennari,
H.f. Egill Vilhjálmsson
og þar var líka fi'rr byrjað að
safna.
— Er þetta kannski stærsta
byggðasafn í landinu?
— Mér er vandi á höndum að
svara því. Á ísafirði er mjög
stórt og merkilegl safn sem Jó-
hann Gunnar Ólafsson bæjar-
fógeti hefur safnað til í mörg ár,
og fróður maður hefur sagt mér
að þar muni vera eitthvert bezta
sjóminjasafn á öllum Norður-
löndum. Segja má að tvö norð-
lenzku söfnin hafi þá sérstöðu
að þau eru í gömlum bæjum þar
sem gripirnir eru í sínu eðlilega
umhverfi, en það er takmarkað
sem unnt er að koma fyrir í
gömium bæjarhúsum þannig að
ekki verði ofhlafcið. Á Reykjum
i Hrúíafirði er líka gott safn sem
Strandamenn og Ilúnvetningar
; hafa komið upp, Þar finnst mér
.einkum þrennt vekja athygli:
hákarlaskipið Ófeigur, gamla
stofan frá Svínavatni og gamla
baðstofan sem éru upp settar
inni í safnhúsinu sjálfu.
— Eru það einhverjir sérstak-
ir gripir her í safninu sem þér
finnast merkilegri en aðrir eða
þykir-vænna um?
— Það er erfitt að segja um
það. Mér fer eins og manni sem
á mörg börn og á að fara að gera
upp á milli þeirra.
— Þykir jafnvænt um þá
alla.
— Já, en ég er oft spurður um
þethrog þá segi ég að kannski
sé stærsti hluturinn líka merki-
legastur, þar sem er gamla skip-
ið Pétursey. Úíræði þróaðist
í dálítið sérstakt form hér í
Rangárvallasýslu og Skaftafells-
sýslu vegna hafnleysis. Hér voru
alls staðar brimlendingar, og