Alþýðublaðið - 17.10.1968, Qupperneq 7

17- október 1968 ALÞYÐUBLAÐIÐ t ?

Kröfupólitík á krepputímum
i (>
Ábyrgðartilíinning er aðall
mannaðs iþjóðfélags, einkum
íhefir þessi tilfinning jafnan
þótt fara vel meðal vinnandi
fólks, og verið brýnd fyrdr þess
um stóra hluta þjóðarinnar.
Oft lesum við samt, og heyr
um talað, um skort á þessari
nytsömu eigind. Eins og al-
þekkt er við hver kynslóða-
skipti, þá þykir einkum bera
á vöntun ábyrgðarkenndar hjá
æskufólki má vera að sann-
leikur sé í því, en þá vakna
spurningar eins og t.d. þess-ar:
Er fui'l ábyrgð sýnd við út-
gáfu bennslubóka, um breytta
keinnsluhætti, í áróðri um
sijórnmáfljastefnur o.s.frv? Þetta
er sagt til umhugsunar, en
ekki til frekari umræðu í þess
um þætti.
Launakröfur hafa oft verjð
taldar í litlu samræmi við
gjaldþol launagreiðenda, og
með skammsýni um þjóðarhag.
Stöldrum hér við. Hvernig
stendur á þessu atferli? Er
þetta allt vegna upplausnar-
og niðurrifshugsunar laun-
þega? Eigum við að athuga
þetta nánar? Hverjar eru for
sendur þess að eyða megi
skammsýni og upplýsa um
gjaldþol? Verðum við ekki
sammála um iað til þess gagni
hezt sönn upplýsingastarfsemi
og fræðsla? Einu sinni var
sett á fót vinstri ríkisstjórn,
sem svo var nefnd. Fram-
kvæmd var úttekt á þjóðar-
'búinu til að auðvelda ákvörð
un um stjórnarstefnu, er sam-
ræmdist hagsmunum umbjóð
enda vinstri stjórnarinnar. Ég
man ekki eftir því að' niður
stöður úttektarmanna væru
birtar. Fólkið í landinu var
jafnnær um þjóðarhag þess
vegna. Stjórnaraindstaðan gat
espað upp launþega í landinu
til að gera kröfur. Vinstri‘
stjónnin taldi það ábyrgðar-
leysi, en gleymdi að leggja
fram upplýsingar um efnahags
og fjármálastjóm ríkisins og
banka þess.
Atvinnurekendur telja launa
kröfur jafman ósanngjarnar,
og þó að þeir sumir teldu að
Guttjóti B.
Baldvinsson
skrifar um:
ur, en stéttarfélagið ætlar sér
að semja um. Þeir verða að
geta sagt að launþegamir hafi
slegið af sínum kröfum um
svo og svo mörg %, eða ekki
fengið nema þetta brot af
upphaflegum kröfum.
í öðru lagi: Vísitala fram-
færslukostnaðar er næstum
eina opinbera taflan, sem birt
er og unnt er að vitna til,
sem reikningslegs grundvallar
fyrir lífvænlegum iaunum.
Flestum mun þó ljóst að
Nú era sérstakir alvöratím
ar í efnahagslífinu, og talið
um ábyrgðartilfinningu gerist
æ háværara, og á eniglan hát.t
skal úr því dregið að þjóð'in
sýni ábyrgðartilfinningu, það
á hún ávafllt að gera, og vitan
lega ekki sízt þegar aflafé
dregst mjög saman.
Launþegar hafa jafnan sýnt
að þeir eiga ríka ábyrgðar-
tilfinningu, ef þeim er treyst,
ef þeim er sagt satt, ef þeir
eru hafðir með i ráðum.

eitthvað mætti bæta kaup, þá
saimrýmÍBt ekki hugsunarhætti
né samningsaðferðum okkar að
láta það uppi, en engin gögn
era lögð á borðið til að rök-
sflyðja. Eð,a minnist þið þess
að stærri atvihnufyrirtæki
landsins í einkaeign hafi birt
niðurstöður úr reikningum sín
um? Jafnvel fer ’ ekki mikið
fyrir áhuga opinberra eða hálf
opinberra fyrirtækja að geía
upplýsingar um afkomu sína.
Til þess liggja kunnar en ekki
að siama skaþi þjóðnýtar ástæð
ur, og e.t.v. verður síðar að
því vikið. Út frá hverju á laun
þeginn að' ganga þegar hann
gerir sínar launakröfur? Hverj
lar eruj helátu forsendur? ,í
fyrsta lagi: Atvinnurekendur
og aðrir launagreiðendur vilja
sjá á pappír miklu hærri kröf
'ekki er þar iað finna annað en
meðaltaflsupphæðir unnar eftir
úrtaki og samkv. beztu getu.
í þriðja lagi: Samanburður
er gerður við lifnaðarhætti
náungans. Tölumar era ekki
fyrir hendi, en sjón og heyrn
er beitt til að afla röksemda
eða vopna.
Meðan ekki eru öruggari
tölulegar heimildir um afkomu i
fyriptækja,' ekki er unnt að
treysta skattframtölum, ekki
ler 'komin á fót hagstofnun laun
þegasamtakanna s jálf ra tii
þess iað vinna úr gögnum, sem
þó eru tiltæk og geta verið
trúverðug, þá mun skorfca á i
að launþegar undirbyggi laúna
kröfur sínar með svo traust-
um hætti, semþeir sjálfir vilja
og sem eðlilegt og æskiflegt
telst.
Lífskjör þeirra eru þegar
skert vegna aflabrests, vegna
minnkandi yfirvinnu, vegna sam
dráttar í atvinnulífinu vegna
skertrar verðtryggingar launa,
þegar enn er óskað eftiir að
launakröfur séu ekki gerðar
effa að hert sé á ólinni, þá
þurfa þeir, sem bera slíkar
óskir fram, að hafa sýnt sams
konar þegnskap, ef þeir ætl-
ast til að óskin sé tekin alvar
flega.
’ Hvers vegna era atvinnufyrir
tækin þegar.'.f. stað fjármagns
laus? Hvert er eftirtit láns-
stofnana og ’annarra oþin-
berra aðifla með þri að lánað
rekstursfé sé ekki dregið út
úr fyrirtækjunum og notað í
einkaþágu eða til vanhugsaði--
ar fjárfestingar? Hvað fliafa
æðstu ráðamenn þjóðarinna.r
1

34
í blaði þessu var nýlega bjrt
löng grein frá Rafmagnsveit-
um ríkisins um raforkumál á
Vestfjörðum. Enda þótt ýmsar
tölur séu þar settar fram á
mjög villandi hátt og aðrar
hreinlega rangfáerðar, hyggst
stjórn Félags rafveitustjóra
sveitarfélaga FRS;. ekki svara
greininnj í heild, þar sem hún
gerjr ráð fyrir að Bílddælingar
óg Patrélcsfirðingar svari
fyrir sig. Hins vegar telur
stjórn FRS nauðsynlegt að gera
atliugasemd við upphaf grejnar
. innár, sem varðar beint féflagið
svo og niðurlag greinar.nnar,
þar sem rangflega. cr skýrt frá
þróun raforkuiivúla hér og er-
- lendis-í þeim tilgangi að styðja
, þjóðnýtingarstefnp. Raímagns-
•voitna híkisins.íiífv . 4
Rafmagnsveitur.i'íkisinsfjáð-
“ast á FRS.
í uppliafi greinarinnar segir
orðrétt: „Að tillilutan „Félags-
rafveitustjóra svejtarfélaga“,
sem samanstendur af einstakl
ingum, rafveítustjórum nokk-
urra bæjarrafveitna, hafa að
undanförnu verlð allmikil
bflaðaskrif um . raforkumál
Bíldudals og nú síðar einnig
Patrekshrepps." Enda þótt
stefnumál félaga í F R S séu
andstæð þ jóðnýtingafstefnú
Rafmagnsveitna ríkisins, þylr-
ir stjórn FRS lieldur lítilmann
legt af Rafmagnsvejtunum að
ráðast opinberlegk á hið 'únga
félag, þótt þáer-hafi lént í deil
úm vjð Bílddaslinga og Patreks
firðinga vegna viðskipta Við
þá. I3að er gefð í skyn að FRS
samanstandi ’af áðeiúS'riökkr.
úin ráfvéitustjórum tóœíáíraf-
veltna. í Fél’áíf réfVéitústjóra
sveitatíéla'gá ðrú álfli^riafvéitu
stjórar bæjarrafveitna að und
•‘áúskilfliiíú" áðejjlé; StVdirftQ&i'' í
Frá FRS liafa ekki komið
sönnur bflaðaskrif um raforku
mál Vestfjarðai en þar sem get
ið var um þau í fréttat'ilkýnn-
ingu félagsins frá síðastá úðal
fundj. Hins vegar hefur félag-
ið verið Bílddælingum: til r’áðu
neytis varðandi viðskjpti
þeirra viS Rafmagnsveitur rík-
isins skv. beiðni þar að lút-
andi.
Tilefni skrifa Patreksfjrð
inga vár einhliðá iýfirlýsing
Rafmagnsveitna ríkiájús - um
að þeir oski ekki' éftir raf-
mágni frá1 Rafveitu Pátreks-
hrépps: inn á kerfj - sitt, “þrátt
iyrjr' ákvæði hirtná nýjtf 'órku
lága um skyldu til 'að gerá sam
1 rekátrarsamninga ‘ þar sem .
tvejr. eða fleiri* a'ðilar ánnast
' vlnnslu raforku lifln á sam-
‘-tengt kerfi; Það séfú Íí}rtist í
' bÍöfSum’ úrú þettó’mál kBni' frá
fréttamönnum blaðanna á
staðnunf.lJ^ai1 c‘*v'
Sú fullyrðing Rafmagns-
veitna ríkjsins, að þau blaða-
skrif, sém vérið hafa að undan
förnu um rafórkuriiál Bíldu-
dals og síðar éirinig Patreks-
hrepps séu „að tjlhiútari" FRS
er algjörlega rörig og sett
fram gegh bétri v.tund.
Upphaf baráttu bæjarraf-
veitna gegn yfirgangi ríkisraf
veitnanna.
I niðurlagi greinar Raf-
magnsveitna ríkjsins segir: .„í
þessu máli.er verið að vpltja
upp draug liðins. tíma í raf-
orkumáÍum.‘r Nokkuð.er erfitt
...að átta sig_ á Því hvað er. átt
vjð, en þó rnaétti geta sér þess
'.ttl 'áð hér .vaeri átt við tillögu
seiri flutt var á 15. aðalfundi
.Sambands íslenzkra ráfyejtna
.19>57, en húri var svohljóðandi:
'.'„Éiinmtandí aðálfúndtjr Sam
"'fcahás’ "islénzk'rá rafvéitn'a,
..haldinn
■'20. ‘águsi
farandi álylctun:
í þeim tilga,ngi, að ná sem
gert til að draga úr forréttind
um sínum í þjóðfélaginu? Hafa
t.d. verið lceyptir minni bílar
til notkunar við akstur þeirra
ráðamanna opinberra, sem
slíkrar fyrirgreiðslu njóta?
Hefir slíkum bifreiðum verið
fækkað? Hefir verið atliugað
flivort ekki muni vera ó,þarfi
að relca þrjá ríkisbanka auk
Seðlabanlcans með öllum þeim
kostnaði yfirstjómar sem því
fylgir?
Smámunalega spurt segir
einhver. Margt smátt gerir
eitt stórt anzar ‘annar. En aðal
atriðið er: þeir sem eiga að
Iþjóna kjósendum sínum reyni
að skilja mannlegt eðli, og'
séu fúsir að fórna á undan öðr
um, og þó einkum áður en
þyngri fóma er krafizt af fjöld
anum, launþegunum í land-
inu.
Launþeginn vill sjá réttláta
skattheimtu, réttlátt verðlaR's-
eftirlit, skipulega stjórn á f jár-
festingu meff framtíðina fyrir
augum, og fóm allra flagða
fram án undandráttar, án sér
drægni. Kjörorðið getur verið:
Öflug samhjálp við endurreisn
atvinnulífsins.
En til þess að svo verði í
reynd, þá fjangi foringjar og
fyrirmenn á undan með góðu
fordæmi, og löggjafar- og fram'
fcvæmdavaldi sé beitt tii þess
að jafnrétti nálgist, til þess
að sannfleikurinn sé hverjum -
þegni kunnur um útkomuna á
þjóðarbúinu, ti‘l Þess að frelsi
þegnanna verði ekki skert með
sérréttindum sumra þegna.
G.B.B.
bezturn árangri um rafvæð-
ingu landsins, telur fundurinn
,þá slcipan raforkumála æskj-'
legá, að þeim aðilum, sem að
þessum málum vilja starfa,
verði leyfðar raforkuvirkjariir
'og starfræksla slíkra mann-
v rkja. Þannig verði bæjar- og
sveitarfélögum, svo og sérstök
um orktifélögum auk ríflcis-
jns, heimilt að sinna þessum
málefnum,.pg, að rílci,ð jafn-
framt örvi og styöji framtak
nefndra áðila til þátttöku í raf
væðin'gu lands ns. Þá hafi:-i;ík
ið eftjrlit með samræmingu
vjrkjananna, á þann hátt, að
þær geti fallið innan þess
ramma sem hagkvæmt þykir ,
með tilflitV til heilciafskipúrijar i
; raforlcúmáIa.“
<* Tillaga þessi var flutt af þá-
verandj rafveitustjóra Raí-
; vejtu Hafnfjrðipga, Valgarð
; Thoroddseh, eri hann ér nú
• sem knnnugt t er.fc rafmagns-,
1 tveitustjóri ríkis'ns. Samkvæmt
■'bókun umrædds fundar gat:fc
'VáT^á^ Þess' í ffairisbgúræVú
sinni með tillögunni, að Raf-
Franiihald á 14. síðu.