Alþýðublaðið - 12.01.1969, Qupperneq 4

4 ALÞÝÐUBLAÐIÐ 12- janúar 1969
„Kvöld úlfur er kominn hér"
Ljóð Snorra
Hjartarsonar
á norsku
Út er komið hjá Fonna for
lagi í Noregi úrval úr ljóðum
Snorra Hjartarsonar og nein-
ist safmð Lyng og krater.
Snorri er sjöunda íslenzka
skáldið sem Ivar Orgland
þýðir á norsku, en áður eru
komnar bækur eftir Davíð
Stefánsson, Stefán frá Hvíta-
dal, Tómas Guðmundsson,
Stein Ste,.narr, Hannes Péturs
son og Jóhannes úr Kötlum,
en. auk þess er IVar Orgland
sjálfur afkastaimikið ljóð-
skáld og hefur gef.ð út níu
frumort ljóðasöfn, hið síðasta
1966. Lyng og krater Snorra
Hjartarsonar er f sömu snið-
um og fyrri bækur í þessum
flokki og hefst með ýtarlegri
ritgerð um skáldið eftir þýð-
andann. En aðalefni þýðing-
anne. er Lauf og stjörnur sem
Orgland þýddi á sínum tíma
Framhald á 9, síi'iu.
Vísnaheimildir reynast ein-
att misjafnlega, jafnt prentað-
ar sem munnlegar, og er erfitt
að sjá við því oft og tíðum.
Hér í þættinum var fyrir
nokkru tilfærð vísa, er Sigurð-
ur Kristjánsson bóksali ortj við
útkomu predikana sr. Páls Sig-
urðssonar. Nú hafa tveir vísna-
fróðir menn, þeir Sigurður
Jónsson frá Haukagili og Sig-
urður Kristjánsson, Engimýri
14, Akureyri, tjáð mér, að ekki
sé rétt með vísuna farið. Efa
ég ekki, að þeir nafnarnir
kunni skil á þessu og þakka
leiðréttinguna, en að sögn
beggja er vísan upphaflega
svona:
Djöfla óðum fækkar fans
fyrir góðum penna,
unz á hlóðum andskotans
engar glóðir brenna,
* *
Höskuldur Eyjólfsson frá
Vatnshomi í Skorradal, og
Sigurður frá Brún, þekktust all
vel og áttu það til að glettast
hvor við annan, þegar svo bar
undir, allt í góðu þó, en báðir
vel hagorðir. Einhverntímann
kvað Höskuldur eftirfarandi
vísu við Sigurð :
Ljúga, stela, myrða menn,
meiða vesalinga,
þessu trúi ég öllu enn
upp á Húnvetninga.
!
Ekki veit ég hverju Sigurð-
ur hefur svarað, en fráleitt
hefur hann þagað við þessu,
hins vegar tók Magnús á Barði
upp þykkjuna fyrir Húnvetn-
inga og ljóðaði á Höskuld :
Vísdómsgyðjan volkast köld
í vísnahryðjubrýnum,
brags frá iðju skíran skjöld
skenktu niðjum þínum.
* * *
Svo sem tþ kann að bera,
voru þrir prestar samankomn-
ir á einum og sama staðnum.
Jakob Aþanasíussyni varð at-
burðurinn að yrkisefni:
Þar sem dökkleit þrenning
býr,
þrífst ei nokkur friður;
blessan guðs í burtu flýr;
bölvan rignir niður.
Einn prestanna, sr. Guð-
laugur Guðmundsson á Stað í
Steingrímsfirði, varð fyrir
svörum:
Þrenning hatar, það er von,
þjófur fjár og svanna,
aldraður satans einkason,
andstyggð guðs og manna.
* * *
Ólafur Ólafsson, Brattavöll-
um, er talinn höfundur þessar-
ar kristilegu vísu :
Guð mér sanna sendir náð,
sem allt kann að bæta.
Það er hann, sem hefir ráð
að hugga mann og græta.
Árið 1911 var ekki ennþá
farið að tala um laun til lista-
manna, en skáldin sóttu um
styrk til Alþingis, og óvenju-
margir það ár. Um það kvað
Hannes Hafstein :
Sækja um styrki sagnaskáld,
sálmaskáld og Þyrnaskáld,
vífaskáld og veðraskáld,
Vogaskáld og Dalaskáld.
* * *
Þessar gullfallegu vísur orti
Páll Ólafsson til Ragnhildar
konu sinnar og hafa margar
ektakvinnur orðið að láta sér
nægja minna lof í ljóðum:
Þótt eilífðin mér yrði að nótt,
augnasteina mína
gefa skyldi eg fús og fljótt
fyrir návist þína.
Ég vildi eg fengi að vera strá
og visna í skónum þínum,
því léttast gengirðu eflaust á
yfirsjónum mínum.
* * *
Páli þótti, sem kunnugt er,
gott í staupinu. Eftirfarandi
vísur, sem hafa að yfirskrift
Hrútarnir og kútarnir, eru þar
að lútandL
Það er mesta mein hvað ég
á marga hrúta.
En ekkj í staupi, ef ég leita,
á ég það, sem neitt má heita.
Ég hef riðið bæ frá bæ
að bjóða og leita.
En nú hafa allir nóga hrúta,
nú hafa allir tóma kúta.
Ég skyldi hafa skipt við þá,
sem skortir matinn,
og fjögra potta fyrir kútinn
fjögra vetra gefið Iirútinn.
* * *
Ólína Jónasdóttir, Sauðár-
króki, yrkir þessi gagnorðu
eftirmæli um öreigann:
Það er ekki þys og ys,
þröng né fjölmennt erfi,
þó að lítið, fölnað fis
fjúki burt og hverfi.
* * A'
Eftirfarandi vísa er líka
kveðin af Ólínu, sjálfsagt áf
einhverju sérstöku tilefni,
sem hún hefur ekki kært sig
um að flíka :
Þó ég tali þar um fátt,
þykir mér alltaf skrýtið,
hvað hún getur hreykt sér
hátt
með höfuðið svona lítið.
Ý
Það hæfir, að þessi gamli
húsgangur reki lestina:
Kvöldúlfur er kominn hér,
kunnugur innan gátta.
Sólin rennur; sýnist mér,
senn er mál að hátta.
Fæddur og uppalinn til þess að verða konungur
Sænski krónprinsinn, Carl
Gustaf, hefur í fyrsta skipti
lcyft, að haft væri viðtal við
hana. Blaðamaður frá Afton-
bladet heimsótti hann í stú-
dentaíbúð hans í Uppsölum.
—• Viltu raunverulega
verfia konungur, Carl Gustaf?
—• Já, því að til þess er ég
fæddur og uppalinn. Ég lít á
það sem mitt verkefni í l ífinu
að þjóna þjóð m nni eins vel
og ég get, svarar krónprins-
inn.
Hann heldur áfram:
— Ég hef haft hugann við
þetta frá byrjun og þess vegna
er það ekkert yandamál, eins
og margir halda.
Hinn halíar sér aftur í sóf-
anum og segir, hvað hann
hefði viljað verða, ef það væri
ekki þegar ákveðið.
— Þá héfði ég orðið bóndi.
Ég á býlið Stenhamar og hef
alltaf haft mikinn áhuga á
þv?
I.Largir telja, að krónprjns-
inn hafi haft alltof lítið sam-
band við fólk utan hirðarinn-
ar; að faann hafi staðið í of
miklu skjóli í uppeldinu.
Hvað f nnst honum sjálfum?
— Ég hef ekki verið einangr
aður. í fyrstu var ég með
systrum mínum á Haga. En
á sama hátt og öll yngri börn
átti ég engan stóran kunn-
ingjahóp.
Það var fyrst, er ég byrjaði
í skóla, að „utanaðkomandi“
félagar komu til sögunnar. í
ríkum mæl var fyrst um það
að ræða á Sigtuna (þar sem
krónprinsin gekk í mennta-
skóla).
— Menntun mín til kon-
ungs mun halda áfram til 25
ára aldurs. Opinberlega, að
segja. Maður lærir, svo lengi
sem maður lifir ... En tím-
inn við herinn var mér mjög
gagnlegur..
Næsta haust mun ég lík-
lega verða við þjónustu í ein-
hverri herdeild. Því næst á
ég að kynna mér vinnu við
einhverja fylkisstjórnina. Ef
til vill fæ ég tækifæri til að
komast inn í starfsemi stón-a
fyrirtækja á vinnumarkaðn-
um og starfsemi Rauða Kross
ins.
Krónprinsinn er mjög
áberandi í Svíþjóð. Lengi hef-
ur hann staðið í brennipunkt
inum og mikið verið ritað um
hann í blöðin. Hvort hann
- les allt, sem skrifað er um
hann?
Hann lítur niður fyrir sig.
•— Já, satt að segja. Ég get
ekki annað. Bæði vikublöð
og önnur fylgjast svo ein-
dæma vel með manni ....
það er ekki ónýtt að fá upp-
lýsingar um það, sem maður
hefur tekið sér fyrir hendur.
Og svo fræðist maður heil-
mikið um stúlkur.
Þetta. er greinilega mikið
vandamál fyrir krónprinsinn.
Hann hleypir í brýnnar og
segir hvasst:
Carl Gustaf, krónprins.
— Ég skil ekki, hvaðan blöð
unum berst öll þessi róman-
tík. Sjálfur fæst ég ekki um
það lengur. En í byrjun var
það að sjálfsögðu erfitt. En
skilja ekki þessir höfundai',
að þetta skaðar stúlkurnar,
sem sífellt eru nefndar? Ég
veit, að þær fá glósur frá
félögum sínum fyrir bragðlð
og þeim líkar þetta illa.
Mér finnast þessi skr.f
hlægileg.
Fyrir nokkru síðan var allt
tilbúið til heilags hjónabands.
En ég hafði ekki verið spurð-
ur um neitt ....
Til fróðleiks get ég upplýst,
að ég mun hugsa mig vel um,
áður en virkilega kemur til
þeirra kasta. ,
Eftir að hafa talað um ýmis-
legt annað, svo sem hnefa-
leika, sem krónprinsinn er
andvígur, ræðum við um
framtíð konungsættarinnar.
— Já, þetta er ofarlega á
baugi, segir hann. Tilhneig-
ingin virðist víkjandi. Hins
vegar eru það aðeins einveldi
sem hafa mjisnotað valdið,
sem haífa liðið undir lok.
— Hvort ég muni væntan-
Framhald á 9. sííu.