Alþýðublaðið - 08.09.1968, Blaðsíða 7

„NÚ ER ÚTIVEÐUR VOTT
Ég ihef meininjg nm, að eftir-
farandi vísa sé ætt/uð af Fells-
ströndinni, en veit Iivorki hver
er höfundurinn né um hvern er
kveðið, ekki með fullri visisu.
Það skiptir heldur ekki mestu
máli, vísan er kveði-n af myndug
leik og orðkynngi, líkingamar
sóttar í dágleg fyrirbæri og um
'hverfi, þetta er skorinorð m-ann
lýsing, en dá-lítið hryssings'leg
lað vísu.
Augun voru -upp á -skop,
ennið líkt og milta úr kú,
kjaftru-inn eins og kjaraldsop,
kinnarnar eins og gaddaibrú.
★
r
í hin-u istórbrotna kvæði sínu,
Skagafi-rði, velur Matthías Joch
umsson sér Tindas-tól -að sjón
arhæð: Bragi leysir brátt úr
vand-a, bendir mér á Tindastól.
En þeir, sem -undir fj-ál-linu
bjuggu, höfðu stund-um önnur
sjónarmið, u-m það vitnar þessi
víáa:
Á kvöldin aldrei sést hér
sól,
sinnis- minnka-r róin.
Ég vil taka ’ann Tindastól
og troða ’onum ofan í sjóinn.
★
Ýmiskonar bragþrautir voru
löng-um vinsælt viðfangsefni og
dægradvöl í fásinninu-. Eftir-
farandi vísa er mikið fyrir t-ið,
eins og sjá má, í henni koma
fyrir hvorki meira né -minn'a en
36 t, ef -til vill langar einhvem
hagyrðjng til -að gera betur og
því ekki að reyna það:
Eitt sinn þeyttust út um nótt
-átta kettir hratt og létt,
tuttugu rottur títt og óttl
tættu og reyttu á eléttri
stétt.
★
Eftirf-arandi siglingavísur eru
kveðniar af Jóni S. Bergmann:
Stormur reiður stikar dröfn,
stækka leiðar undur,
Iþegar skeiði-n Skriðajöfn
skafla sneiðir sundur.
Þótt hún slengisit hart á hlið,
’hyliir lenginn friðinn,
hraustir dren-gir 'harðna við
•Hrannair strengja kliðinn.
★
Sigurður Nordal er að vísu
þekktari fyrir annað en lausa-
■vísur, samt sem áður forsmáir
hann þær ekki. Þessi V-ísa, sem
margir vildu sj-álfsagt -kveðið
hafa, er eftir hiann:
Yíir 'flúðir auðnu og meins
elfuir lífsins streymir,
sj'akl-an verður ósinn eins
og uppsprettuna dreymir.
★
Þessa-r ví-sur eru eftir Káin-n.
Hann kallar þær Fyrr cg nú:
Sífellt heima svo til bar
í sölum -auðra ranna;
oft á sveimi sáust þar
sálir da-uðra -manna.
Breyting nokkur orðin á
er, mn daga la-nga
nú má skrokka sífellt sjá
sálarlausa ganga.
★
Gunnar S. Hafdal yrkir við
-Skj álfandaflj ót:
Hrímþurs reiður Köldukinn
-kreistir í íoppu styrkri,
hylur skýjum himininn,
heiminn fyllir myrkri.
★
Um fl-est-a staði á ísla-ndi hef
-ur verið kveðið, þótt ekki sé
það a-llt af sam-a toga spunnið.
Eftirfarandi vísa er heiguð
Skarðsheiði-nni og er Emi-1 iPe-ter
sen höfundurinn.
Skrýdd er lýtum Skarðs-
heiðin,
skemmd-a barin éli,
held ég vítishöfðinginn
hafi þar í s-eli.
★
Fornólfur, öðru nafni Jón
Þorkelsson, hefu-r margt vel
kveðið. Þessi vísa er ort á
efri árum sk-áldsins:
Þegar elli kemur ikvöld,
kólnar í flestum glæðum —
sárleg verða syndagjöld
sómalausum hærum.
★
Það er bezt að láta vísuna um
giftingarveðrið -hia-ns Gríms reka
lestina að þessu sinni.
Nú er ú-ti veður votit,
verður allt að klessu,
ekki fær ha,nn Grí-mur gott
-að gifta sig í þessu.
Óskar Jónsson framkvæmdast. Hafnarfírði:
Frá sjónarhóli leikmanns séð
Á Landspítalanum eru fram-
kvæmdar tílóðsegavarnir, 1 og
þangað leita eitthvað á milli
350—400 menn, sem láta rann.
saka blóð sitt með vissu milli-
bili, og fer það eftir mati sér-
fróðra lækna, sem ákveða, hve
margar blóðþynningartöflur skal
taka daglega. Er hér aðallega
um sjúklinga að ræða, sem feng.
ið hafa snert af kransæðastíflu,
og þá líka hina, sem alvarlegri
tilfelli hafa fengið. Fer það eftir
mati sérfróðra iækna, hve lengi
skal gefa þessar töflur, og geta
verið ýmsar orsakir fyrir því,
t. d. hætta á innvortis blæðing-
um og aldur sjúklingsins og ef
IFIiót afgreiðsla
Sendum gegn póstkrofd.
OUÐM; ÞORSTEINSSPH
guílsmlSur
Banftastrætí 12.,
til vill fleiri orsakir, sem ég
-ekki kann skil á.
Sumt af þessu fólki stundar
vinnu sína eins og áður, ann-
að verður að fara mjög varlega
með heilsu sína og sumt að
breyta algerlega um lifnaðar-
venjur. Þetta fer þá algjörlega
eftir ástandi sjúklinganna. Marg.
ir þurfa að létta sig, borða sér.
stakt fæði, venja sig af’öllum
hraða, forðast háa stiga eða brekk
ur úti við o. s. frv., en auðvitað
allt eftir ráði hinna sérfróðu
lækna. En þó vildi ég bæta hér
við, að reykingar ættu allir með
þennan sjúkdóm að leggja niður,
og ekki vil ég persónulega mæla
með neins konar neyzlu áfengra
drykkja.
En þó alls þessa sé gætt og
fleira að forðast en hér hefur
verið upptalið, getur sjúkdómur
þessi alltaf tekið breytingum, og
er það sérfræðinga þá einna um
að dæma, hvaða viðbrögð skuli
viðhöfð. Er því mikíl nauðsyn á,
að þessir sjúklingar geti fengið
skoðun sérfróðra lækna við og
við, t. d. á nokkurra mánaða
fresti.
Ég, sem þessar linur rita, héf
haft þennan sjúkdóm í 8 ár og
þekki því af reynslunni ýmsar
hliðar hans.
Fýrir nökkrum árum ritaði ég
grein, sem ég ætlaði að birta í
dagblaði í Reykjavík, en þar semi
nokkur ádeila var í greinarkorni
þessu á heilbrigðisyfirvöldin
vegna ónógs aðbúnaðar gagnvart
þessum sjúklingum, taldi ég mér
skylt að lofa landlækni að lesa
grein þessa, hvað ég gerði. Tók
landlæknir mér ljúfmannlega og
óskaði þess, að ég birti hana
ekki, þar sem hér myndi verða
breyting á til batnaðar. Taldi
hann, að sérstakur læknir á
Landspítalanum myndi geta ann
azt þessa heilsugæziu, enda varð
sú breyting gerð, að einn af sér-
fræðingum sjúkrahússins skyldi
framkvæma eftirlit með okkur
sjúklingunum, og var bæði ég
og fleiri kallaðir inn til skoðun-
ar á nokkurra mánaða fresíi. Ég
taldi mig hafa afargott af þessu
eftirliti, og svo var um fleiri, er
ég átti tal við, en einhverra hluta
vegna féll þessi gæzla að mestu
niður, þótt hins vegar bæði ég
og sjálfsagt fleiri hafi getað kom
izt í skoðun þar fyrir sérstaka
velvild hinna ágætu sérfræðinga,
er við Landspítalann starfa. Híns
vegar hefur verið að því unnið,
að þessi gæzla geti hafizt aftur,
og hefur veríð útbúið sérstakt
pláss í kjallara hinnar nýju álmu
spitalans, einmitt í þessu augna.
miði, og mun nú þetta pláss hafa
beðið þarna ónotað í marga mán
uðl. Hef ég heyrt', að blóðsega-
varnirnar ættu einnig að flytjast
þangað, þar sem þær eru nú
framkvæmdar á mjög óhentug-
uffi stað á spítalanum.
Það er því lífsspursmál, að
sjúklingar með þennan sjúkdóm
geíi fengið nákvæma skoðun við
og við, þó eftir áliti sérfræðing-
anna, aðrir sjaldnar, en hinir,
sem lengra eru leiddir, þá oftar.
Ég tel, að ekki megi dragast
lengur að taka þetta bráð.
nauðsynlega eftirlit upp og veit
ekki, hvað veldur, að það skuli
ekki vera komið í gang. Eru deil-
ur um það, hver eigi að borga
brúsann? Það væri sanngjarnt,
að tryggingakerfið tæki þetta á
sína arma að einhverju leyti, en
þar má hlutur sjúklinganna ekki
verða of stór, enda þótt þeir
tækju að einhverju leyti þátt í
kostnaðinum, þar sem margir
þeirra eru með Titla starfsorku
og hafa því lítið til að greiða
með.
Ég vii því segja við þá góðu
menn, sem þessum málum
stjórna, að draga nú ekki Tengur
en orðið er að koma þessari
bráðnauðsynlegu heilsugæzlu á,
því að þeir hafa þarna mikla
ábyrgð á sínum herðum, ef ekk-
ert verður að gert.
Ég skal taka það fram, að þótt
ég hafi rætt hér um sjúklinga
með þennan sjúkdóm og leitað
hafa til Landspítalans, þá gildir
það og um þá, sem fjær búa, og
éinnig þá, sem leita til sérfræð-
inga á' öðrum sjúkrahúsum.
Þá vil ég taka það skýrt fram,
að þarna getur Hjartavérndar.
stöðin að Lágmúla 9 í Reykjavík
ekki lijálpað upp á sakirnar. Sú
stöð er fyrst og frémst rekin sem
rannsóknarstöð, sem hefur það
hlutverk að leita uppi hina sjúku
eða þá, sem bera í sér hættuna,
og varna því, að þessi vágestur,
hjarta- og æðasjúkdómar, sem
nú leggur flesta að velli, fái að
vinna mönnum heilsutjón. Þeir,
sem eru með sjúkdóminn eða
aðra þá sjúkdóma, sem gera þess
um vágesti greiðari aðgang að
eyðileggja nauðsynlegustu líffæri
fái um það vitneskju. Og'von-
andi verður þessi merka tilraun
Hjartaverndar merkur þáttur í
stóraukinni heilsugæzlu gagn-
vart þessum sjúkdómi, sem nú
sýnir hæsta dánartölu allra þeirra
sjúkdóma, er nú þjá þjóðina, en
það Ieysir ekki vanda þeirra,
sem þegar hafa fengið sjúkdóm.
inn og búnir eru að ganga með
hann árum saman.
Það 'er með það í huga, að ég
rita þetta greinarkorn, að ég tel,
að fyrir þá verði að gera meira
en gert er í dag, og þar verða
heilbrigðisyfirvöld landsins að
bregða nú skjótt við og koma til
móts við þá mörgu, sem nú þjást
af þessum sjúkdómi, því að þeirra
ábyrgð er mikil, ef ekkert fæst
að gert. Ef deilt er um það mán.
uðum saman, hver eigi að borga
brúsann, þá er það engin afsök-
un, þessi heilsugæzla verður að
koma strax. Það mætti hugsa
sér, að Almannatryggingarnar
borguðu bróðurpartinn, ríkið
sjálft legði fram einnig fé £
þessu skyni og loks sjúklingarn-
ir sjálfir, en eins og áður segir,
verður þeirra hlutur að vera
smár.
Ég veit, að ég tala hér fyrir
munn fjölmargra, sem ganga
með þennan sjúkdóm og skilja
ekki, hvers vegna heilbrigðisyfir
völdin láta þetta mál reka á reið.
ahum, og það er þess vegna, sem
ég tel, að um það megi og eigi
að ræða. Vona ég, að fleiri taki
undir þessa áskorun, sem ég
hef birt hér að framan til þeirra,
er stjórna heilbrigðismálum
landsins.
8í sept. 1968
ALÞÝÖUBLAÐIÐ 7