Alþýðublaðið - 06.09.1968, Blaðsíða 7

FRAMBJOÐENDUR VESTRA:
H. HUMPHREY
EINS OG allir vita er Hubert Horatio Hump-
hrey frambjóðandi bandarískra demókrata í forseta
kosningunum 5. nóvember að hausti, — en hann byð
ur sig fram gegn repúblikanum Richard Nixon.
Þannig nálgast nú hinn 57 ára gamli Humphrey loks
takmark sitt — mark sem hann héfur lengi keppt
árangurslaust að. Hubert Humphrey er í dag eftir-
væntingarfullur hamingjumaður. Og hann er ekkert
að dylja það; yfirleitt er hann langt frá því að vera
dulur maður. Það er ef til vill einmitt hinn opinskái
' og ákaflyndi prsónuleiki hans, sem öðvum fremnr
1 ©inkennir manninn. Humphrey er maður opinskár
? og breinskilinn og að auki ákaflega bjartsýnn: Hann
í hefur longum þótzt eygja leið út úr ógðngunum, jþeg
I br ððrum hafa virzt allar bjargir bannaðar.
JT Dæmiger® er ræ9a Httmplu
r íeye iiinn 27. aprffl gíðastliðinn,
ter Iiann lýsti yfir framboði gínu
vi0 forsetafejör. Segja má, aS
Iþað hafi kamnski ekki verið
sem 'heppilegastnr tími, þar
siern Johnson ihafði nýverið
neyðzt itil 'að draga sig lí hlé,
ivegna hinmar áköfu andstöðu
þjóðarinnar gegn styrjöldinni í
Víetnáim og ikyniþátitaióeirðanina,
,sem beinlínis ógnuðu undir-
stöðu þjóðfélagsins. „Nú er
líf og fjör í bandanísfeum stjónn
miálum. . . nú er ánægjulegt að
ihafa ia£ þeim iafskipti, og þann
ig mun það verða í framtlíðinni",
sagði Humpliriey imeðai annars.
Ekki beint heppileg orð á ó-
ihieppiiegum itím-a. Ja fnvel þó að
Robert Kennedy ihefði enn ekki
venið myrbur, (hljómuðu orðin
ósannfærandi og röddin hjá-
róma, — slík imótsögn, var iþetta
miðað við þjóðfélagsástandið.
Sætir landstöðu
ýmissa eamalia
samherja
Húbert Humphney á fáa raun
verulega fjandmíenn. Jafnviel
þeir, sem orðnir teru gamlir og
fcargir, leiga ertfitt með að
verjaist torosi, þegair Humphrey
setur „itailvélina“ í gang, opnar
tflóðgátrtir orðgnóttiar sininar.
Ýmsum finnst meira að segja
ómögulegt að geðjast illa að
honum, svo hlýr er hann í við
móti og Ihýr á svdp. Hann er allt
önnur maruntegund en fyrir-
rennairinn, Johnison, og andstæð
inguirinin, Nixon.
En m'argt heifur líka toreytzt
i Bandarikjunuim á síðustu ár-
um. Ýingri kynslóðir Ameríku-
manna eru þvá ekki eins veikar
fyrir persónutöfrum Humphreys
kostum hans og gölium. Það er
meira að segja talið, að hann
orkj illa á mikinn hluta æsku
fólks, ekki sízt þá er orðið hafa
fyrir barðinu á annmörkum vel
fierðarríkisins: Blökkumönnun-
um, fátæklingu,nium — nú, og
ef til vill mlenntamönnunum,
Scm ógjarnan láta (þyrla ösku í
augu sér, en meta aðstæðúmar
efitir eigin dómgreind. Margir
íþeirna, sem mjög eru frjálislynd
ir eða þá mjög róttækir eru og
lítt hrifnir iaf ma'nninum, finnst
ha,nn fara u>m of bil toeggja. Þeir
róttækustu innan flokks hans
iteljú hann jafnvel svikara, s'em
fórnað hafi ihugsjón sinni fyrir
stjórnmálaframiann. Á aldar-
fjórðugs stjómmál'aferli h'efur
Humnhrey mefnilega verið skráð
ur til heimilis hjá rótitækari
•armi flokks síns.
IVIiVdlvlrkur um-
bótasiuni
Ævxntýrið hótfst í Minnesota
var kjörinn borgarstjóri, aðeinsi
árið 1945, iþár sem Humphrey
34 ára ganaali, eftir að hafa sam
einað suindraðan hóp bænda,
verkamanna og guillharðra demó
kratiskra flokkstoræðra. Áiið
1948 bauð hann Sig svo fram til
isetu í ölduinigad'eild Bandaríkja
þings með tils'cyrk 'aiiþýðúsam
itaka og bæmdahreyifingár, ög ■
vann þá stöitfelldah kosningasig
ur með umtoótaáætlun, sém ;.
mjög miirnti á sams kon'ar áætl a
anir nörrænnia jafnaðarmanna.
Svo seni 'kuninugt er. cr heima-
riiki íhans, Mmnesota, líka mjög
skia,ndin'aviskt að svipmóti og
uppruna. Sjálfurer hanmaf Norð <
mönnum kominn í móðuraett.
Eftir strííðslok var Humphrey
meðal Iþeirra, sem gengust fyrir
stofnun tmjög frjálslyndrar
ihreyfingar ininan demókrata-
flokksins ADA („Americans for
Demoeratic Action”) og var for
imlaður árin 1949—1950 og vara-
formaður á árabilinu 1950 til
1964. í öldimgadeild Bandaríkja
Iþlíngs hieyrði hann tál faimun rót
rtækara armi og faafði m. ia- ötula
forgöngu um gerð velferðaráætl
unar fyrir öll Bandaríkin. Mjög
rneric lagaákvæði á sviði virmu
löggjafar, sjúkratrygginga og
jafnrétts hvítra manna og
svartra eiga rætur að rekja til
Humpíhreys og lagabræðra hans
innan róttækari faóps demókrata
en þeir gengu er stundir liðu
til náinnar sianwinnu við Lyndon
B. Johnison ffrá Tiexas og faans
fylgismanna. Sameiginlega hafa
þessir aðilar hrundið mörgum
m'ericum framfaramálum í fram
kvæmd.
Humpfarey var á árunum eftir
heimssityrjöldima síðari dyggur
stuðningsmaður hugmyndanna
um, stofnun Sameinuðu þjóð-
anna, Marshall-aðstoðarinnar
fyrir Evrópu, og síðast en ekki
s'ízt framfaratoandialiags Jo'hn E.
Kennedy fyrir Suður-Ameríku.
Hann var einnig meðal forgöngu
'manna um stofnun bandarískra
friðasveii-a. í stuittu máli sagt
er Hubert H. Humphrey mikil-
virkur umbót'asinni á sviði
þjóðfél'agsmália með glögga yfir
sýn yfir gang alþjóðamlála og í
nánu s'ambiandi við stéttasam
tök vinnandi fólks í landi sínu.
Humpkrey og
Kennedy
Árði 1960 reyndi Humphrey
áð komast að sem forsetalefni
demókrata, ien mistófcst herfi-
lega; í forkosningunum í Vest
ur-Virginíu beið hann stórfelld
en ósigur fyrir John F. Kenne
dy, siíðar Bandaríkjaforseta, en
að báki honum stóðu ekki hviað
slzt 'herskarar fátækra hvítra
manna, sem væntú sér bættra
lífskj'ar'a. Sjálfur taldi Hump-
hrey skýringuna á ósigri sínum
felast í hinni „velsmurðu áróð
ursmaskínu" Kennedys og þeim
óhemju auðd, sem hann faafði
•að bakhjarli. Og sennilega er
töluvert til í Iþví. Þó var það
enn faald manma í vor, að Robert
Kennedy nyti meira trausts
ímeðal fátæklinga og blökku-
fólks en Humpfarey og æitti Því
signrjnn vísan. :
Ekki verður því víst neitað
að, Humphrey, serri sjáifur- hóf
sig upp úr fáiækt til valda og
meitorða, faefur í tímans rás orð
ið nokfcuð utanveku við vanda
mál fátæktarinmar í Bandaríkj.
unum. Ekki mun faann þó skorta
áhugann. En tfátæktn lí Banda-
ríkjunum í dag er annárs kon.
>ar en á hans uppvaxtarárum og
íuppfaafstíma sem stjómmála-
rnanins. Svo vixðist óneitanlíega
®em Humphrey faíafi ékki að
öllu leytí tekizt að finna nýj-
um hugsjónum staði. '
Humphrey og Viet-
nam
Arið 1964 gerði Lyndon B.
Johnson Humbert H. Hump-
'hrey að varaforseitaefni Banda
ríkjanna svo sem kunnugt er.
Síðan 'h'etfur hann, eins og aðr
ir háttsiettir bandarískir stjórn
máliamienn, verið upptekinn af
Vietaiam deilunni.
Þessi umsvifami'kla og af-
drifaríka miisklíð hefur orðið
.tð. þéss, að Humpbrey hefur
eícki tekizt að vinna sem skyldi
að lausn kynþáítavandiamála og
anriarra laðkiallandi þjclTfélags
vandamála innan B'and'aiikjanna
sjálfra.. Og þar 'er ,að finna
skýr.inguna á þvi, að margir
tfrjálslyndir menn facfa þótzt
verða fyrir vonbrigðum með
. faann.
Humphrey hefur nefnilega
Varið þessum újóruim árum til
áð verja af vanalegri elju Viet
nam-stefnu Jahnisons tforseta.
'Þó 'hetfur af ýmsum verið talið,
að efcki væri það af fullri ein
l.æghTVgert. Og ef til vill er
það alveg rétt. Samt gengur
hann nú til kosningabaráttunn
•ar, undir sömu m'erkjum og
Johnson forseti: þeir virðast
enn á sama máli. Etf til viM fer
hann þó í einhverju nýjar leið
ir tU lausnar, nái hann kjöri;
um 'það er ekki gott að segja,
Barizt í andófi
Aðalverkefni Humphreys er
að sjálfsögðu það að befaa sig
urorð af keppinaut sínum Nixon.
AUalmenn óánægja er þó með
al demókrata og má telja víst,
að Nixon njóti iþar nokkurs
góðs af. Humphrey er mjög háð
ur Johnson og hin nána sam
virna þeirra að undianförnu,
mun tæplega verða honum til
■framdráttar. Þar er faans veika
falið. En -ennþá eru tveir mán
uðir til stefnu og veður hafa
ekipast í lofti á skemmri síund.
Naumast verður það sagt, að
Humphrey faafi byrjað falléga.
Afstaðan til Vietaam og viff-
faorfið tU umbótastefnu nútím
ans hefur klofið demókraitaflokk
inn gjörsamlega. Humphrey vann
■að vísu yfirburðasigur á flofcks
þinginu. En meðal réttra og
sléttra 'húsmæðra, verkamanna,
stúdenía, prófossora og skrif
stofutfólks. sem eru lýðræðisiLega
þenkjandi, er afstaðan efcki jafn
ótvíræð. Kjósendur í ár eru
greinilega é ýmsum áttum.
Breyttur hugsunarháttar kemur
t.a.m. fram í vinsældum þeirra
McCarthys og Kennedys, en vand
en líiclegit má það telj'ast. Það séð er, hvort Humphrey hefur
kemur 'að öllum líkindum í
Ijös í fcosningabaráttu þeirri,
sém nú fer í hönd. Þá má einn
ig gera ráð fyrir, að hann skýri
b'etur viðliorf sín tál ýmissa inn
anríkismála og leiðir þær, er
hann ihyggst fara til lausnar
þeim.
6. sépt 1968
tileinkað sér 'hann. Nýjunga-
gjörnum kjósendum er forseta-
framboð Humphreys mikil von
brigði, og telja má víst, að það
geti haft alvarlegar afleiðing
ar fyrir hann við kjörborðið að
faausti.
(Gidske Anderson)
ALÞÝÐUBLAÐIÐ 7